|
[[Imageਤਸਵੀਰ:Arduino ftdi chip-1.jpg|thumb|right|250px|ਸਰਫੇਸ ਮਾਉਂਟ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕ ਘਟਕ]]
[[ਵਿਗਿਆਨ]] ਦੇ ਅੰਤਰਗਤ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕਸ ਜਾਂ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕੀ ਉਹ ਖੇਤਰ ਹੈ ਜੋ ਵੱਖਰਾ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮਾਂ ( ਨਿਰਵਾਤ , ਗੈਸ , ਧਾਤੁ , ਅਰਧਚਾਲਕ , ਨੈਨਾਂ - ਸੰਰਚਨਾ ਆਦਿ ) ਵਲੋਂ ਹੋਕੇ ਆਵੇਸ਼ ( ਮੁੱਖ: ਇਲੇਕਟਰਾਨ ) ਦੇ ਪਰਵਾਹ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ ।
[[ਤਕਨੀਕੀ]] ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕੀ ਉਹ ਖੇਤਰ ਹੈ ਜੋ ਵੱਖਰਾ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕ ਜੁਗਤਾਂ ( [[ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ]] , [[ਸੰਧਾਰਿਤਰ]] , ਇੰਡਕਟਰ , ਇਲੇਕਟਰਾਨ ਟਿਊਬ , [[ਡਾਔਡ]] , [[ਟਰਾਂਜਿਸਟਰ]] , [[ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਪਰਿਪਥ]] ( IC ) ਆਦਿ ) ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਕੇ ਉਪਯੁਕਤ [[ਬਿਜਲਈ ਪਰਿਪਥ]] ਦਾ ਉਸਾਰੀ ਕਰਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਬਿਜਲਈ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨੂੰ ਇੱਛਤ ਤਰੀਕੇ ਵਲੋਂ ਬਦਲਨ ( manipulation ) ਵਲੋਂ ਸਬੰਧਤ ਹੈ । ਇਸਵਿੱਚ ਤਰ੍ਹਾਂ - ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜੁਗਤਾਂ ਦਾ ਪੜ੍ਹਾਈ , ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਜੁਗਤਾਂ ਦਾ ਉਸਾਰੀ ਆਦਿ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ ।
ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕੀ ਅਤੇ [[ਬਿਜਲਈ ਤਕਨੀਕੀ]] ਦਾ ਖੇਤਰ ਸਮਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਨ੍ਹੋਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੂੱਜੇ ਵਲੋਂ ਵੱਖ ਨਹੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ । ਪਰ ਹੁਣ ਨਵੀਂ - ਨਵੀਂ ਜੁਗਤਾਂ , ਪਰਿਪਥੋਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਹੋ ਜਾਣ ਵਲੋਂ ਏਲੇਕਟਰਾਨਿਕਸ ਨੂੰ ਵੈਦਿਉਤ ਤਕਨੀਕੀ ਵਲੋਂ ਵੱਖ ਸ਼ਾਖਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਢਾਇਆ ਜਾਣ ਲਗਾ ਹੈ । ਇਸ ਨਜ਼ਰ ਵਲੋਂ ਜਿਆਦਾ ਬਿਜਲਈ - ਸ਼ਕਤੀ ਵਲੋਂ ਸੰਬੰਧਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ( ਪਾਵਰ ਸਿਸਟਮ , ਬਿਜਲਈ ਮਸ਼ੀਨਰੀ , ਪਾਵਰ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕੀ ਆਦਿ ) ਨੂੰ ਬਿਜਲਈ ਤਕਨੀਕੀ ਦੇ ਅੰਤਰਗਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਘੱਟ ਬਿਜਲਈ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਬਿਜਲਈ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੇ ਤਰ੍ਹਾਂ - ਭਾਤੀਂ ਦੇ ਪਰਿਵਰਤਨਾਂ ( ਪ੍ਰਵਰਧਨ , ਫਿਲਟਰਿੰਗ , ਮਾਡਿਉਲੇਸ਼ , ਏਨਾਲਾਗ ਵਲੋਂ ਡਿਜਿਟਲ ਕੰਵਰਸ਼ਨ ਆਦਿ ) ਵਲੋਂ ਸੰਬੰਧਿਤ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
== ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕ ਤਕਨੀਕੀ ਦੇ ਭਾਗ ==
ਪਰਿਪਥੋਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਇਲੇਕਟਾਨਿਕ ਤਕਨੀਕੀ ਨੂੰ ਮੁੱਖਤ: ਦੋ ਭੱਜਿਆ ਵਿੱਚ ਬਾਂਟਕਰ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ :
=== ਏਨਾਲਾਗ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕੀ ===
{{ਮੁੱਖ ਲੇਖ | ਸਮਾਨ ਏਲੇਕਟਰਾਨਿਕੀ}}
ਇਸ ਪਰਿਪਥੋਂ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲਈ ਸੰਕੇਤ ਹਮੇਸ਼ਾ ( ਅਨਾਲਾਗ ) ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸੰਸਕਰਣ ਕਰਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਬਣੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹੈ । ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ ਟਰਾਂਜਿਸਟਰ - ਵਧਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਏਨਾਲਾਗ ਸਿਸਟਮ ਹੈ । ਆਪਰੇਸ਼ਨਲ ਏੰਪਲਿਫਾਇਰ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਆਈ - ਸੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਵਲੋਂ ਏਨਾਲਾਗ ਏਲੇਕਟਰਾਨਿਕਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਰਾਂਤੀ ਆ ਗਈ ।
=== ਡਿਜਿਟਲ ਜਾਂ ਅੰਕੀਏ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕੀ ===
{{ਮੁੱਖ ਲੇਖ | ਡਿਜਿਟਲ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕਸ}}
ਇਸਵਿੱਚ ਬਿਜਲਈ ਸੰਕੇਤ ਅੰਕੀਏ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਅੰਕੀਏ ਸੰਕੇਤ ਬਹੁਤ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੋ ਸੱਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਬਾਇਨਰੀ ਡਿਜਿਟਲ ਸੰਕੇਤ ਸਭਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਵਰਤੋ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ । ਸਿਫ਼ਰ / ਇੱਕ , ਆਨ / ਆਫ , ਹਾਂ / ਨਹੀਂ , ਲਓ / ਹਾਈ ਆਦਿ ਬਾਇਨਰੀ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੇ ਕੁੱਝ ਉਦਾਹਰਣ ਹਨ । ਜਦੋਂ ਤੋ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਪਰਿਪਥੋਂ ( ਇੰਟੀਗਰੇਟੇਡ ਸਰਕਿਟ ) ਦਾ ਉਤਪੱਤੀ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਸੀ ਚਿਪ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਕਰੋਂੜੋਂ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕ ਯੁਕਤੀਆਂ ਭਰੀ ਜਾਣ ਲੱਗੀ ਹਨ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਡਿਜਿਟਲ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੋ ਗਈ ਹੈ । ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਕੰਪਿਊਟਰ ( ਪੀਸੀ ) ਅਤੇ ਸੇਲ - ਫੋਨ , ਡਿਜਿਟਲ ਕੈਮਰਾ ਆਦਿ ਡਿਜਿਟਲ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕੀ ਦੀ ਦੇਨ ਹਨ । ਅੰਕੀਏ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕੀ ਨੇ ਸੰਕੇਤ - ਪ੍ਰੋਸੇਸਿੰਗ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਨਿਯਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜਿਨੂੰ ਡਿਜਿਟਲ ਸਿਗਨਲ ਪ੍ਰੋਸੇਸਿੰਗ ( ਅੰਕੀਏ ਸੰਕੇਤ ਪ੍ਰਮਣ ) ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਏਨਾਲਾਗ ਸੰਕੇਤ ਪ੍ਰੋਸੇਸਿੰਗ ਦੀ ਤੁਲਣਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਕਾਰੀ ਹੈ ।
== ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕੀ ਦਾ ਇਤਹਾਸ ==
ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕੀ ਦਾ ਆਧੁਨਿਕ ਰੂਪ [[ਰੇਡੀਓ]] ਅਤੇ [[ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ]] (ਟੀ:ਵੀ:) ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ । ਨਾਲ ਹੀ [[ਦੂਸਰੀ ਸੰਸਾਰੀ ਲੜਾਈ]] ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿਉਕਤ ਰੱਖਿਆ ਸਮੱਗਰੀਆਂ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ - ਤੰਤਰਾਂ ਵਲੋਂ ਵੀ ਇਸਦਾ ਮਹੱਤਵ ਉਭਰਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ । ਪਰ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕੀ ਦੀ ਨੀਵ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਰੱਖੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਸੀ ।
ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਮੁੱਖਘਟਨਾਵਾਂਅਤੇ ਪੜਾਅ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ :
* ੧੮੯੩ ਵਿੱਚ ਨਿਕੋਲਾਈ ਟੇਸਲਾ ਦੁਆਰਾ ਰੇਡੀਓ ਸੰਚਾਰ ਦਾ ਨੁਮਾਇਸ਼
* ੧੮੯੬ ਵਿੱਚ ਮਾਰਕੋਨੀ ਨੇ ਰੇਡੀਓ ਸੰਚਾਰ ਦਾ ਵਿਵਹਾਰਕ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਕਰਕੇ ਵਖਾਇਆ ।
* ੧੯੦੪ ਵਿੱਚ ਜਾਨ ਅੰਬਰੋਸ ਫਲੇਮਿੰਗ ਨੇ ਪਹਿਲਾ ਡਾਔਡ ਬਣਾਇਆ ਜਿਨੂੰ ਰੇਡੀਓ ਟਿਊਬ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ।
* ੧੯੦੬ ਵਿੱਚ ਰਾਬਰਟ ਬਾਨ ਲੀਬੇਨ ਅਤੇ ਲਈ ਡੀ ਫਾਰੇਸਟ ਨੇ ਸਵਤੰਤਰ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਟਰਾਔਡ ਦਾ ਉਸਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜੋ ਵਧਣ ਵਾਲਾ ( ਏੰਪਲਿਫਾਇਰ ) ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਣ ਵਿੱਚ ਸਮਰੱਥਾਵਾਨ ਸੀ । ਇਸਨੂੰ ਦੇ ਨਾਲ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ।
* ੧੯੪੭ ਵਿੱਚ ਬੇਲ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਕਾਰਿਆਰਤ ਵਿਲਿਅਮ ਸ਼ਾਕਲੇ ਨੇ ਟਰਾਂਜਿਸਟਰ ਦਾ ਖੋਜ ਕੀਤਾ । ਇਸ ਖੋਜ ਦੇ ਫਲਸਰੂਪ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕੀ ਨਿਰਵਾਤ - ਨਲਿਕਾ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕ ਜੁਗਤਾਂ ਵਲੋਂ ਹਟਕੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਪਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਗਈ । ਹੁਣ ਛੋਟੇ - ਛੋਟੇ ਰੇਡੀਓ ਆਉਣ ਲੱਗੇ ।
* ੧੯੫੯ ਵਿੱਚ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਪਰਿਪਥ ਦਾ ਖੋਜ ਹੋਇਆ । ਇਸਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕ ਪਰਿਪਥ ਵੱਖ - ਵੱਖ ਇਲੇਕਟਰਾਨਿਕ ਜੁਗਤਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਕੇ ਬਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਜਿਆਦਾ ਜਗ੍ਹਾ ਘੇਰਦੇ ਸਨ , ਜਿਆਦਾ ਸਵਿਦਿਉਤ ਸ਼ਕਤੀ ਲੈਂਦੇ ਸਨ , ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਘੱਟ ਸੀ । ਆਈ - ਸੀ ਦੇ ਪਦਾਰਪ੍ਰਣ ਨੇ ਨਵੀਂਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂਖੋਲ ਦਿੱਤੀ । ਆਧੁਨਿਕ ਪੀਸੀ , ਅਤੇ ਮੋਬਾਇਲ ਆਦਿ ਆਈ - ਸੀ ਦੇ ਖੋਜ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਇਨ੍ਹੇ ਛੋਟੇ , ਸਸਤੇ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹੇ ਕਾਰਿਆਕਸ਼ਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸੱਕਦੇ ਸਨ ।
* ੧੯੬੮ ਵਿੱਚ ਮਾਇਕਰੋਪ੍ਰੋਸੇਸਰ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ( ਇੰਟੇਲ ਵਿੱਚ ਕਾਰਿਆਰਤ ਮਾਰਸਿਅਨ ਹਾਫ ( Marcian Hoff ) ਦੁਆਰਾ )
[[af:Elektronika]]
[[sco:Electronics]]
[[sh:Elektronika]]
[[si:ඉලෙක්ට්රොනික තාක්ෂණය සහ ඉලෙක්ට්රොනික විද්යාව]]
[[simple:Electronics]]
[[sk:Elektronika]]
| 