ਸਿੱਖਿਆ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
No edit summary
ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ।
ਲਾਈਨ 1:
[[File:FBE CTU lecture.jpg|thumb|ਚੈੱਕ ਟੈਕਨੀਕਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਰਾਗ ਵਿਖੇ ਬਾਇਓਮੈਡੀਕਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿਖੇ ਲੈਕਚਰ]]
[[File:Hk protest against implementation of national education 6.jpg|thumb|ਕਲਾਸਰੂਮ ਵਿਚ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ, ਅਧਿਐਨ ਸਮੱਗਰੀ ਵਿਚ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਮਗਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਅਧਿਆਪਕ ਜੋ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹਨ ਜੋ ਸੋਚ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਸੋਚ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਹਨ.]]
'''ਸਿੱਖਿਆ''' ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਜਾਂ ਗਿਆਨ, ਹੁਨਰ, ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ, ਨੈਤਿਕਤਾ, ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਅਤੇ ਆਦਤਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ। ਵਿੱਦਿਅਕ ਢੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ, ਸਿਖਲਾਈ, ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਣਾ, ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਖੋਜ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸਿੱਖਿਆ ਅਕਸਰ ਸਿਖਿਅਕਾਂ ਦੀ ਰਹਿਨੁਮਾਈ ਅਧੀਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਿਖਿਆਰਥੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਅਤ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। '''ਸਿੱਖਿਆ''' ਨੂੰ [[ਰਸਮੀ]] ਜਾਂ [[ਗੈਰ-ਰਸਮੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ | ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ]] ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ [[ਅਨੁਭਵ]] ਨੂੰ, ਜਿਸਦਾ [[ਸੋਚ |ਸੋਚਣ]], [[ਮਹਿਸੂਸ]] ਕਰਨ ਜਾਂ [[ਕੰਮ]] ਕਰਨ ਦੇ [[ਢੰਗ]] [[ਤਰੀਕਾ|ਤਰੀਕੇ]]॰ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਆਵੇ,ਉਸ [[ਅਨੁਭਵ]] ਨੂੰ '''ਸਿੱਖਿਆ''' ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। '''ਸਿੱਖਿਆ''' ਦੀ [[ਕਾਰਜਪ੍ਰਣਾਲੀ]] ਨੂੰ [[ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰ (ਪੈਡਾਗੋਜੀ]]) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://pa.wikisource.org/wiki/%E0%A8%AA%E0%A9%B0%E0%A8%A8%E0%A8%BE:%E0%A8%AC%E0%A9%87%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A8%95_%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A8%96%E0%A8%BF%E0%A8%86_%E0%A8%95%E0%A9%80_%E0%A8%B9%E0%A9%88.pdf/1|title=ਬੇਸਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਕੀ ਹੈ|last=ਭਾਟੀਆ|first=ਹੰਸਰਾਜ|date=|website=pa.wikisourse.org|publisher=ਪੰਜਾਬ ਕਿਤਾਬ ਘਰ,ਜਾਲੰਧਰ ਸ਼ਹਿਰ|access-date=}}</ref>
 
ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ [[ਪ੍ਰੀ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ]] ਜਾਂ [[ਕਿੰਡਰਗਾਰਟਨ]], [[ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ]], [[ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ]] ਅਤੇ ਫਿਰ [[ਕਾਲਜ]], [[ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]], ਜਾਂ [[ਅਪ੍ਰੈਂਟਿਸਸ਼ਿਪ]] ਦੇ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
 
ਕੁਝ [[ਸਰਕਾਰ |ਸਰਕਾਰਾਂ]] ਅਤੇ [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ]] ਦੁਆਰਾ [[ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ|ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ]] ਨੂੰ [[ਮਾਨਤਾ]] ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। [[ਦੁਨੀਆਂ]] ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ [[ਖੇਤਰ|ਖੇਤਰਾਂ]] ਵਿੱਚ, ਕਿਸੇ ਖਾਸ [[ਉਮਰ]] ਦੇ ਲਈ '''ਸਿੱਖਿਆ''' ਨੂੰ [[ਲਾਜ਼ਮੀ]] ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।[[File:Schoolgirls in Bamozai.JPG|thumb|ਗਰਦਿਜ਼, ਪਕਤਿਆ ਸੂਬਾ, [[ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ]] ਵਿਖੇ ਰੁੱਖ ਦੀ ਛਾਂ ਹੇਠ ਬਹਿ ਕੇ ਪੜ੍ਹਦੇ ਸਕੂਲੀ ਬੱਚੇ]]
 
ਹਰੇਕ [[ਸਮਾਜ]] ਦਾ ਆਪਣਾ [[ਜੀਵਨ]] ਢੰਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। [[ਸਮਾਜ]] ਦਾ ਜਿਉਣ ਢੰਗ ਕੁੱਝ ਆਦਤਾਂ ਸੰਕੇਤਾਂ ਰਸਮਾਂ ਅਤੇ [[ਭੌਤਿਕੀ ਸੰਸਾਰ|ਭੌਤਿਕ]] ਤੇ ਸਥਾਨਕ ਕੰਮਾਂ ਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਝਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਸਮਾਜਿਕ ਗਿਆਨ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਚੱਲਦਾ ਹੈ।ਹਰੇਕ ਸਮਾਜ ਆਪਣੀਆਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆਨ ਵੰਡਦਾ ਹੈ। ਗਿਆਨ ਵੰਡਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਈ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਚਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।ਜਿਵੇਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਪਰਿਵਾਰ ਤੱਕ,ਸਮਾਜਿਕ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਲੋਕਾਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਸਾਂਝੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸੱਤਾ ਵੀ ਸਮਾਜਿਕ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ਼ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦੀ ਹੈ।ਇਹ ਗਿਆਨ ਕਈ ਰੂਪਾਂ ਅਤੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਵਿਧੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਅਗਲੇਰੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ।
 
ਵਰਤਮਾਨ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਮਾਜ ਨੇ ਆਪਣਾ ਵੱਖਰਾ '''ਸਿੱਖਿਆ ਢਾਂਚਾ ''' ਵਿਕਸਿਤ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ।ਅੱਜਹੈ। ਅੱਜ ਕੱਲ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਰ ਕੰਮ ਪੜ੍ਹਨ ਲਿੱਖਣ ਦੀ ਵਿਧੀ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਪੜ੍ਹਨ ਲਿਖਣ ਦੀ ਵਿਧੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੋਰ ਦੂਜੀਆਂ ਵਿਧੀਆਂ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਇਸ ਵਿਧੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸੰਚਾਲਕ ਸਕੂਲੀ ਢਾਂਚਾ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਸਮੁੱਚੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੌਕੇ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹੇਠ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤਾ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਰਹਿਨੁਮਾਈ ਹੇਠ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਖ਼ੁਦ ਵੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।<ref>{{cite book
| last = Dewey
| first = John