ਲੂਣਾ (ਕਾਵਿ-ਨਾਟਕ): ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
No edit summary
ਪਲਾਟ
ਲਾਈਨ 1:
'''ਲੂਣਾ''' ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਾਇਰ [[ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ]] ਦੀ ਸ਼ਾਹਕਾਰ ਰਚਨਾ ਹੈ। [[1965]] ਵਿੱਚ ਛਪੇ ਪੂਰਨ ਭਗਤ ਦੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਥਾ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ, ਇਸ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਨੂੰ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ]] ਹਾਸਲ ਕਰ ਕੇ ਬਟਾਲਵੀ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅਵਾਰਡ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਆਧੁਨਿਕ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵੀ ਬਣਿਆ।<ref>[http://www.apnaorg.com/articles/IJPS2/ He was awarded the coveted Sahitya Academy Award for his verse-drama, Loonan, published in 1965, becoming its youngest ever recipient.]</ref> ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬਲ ਸਮਾਜਿਕ ਮੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਤਿੱਖੀਆਂ ਵਿਅੰਗ-ਟਕੋਰਾਂ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਔਰਤ ਦੇ ਮਾਸੂਮ ਅਤੇ ਮੂਕ ਵਲਵਲਿਆਂ ਨੂੰ ਜਬਾਨ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਲੂਣਾ ਨੂੰ ਦੰਤਕਥਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖਲਨਾਇਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਬਣਾਇਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਖਲਨਾਇਕ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
 
== ਕਥਾਨਕ ==
ਮਹਾਂਕਾਵਿ [[ਪੂਰਨ ਭਗਤ]] ਦੀ ਪੁਰਾਤਨ ਕਥਾ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਪੂਰਨ ਇਕ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਪਿਤਾ ਲੂਣਾ ਨਾਮ ਦੀ ਕੁੜੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਛੋਟੀ ਹੈ। ਪੂਰਨ ਦੀ ਮਤਰੇਈ ਮਾਂ ਲੂਣਾ ਪੂਰਨ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਉਸ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਪੂਰਨ, ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਭਗਤ ਹੋਣ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਾਲਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਸਨੂੰ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਲੂਣਾ ਨੂੰ ਇਸਦੀ ਸੱਟ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੂਰਨ ਤੇ ਝੂਠਾ ਇਲਜਾਮ ਲਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨ ਦਿਵਾ ਕੇ ਪੂਰਨ ਨੂੰ ਗ਼ੁਲਾਮ ਬਣਵਾ ਕੇਆਪਣਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਕਥਾ ਵਿੱਚ, ਲੂਣਾ ਖਲਨਾਇਕ ਹੈ।
 
ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਦੰਤਕਥਾ ਤੋਂ ਉਲਟ ਨਜ਼ਰੀਆ ਲਿਆ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ੋਰ ਲੜਕੀ ਦੇ ਦਰਦ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਆਦਮੀ ਨਾਲ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਅੱਗੇ, ਉਸ ਆਦਮੀ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਲੂਣਾ ਆਪਣੀ ਜਵਾਨੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬੇਤਾਬ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਪੂਰਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਦੀ ਗੱਲ ਦਸਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਪੂਰਨ ਉਸਨੂੰ ਠੁਕਰਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਰਦੇ ਲੂਣਾ ਨੂੰ ਗੁੱਸਾ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
 
==ਪਾਤਰ==