ਪੰਜ ਪਰਿਆਗ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਉਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਪੰਜ ਪ੍ਰਯਾਗ ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਉਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੰਜ ... ਨਾਲ ਪੇਜ ਬਣਾਇਆ |
(ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ)
|
06:08, 25 ਅਕਤੂਬਰ 2011 ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ
ਉਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਪੰਜ ਪ੍ਰਯਾਗ ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਉਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੰਜ ਪ੍ਰਯਾਗ ਦੇਵਪ੍ਰਯਾਗ ਰੁਦਰਪ੍ਰਯਾਗ ਕਰਣਪ੍ਰਯਾਗ ਨੰਦਪ੍ਰਯਾਗ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਣੁਪ੍ਰਯਾਗ ਮੁੱਖ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਸੰਗਮ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹਨ ।
ਦੇਵਪ੍ਰਯਾਗ
ਅਲਕਨੰਦਾ ਅਤੇ ਭਗੀਰਥੀ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਸੰਗਮ ਉੱਤੇ ਦੇਵਪ੍ਰਯਾਗ ਨਾਮਕ ਸਥਾਨ ਸਥਿਤ ਹੈ । ਇਸ ਸੰਗਮ ਥਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਸ ਨਦੀ ਨੂੰ ਗੰਗਾ ਦੇ ਨਾਮ ਵਲੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਸਮੁੰਦਰ ਸਤ੍ਹਾ ਵਲੋਂ ੧੫੦੦ ਫੀਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ । ਦੇਵਪ੍ਰਯਾਗ ਦੀ ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਵਲੋਂ ਸਡਕ ਰਸਤਾ ਦੂਰੀ ੭੦ ਕਿਮੀ੦ ਹੈ । ਗਢਵਾਲ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਗੀਰਥੀ ਨਦੀ ਨੂੰ ਸੱਸ ਅਤੇ ਅਲਕਨੰਦਾ ਨਦੀ ਨੂੰ ਬਹੂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਦੇਵਪ੍ਰਯਾਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਿਰ ਅਤੇ ਰਘੂਨਾਥ ਮੰਦਿਰ ਹੈ , ਜੋ ਦੀ ਇੱਥੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਖਿੱਚ ਹਨ । ਰਘੂਨਾਥ ਮੰਦਿਰ ਦਰਵਿਡ ਸ਼ੈਲੀ ਵਲੋਂ ਨਿਰਮਿਤ ਹੈ । ਦੇਵਪ੍ਰਯਾਗ ਨੂੰ ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਖੇਤਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਦੇਵਪ੍ਰਯਾਗ ਵਿੱਚ ਕੌਵੇ ਵਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ , ਜੋ ਦੀ ਇੱਕ ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ।
ਰੁਦਰਪ੍ਰਯਾਗ
ਮੰਦਾਕਿਨੀ ਅਤੇ ਅਲਕਨੰਦਾ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਸੰਗਮ ਉੱਤੇ ਰੁਦਰਪ੍ਰਯਾਗ ਸਥਿਤ ਹੈ । ਸੰਗਮ ਥਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਚਾਮੁੰਡਾ ਦੇਵੀ ਅਤੇ ਰੁਦਰਨਾਥ ਮੰਦਿਰ ਦਰਸ਼ਨੀਕ ਹੈ । ਰੁਦਰ ਪ੍ਰਯਾਗ ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਵਲੋਂ ੧੩੯ ਕਿਮੀ੦ ਦੀ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ । ਇਹ ਨਗਰ ਬਦਰੀਨਾਥ ਮੋਟਰ ਰਸਤਾ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ । ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਾਰਦ ਮੁਨੀ ਨੇ ਇਸ ਉੱਤੇ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਗੂਢ ਰਹਸਯੋਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨੇ ਲਈ ਰੁਦਰਨਾਥ ਮਹਾਦੇਵ ਦੀ ਅਰਾਧਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ ।
ਕਰਣਪ੍ਰਯਾਗ
ਅਲਕਨੰਦਾ ਅਤੇ ਪਿੰਡਰ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਸੰਗਮ ਉੱਤੇ ਕਰਣਪ੍ਰਯਾਗ ਸਥਿਤ ਹੈ । ਪਿੰਡਰ ਦਾ ਇੱਕ ਨਾਮ ਕਰਣ ਗੰਗਾ ਵੀ ਹੈ , ਜਿਸਦੇ ਕਾਰਨ ਹੀ ਇਸ ਤੀਰਥ ਸੰਗਮ ਦਾ ਨਾਮ ਕਰਣ ਪ੍ਰਯਾਗ ਪਡਾ । ਇੱਥੇ ਉਮਾ ਮੰਦਿਰ ਅਤੇ ਕਰਣ ਮੰਦਿਰ ਦਰਸ਼ਨੀਕ ਹੈ ।
ਨੰਦਪ੍ਰਯਾਗ
ਨੰਦਾਕਿਨੀ ਅਤੇ ਅਲਕਨੰਦਾ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਸੰਗਮ ਉੱਤੇ ਨੰਦਪ੍ਰਯਾਗ ਸਥਿਤ ਹੈ । ਇਹ ਸਾਗਰ ਤਲ ਵਲੋਂ ੨੮੦੫ ਫੀਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ । ਇੱਥੇ ਗੋਪਾਲ ਜੀ ਦਾ ਮੰਦਿਰ ਦਰਸ਼ਨੀਕ ਹੈ ।
ਵਿਸ਼ਣੁਪ੍ਰਯਾਗ
ਧੋਲੀ ਗੰਗਾ ਅਤੇ ਅਲਕਨੰਦਾ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਸੰਗਮ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ਣੁਪ੍ਰਯਾਗ ਸਥਿਤ ਹੈ । ਸੰਗਮ ਉੱਤੇ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਣੁ ਜੀ ਪ੍ਰਤੀਮਾ ਵਲੋਂ ਸੋਭਨੀਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਿਰ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਕੁਂਡ ਦਰਸ਼ਨੀਕ ਹਨ । ਇਹ ਸਾਗਰ ਤਲ ਵਲੋਂ ੧੩੭੨ ਮੀ੦ ਦੀ ਉਚਾਈ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ । ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਪ੍ਰਯਾਗ ਜੋਸ਼ੀਮਠ - ਬਦਰੀਨਾਥ ਮੋਟਰ ਰਸਤਾ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ।