ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼

ਹਿਮਾਲਾ ਦਾ ਪਰਵੇਸ਼ ਦਵਾਰ , ਰਿਸ਼ਿਕੇਸ਼ ਜਿਥੇ ਪਹੁੰਚਕੇ ਗੰਗਾ ਪਰਵਤਮਾਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਪੱਧਰੇ ਧਰਾਤਲ ਦੀ ਤਰਫ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਹਰਦੁਆਰ ਵਲੋਂ ਸਿਰਫ 24 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਸੰਸਾਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇੱਕ ਯੋਗ ਕੇਂਦਰ ਹੈ । ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਦਾ ਸ਼ਾਂਤ ਮਾਹੌਲ ਕਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਆਸ਼ਰਮਾਂ ਦਾ ਘਰ ਹੈ । ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਵਲੋਂ 1360 ਫੀਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭਤੋਂ ਪਵਿਤਰ ਤੀਰਥਸਥਲੋਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੈ । ਹਿਮਾਲਾ ਦੀ ਹੇਠਲੀ ਪਹਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸੁਂਦਰਤਾ ਵਲੋਂ ਘਿਰੇ ਇਸ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ ਵਲੋਂ ਵਗਦੀ ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਇਸਨੂੰ ਅਤੁੱਲ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ । ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਨੂੰ ਕੇਦਾਰਨਾਥ , ਬਦਰੀਨਾਥ , ਗੰਗੋਤਰੀ ਅਤੇ ਯਮੁਨੋਤਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ਦਵਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਧਿਆਨ ਲਗਾਉਣ ਵਲੋਂ ਮੁਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਹਰ ਸਾਲ ਇੱਥੇ ਦੇ ਆਸ਼ਰਮਾਂ ਦੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਤੀਰਥਯਾਤਰੀ ਧਿਆਨ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ । ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪਰਯਟਨ ਵੀ ਇੱਥੇ ਆਤਮਕ ਸੁਖ ਦੀ ਚਾਵ ਵਿੱਚ ਨੇਮੀ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ।