ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਂਸਾਗਰ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
ਛੋ r2.7.1) (Robot: Modifying ilo:Taaw Pasipiko
ਛੋ r2.7.1) (Robot: Modifying sr:Тихи океан
ਲਾਈਨ 3:
ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਏਸ਼ਿਆ ਨੂੰ ਨਿਵੇਕਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਸਭਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਸਭਤੋਂ ਗਹਿਰਾ ਮਹਾਸਾਗਰ ਹੈ। ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਭੌਗੌਲਿਕ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਲੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮਹਾਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਦਾ ਭਾਗ ਘੱਟ ਅਤੇ ਪੰਨ ਖੇਤਰ ਜਿਆਦਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀ ਅੰਵੇਸ਼ਕੋਂ ਅਤੇ ਸਾਹਸਿਕ ਨਾਵਿਕੋਂ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਣ ਦੇ ਅਨੇਕ ਜਤਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ਹੁਣ ਵੀ ਇਸਦਾ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਸਰਵਪ੍ਰਥਮ ਪੇਟਰਬਿਉਕ ਸੱਜਣ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਇਸਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਬੈਲਬੋਆ, ਮਾਗੇਮੇਨਦਾੰਨਿਆ, ਹਾਰਿਸ (Horace), ਕੁਕੁ ਆਦਿ ਯੂਰੋਪਿਅਨੋਂ ਨੇ ਜਤਨ ਕੀਤਾ। ਦੂਸਰਾ ਸੰਸਾਰ ਮਹਾਂਯੁੱਧ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਇਸਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਖਰਚ ਦੇ ਨਮਿਤ ਅਨੇਕ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੇ, ਜੋ ਸਫਲ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਪੂਂਜੀ ਵਿਨਿਯੋਗ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਸਿੱਧ ਹੋਏ। ਹੁਣ ਵੀ ਲਗਾਤਾਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦੇ ਕੁੱਖ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਣ ਲਈ ਅਨਵੇਸ਼ਣ ਜਾਰੀ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਖੇਤਰਫਲ 6,36,34,000 ਵਰਗ ਮੀਲ, ਅਰਥਾਤ ਅਟਲਾਂਟੀਕ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦੇ ਦੁਗੁਨੇ ਵਲੋਂ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਫਿਲਿਪੀਂਸ ਤਟ ਵਲੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪਨਾਮਾ 9,455 ਮੀਲ ਚੌਡ਼ਾ ਅਤੇ ਬੇਰਿੰਗ ਜਲਡਮਰੂਮਧਿਅ ਵਲੋਂ ਲੈ ਕੇ ਦੱਖਣ ਅੰਟਾਰਕਟੀਕਾ ਤੱਕ 10,492 ਮੀਲ ਲੰਮਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੁਲ ਭੂਭਾਗ ਵਲੋਂ ਲਾ ਮੀਲ ਜਿਆਦਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਉੱਤਰੀ ਕਿਨਾਰਾ ਕੇਵਲ 36 ਮੀਲ ਦਾ ਬੇਰਿੰਗ ਜਲਡਮਰੂਮਧਿਅ ਦੁਆਰਾ ਆਰਕਟੀਕ ਸਾਗਰ ਵਲੋਂ ਜੁਡਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਇਨ੍ਹੇ ਵੱਡੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇੱਥੇ ਦੇ ਨਿਵਾਸੀ, ਬਨਸਪਤੀ, ਪਸ਼ੁ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੀ ਰਹਿਨ - ਸਹਨ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਦੇ ਹੋਰ ਭੱਜਿਆ ਦੇ ਸਾਗਰਾਂ ਦੀ ਆਸ਼ਾ ਵੱਡੀ ਭੇਦ ਹੈ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦੀ ਔਸਤ ਗਹਿਰਾਈ ਲੱਗਭੱਗ 14,000 ਫੁੱਟ ਹੈ ਅਤੇ ਅਧਿਕਤਮ ਗਹਿਰਾਈ ਲੱਗਭੱਗ 35,400 ਫੁੱਟ ਹੈ, ਤੱਦ ਗਵੈਮ ਅਤੇ ਮਿੰਡਾਨੋ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ ਮਹਾਸਾਗਰ ਅਟਲਾਂਟੀਕ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦਾ ਸਹਿਵਰਤੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਪੂਰਵੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਕਿਨਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਅੰਤਰ ਹੈ। ਪੂਰਵੀ ਕੰਡੇ ਉੱਤੇ ਪਰਬਤਾਂ ਦਾ ਕ੍ਰਮ ਫੈਲਿਆ ਹੈ, ਜਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਮੈਦਾਨ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੰਕਰੇ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਇੱਥੇ ਚੰਗੇ ਚੰਗੇ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਦਾ ਅਣਹੋਂਦ ਹੈ ਅਤੇ ਸਭਿਅਤਾ ਦੀ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਉੱਨਤੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਪਾਈ ਹੈ। ਬੇਰਿੰਗ ਜਲਡਮਰੂਮਧਿਅ ਬਰਫ ਵਲੋਂ ਜਮਾਂ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਆਵਾਜਾਈ ਵਿੱਚ ਅੜਚਨ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਵਿਪਰੀਤ ਇਸ ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਕੰਡੇ ਉੱਤੇ ਪਹਾੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਗੋਂ ਕਈ ਟਾਪੂ, ਖਾੜੀਆਂ, ਪ੍ਰਾਯਦੀਪ ਅਤੇ ਡੇਲਟਾ ਹਨ। ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਕੰਡੇ ਉੱਤੇ ਜਾਪਾਨ, ਫਿਲਿਪੀਂਸ, ਹਿੰਦੇਸ਼ਿਆ ਆਦਿ ਦੇ ਲੱਗਭੱਗ 7,000 ਟਾਪੂ ਹਨ। ਇਸ ਕੰਡੇ ਉੱਤੇ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਵੱਡੀ ਵੱਡੀ ਨਦੀਆਂ ਇਸਵਿੱਚ ਡਿੱਗਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇਡੇਲਟਾਵਾਂਵਿੱਚ ਘਨੀ ਜਨਸੰਖਿਆ ਵੱਸੀ ਹੈ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਚੰਗੇ ਬੰਦਰਗਾਹ ਹਨ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦੀ ਆਕ੍ਰਿਤੀ ਤਰਿਭੁਜਕਾਰ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਸਿਖਰ ਬੇਰਿੰਗ ਜਲਡਮਰੂਮਧਿਅ ਉੱਤੇ ਹੈ, ਜੋ ਘੋੜੇ ਦੇ ਖੁਰ ਦੀ ਆਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਪਰਬਤਾਂ ਅਤੇ ਛੋਟੀ ਛੋਟੀ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਲੋਂ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਬੇਸਿਨ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਤਟ ਪਿਊਜੇਟ ਸਾਉਂਡ (Puget Sound) ਵਲੋਂ ਅਲਾਸਕਾ ਤੱਕ ਬਰਫੀਲੀ ਚਟਾਨਾਂ ਵਲੋਂ ਯੁਕਤ ਹੈ। ਜਵਾਬ ਦੇ ਵੱਲ ਅਲਿਊਸ਼ੈਨ ਟਾਪੂ ਦਾ ਵ੍ਰੱਤਖੰਡ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਇਬੇਰਿਆ ਦੇ ਸਮੀਪਵਰਤੀ ਭੱਜਿਆ ਵਲੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੋਇਆ ਬੇਰਿੰਗ ਸਾਗਰ ਤੱਕ ਚਲਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਟਾਪੂ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਕੰਡੇ ਵਲੋਂ ਹੋਕੇ ਕੈਮਚੈਟਕਾ ਪ੍ਰਾਯਦੀਪ ਦੇ ਜਵਾਬ ਅਤੇ ਆਸਟਰੇਲਿਆ ਦੇ ਜਵਾਬ - ਪੂਰਵ ਦੇ ਵੱਲ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਹਿੰਦੇਸ਼ਿਆ ਦੇ ਵ੍ਰੱਤਖੰਡ ਵਲੋਂ ਜੁੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਭੂਵਿਗਿਆਨਯੋ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਚਾਹਿਆ ਕਿ ਇਸ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦਾ ਉਸਾਰੀ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਹੋਇਆ, ਲੇਕਿਨ ਉਹ ਕੋਈ ਵੀ ਸਰਵਮਾਨਿਏ ਸਿੱਧਾਂਤ ਨਹੀਂ ਕੱਢ ਪਾਏ। ਜਵਾਰ ਜਵਾਰਭਾਟਾ ਇੱਥੇ ਦੀ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਇਹਨੌਕਾਵਾਂਦੀ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਕ੍ਰਮ ਇਸ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦੇ ਵੱਖਰੇ ਤਟੋਂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਊਚਾਈ ਕਿਤੇ ਜਿਆਦਾ ਅਤੇ ਕਿਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕੋਰਿਆ ਦੇ ਤਟ ਉੱਤੇ ਇਸਦੀ ਉਚਾਈ ਭਿੰਨ - ਭਿੰਨ ਸਥਾਨਾਂ ਉੱਤੇ ਲੱਗਭੱਗ 15 ਅਤੇ 30 ਫੁੱਟ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਲਾਸਕਾ ਤਟ ਉੱਤੇ ਇਹੀ ਉਚਾਈ ਲੱਗਭੱਗ 45 ਫੁੱਟ ਅਤੇ ਸਕੈਗਨੇ ਉੱਤੇ 30 ਫੁੱਟ ਦੇ ਲੱਗਭੱਗ ਤੱਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦਾ ਧਰਾਤਲ ਆਮਤੌਰ : ਪੱਧਰਾ ਹੈ। ਸਹੂਲਤ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਲੋਂ ਇਸਨੂੰ ਪੂਰਵੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਦੋ ਭੱਜਿਆ ਵਿੱਚ ਬਾਂਟਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੂਰਵੀ ਭਾਗ ਦਵੀਪਰਹਿਤ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਉਪਾਂਤ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਜਿਆਦਾਤਰ ਭਾਗ 18,000 ਫੁੱਟ ਗਹਿਰਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਜਿਆਦਾਤਰ ਗਹਿਰਾਈ ਘੱਟ (13,000 ਫੁੱਟ) ਹੈ, ਅਤੇ ਜਿਸਨੂੰ ਏਲਬਾਟਰਾਸ ਪਠਾਰ (albatross plateau) ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਦੱਖਣ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਚਬੂਤਰੇ ਦੀ ਹੋਰ ਸ਼ਾਖ਼ਾਵਾਂ ਜਵਾਬ ਦੇ ਵੱਲ ਰਿਆਤਟ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਟੂਆਮੋਟੂ, ਦਵੀਪਸਮੂਹ, ਮਾਰਕੇਸਸ (Marquesas) ਟਾਪੂ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਅੰਟਾਰਕਟੀਕਾ ਤੱਕ ਫੈਲੀ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਗਰ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ, ਮੁੱਖਤਆ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ, ਕਈ ਵੱਡੀ ਵੱਡੀ ਲੰਮੀ ਖਾਇਯੋਂ (deep) ਵਲੋਂ ਭਰੀ ਪਈ ਹੈ। ਕੁੱਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਖਾਇਯੋਂ ਦੇ ਨਾਮ ਅਤੇ ਗਹਰਾਇਯਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ ਟਿਊਸੀਅਰੋਰਾ (Tusearora) 32,644 ਫੁੱਟ, ਰੰਪਾ (Rampa) 34, 626 ਫੁੱਟ, ਨੈਰੋ (Nero) 32,107 ਫੁੱਟ, ਏਲਡਰਿਚ (Aldrich) 30,930 ਫੁੱਟ ਆਦਿ। ਉੱਤਰੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਸਭਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਗਹਿਰਾਈ ਅਲਿਊਸ਼ੈਨ ਟਾਪੂ ਦੇ ਕੋਲ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ 25,194 ਫੁੱਟ ਹੈ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦਾ ਉਹ ਭਾਗ, ਜੋ ਕਰਕ ਰੇਖਾ ਅਤੇ ਮਕਰ ਰੇਖਾ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਵਿਚਕਾਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਰਕ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਉੱਤਰੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਅਤੇ ਮਕਰ ਦੇ ਦੱਖਣ ਸਥਿਤ ਭਾਗ ਨੂੰ ਦੱਖਣ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਅਤੇ ਮਕਰ ਦੇ ਦੱਖਣ ਸਥਿਤ ਭਾਗ ਨੂੰ ਦੱਖਣ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦੇ ਨਾਮ ਵਲੋਂ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਣੀ ਸਰਵੇਖਣ ਸੰਗਠਨ (International Hydrographic Organization) ਦੁਆਰਾ ਇਸਨੂੰ ਦੋ ਭੱਜਿਆ ਵਿੱਚ ਵਿਭਕਤ ਕਰਣ ਲਈ ਭੂਮਧਿਅ ਰੇਖਾ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। 1500 ਪ . ਦੇ . ਪੂਰਵੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਭੱਜਿਆ ਲਈ ਪ੍ਰਿਉਕਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਭੂਮਧਿਅ ਰੇਖਾ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਖੋਜ ਸਪੇਨਵਾਸੀ ਬੈਬੈਓ (Babbao) ਨੇ ਦੀ ਅਤੇ ਇਸਨੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਨੂੰ ਪਨਾਮਾ ਨਾਮਕ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਦੱਖਣ ਸਾਗਰ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ।
ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦੇ ਜਵਾਬ, ਪੂਰਵ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵਲੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੋਇਆ ਭੂਪਟਲ ਦਾ ਸਭਤੋਂ ਕਮਜੋਰ ਭਾਗ ਗੁਜਰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਕਾਰਨ ਇੱਥੇ ਜਿਆਦਾਤਰ ਭੁਚਾਲ ਅਤੇ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀਆਂ ਦੇ ਉਦਗਾਰ ਹੋਇਆ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹੁਣੇ ਵੀ ਇੱਥੇ 300 ਅਜਿਹੇ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਪਹਾੜ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਉਦਗਾਰ ਹੋਇਆ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਮਹਾਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਛਿਟਕੇ ਟਾਪੂਆਂ ਦਾ ਉਦਭਵ ਪ੍ਰਵਾਲਵਲਏ, ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਅਤੇ ਭੂਕੰਪੋਂ ਦੇ ਦੁਆਰੇ ਹੋਇਆ ਹੈ।
 
[[nso:Pacific Ocean]]
 
[[ab:Аокеан Ҭынч]]
ਲਾਈਨ 120 ⟶ 118:
[[nn:Stillehavet]]
[[no:Stillehavet]]
[[nso:Pacific Ocean]]
[[oc:Ocean Pacific]]
[[os:Сабыр фурд]]
ਲਾਈਨ 144 ⟶ 143:
[[so:Badweynta Baasifik]]
[[sq:Oqeani Paqësor]]
[[sr:Велики тихиТихи океан]]
[[stq:Pazifiske Ozean]]
[[sv:Stilla havet]]