|
}}
The'''ਭਾਰਤ ਦੀ ਉੱਚਤਮ ਅਦਾਲਤ'''Supreme Courtਜਾਂ of'''ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਰਵਉੱਚ Indiaਅਦਾਲਤ''' ਜਾਂ '''ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ''' ([[International Alphabet of Sanskrit Transliteration|IAST]]: {{lang|hi-Latn|भारत का सर्वोच्च न्यायालय}}) isਸੁਪਰੀਮ theਨਿਆਂਇਕ supremeਅਥਾਰਟੀ [[judiciaryਅਤੇ ofਭਾਰਤ India|judicialਗਣਰਾਜ authority]] and theਦੀ [[supremeਸੁਪਰੀਮ courtਕੋਰਟ|highestਸਰਵਉੱਚ courtਅਦਾਲਤ]] ofਹੈ। theਇਹ [[Republicਸਾਰੇ ofਸਿਵਲ India]].ਅਤੇ Itਫੌਜਦਾਰੀ isਕੇਸਾਂ theਲਈ finalਅਪੀਲ [[Appellateਦੀ court|courtਅੰਤਿਮ ofਅਦਾਲਤ appeal]]ਹੈ। forਇਸ allਕੋਲ civilਨਿਆਂਇਕ andਸਮੀਖਿਆ criminalਦੀ casesਸ਼ਕਤੀ in.ਵੀ Itਹੈ। alsoਸੁਪਰੀਮ hasਕੋਰਟ, theਜਿਸ power ofਵਿੱਚ [[Judicialਭਾਰਤ reviewਦਾ inਮੁੱਖ Indiaਜੱਜ|judicialਭਾਰਤ reviewਦੇ ਮੁੱਖ ਜੱਜ]]. Theਅਤੇ Supremeਵੱਧ Court,ਤੋਂ whichਵੱਧ consists33 ofਸਾਥੀ theਜੱਜ [[Chiefਸ਼ਾਮਲ Justiceਹੁੰਦੇ ofਹਨ, India]]ਕੋਲ and a maximum of fellow 33 judgesਮੂਲ, hasਅਪੀਲੀ extensiveਅਤੇ powersਸਲਾਹਕਾਰੀ inਅਧਿਕਾਰ theਖੇਤਰਾਂ formਦੇ ofਰੂਪ [[originalਵਿੱਚ jurisdiction|original]],ਵਿਆਪਕ [[appellate jurisdiction|appellate]] and [[Advisory opinion|advisory]]ਸ਼ਕਤੀਆਂ jurisdictions.ਹਨ।<ref>{{cite web|title=Rule of law index 2016|url=http://data.worldjusticeproject.org/#|access-date=13 January 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20150429071718/http://data.worldjusticeproject.org/|archive-date=29 April 2015|url-status=live}}</ref>
ਸੁਪਰੀਮ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਅਦਾਲਤ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਦੀਆਂ ਹਾਈ ਕੋਰਟਾਂ ਅਤੇ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨਲਾਂ ਦੇ ਫੈਸਲਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਅਪੀਲਾਂ ਦਾ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ [[ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ (ਭਾਰਤ)|ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ]] ਦੁਆਰਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਿਆਂਇਕ ਸਮੀਖਿਆ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਅਦਾਲਤ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਆਮ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਸੋਧਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅਯੋਗ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ [[ਮੌਲਿਕ ਅਧਿਕਾਰ|ਮੌਲਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ]] ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਿਵਾਦਾਂ ਦਾ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
As the apex constitutional court it takes up appeals primarily against verdicts of the [[List of High Courts of India|High Courts of various states]] and tribunals. As an advisory court, it hears matters which are referred by the [[President of India#Judicial powers|President of India]]. Under judicial review, the court can invalidate both normal laws as well as constitutional ammendments that violate the [[Basic structure doctrine]]. It is required to safeguard the [[fundamental rights]] of citizens and settles legal disputes among the central government and various state governments.
Itsਇਸ decisionsਦੇ areਫੈਸਲੇ bindingਹੋਰ onਭਾਰਤੀ otherਅਦਾਲਤਾਂ Indianਦੇ courtsਨਾਲ-ਨਾਲ asਕੇਂਦਰ wellਅਤੇ asਰਾਜ theਸਰਕਾਰਾਂ union'ਤੇ andਪਾਬੰਦ state governments.ਹਨ।<ref name="History PDF">{{cite web|title=History of Supreme Court of India|url=http://supremecourtofindia.nic.in/supct/scm/m2.pdf|publisher=Supreme Court of India|access-date=30 August 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20141222100038/http://www.supremecourtofindia.nic.in/supct/scm/m2.pdf|archive-date=22 December 2014|df=dmy-all}}</ref> Asਸੰਵਿਧਾਨ perਦੇ theਅਨੁਛੇਦ [[Wikisource:142 Constitutionਦੇ ofਅਨੁਸਾਰ, India/Partਅਦਾਲਤ V|Articleਨੂੰ 142]]ਸੰਪੂਰਨ ofਨਿਆਂ theਦੇ Constitution,ਹਿੱਤ theਵਿੱਚ courtਜ਼ਰੂਰੀ isਸਮਝੇ conferredਗਏ withਕਿਸੇ theਵੀ inherentਆਦੇਸ਼ jurisdictionਨੂੰ toਪਾਸ passਕਰਨ anyਲਈ orderਅੰਦਰੂਨੀ deemedਅਧਿਕਾਰ necessaryਖੇਤਰ inਪ੍ਰਦਾਨ theਕੀਤਾ interestਗਿਆ ofਹੈ ''completeਜੋ justice''ਲਾਗੂ whichਕਰਨ becomesਲਈ bindingਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ on'ਤੇ theਪਾਬੰਦ [[Presidentਹੋ ofਜਾਂਦਾ India|President]]ਹੈ। toਸੁਪਰੀਮ enforce.ਕੋਰਟ Theਨੇ Supreme28 Courtਜਨਵਰੀ replaced1950 theਤੋਂ [[Judicialਬਾਅਦ Committeeਪ੍ਰੀਵੀ ofਕੌਂਸਲ theਦੀ Privyਨਿਆਂਇਕ Council]]ਕਮੇਟੀ asਨੂੰ theਅਪੀਲ highestਦੀ courtਸਰਵਉੱਚ ofਅਦਾਲਤ appealਵਜੋਂ sinceਬਦਲ 28 January 1950.ਦਿੱਤਾ।
Withਭਾਰਤੀ theਸੰਵਿਧਾਨ Indianਦੁਆਰਾ Constitutionਕਾਰਵਾਈ grantingਸ਼ੁਰੂ itਕਰਨ, far-reachingਦੇਸ਼ authorityਦੀਆਂ toਹੋਰ initiateਸਾਰੀਆਂ actions,ਅਦਾਲਤਾਂ toਉੱਤੇ exerciseਅਪੀਲੀ appellateਅਧਿਕਾਰ authorityਦੀ overਵਰਤੋਂ allਕਰਨ otherਅਤੇ courtsਸੰਵਿਧਾਨਕ inਸੋਧਾਂ theਦੀ countryਸਮੀਖਿਆ andਕਰਨ withਦੀ theਸ਼ਕਤੀ powerਦੇ toਨਾਲ, review constitutional amendments,ਭਾਰਤ India'sਦੀ Supremeਸੁਪਰੀਮ Courtਕੋਰਟ isਨੂੰ regardedਦੁਨੀਆ asਦੀਆਂ oneਸਭ ofਤੋਂ theਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ mostਸੁਪਰੀਮ powerfulਕੋਰਟਾਂ supremeਵਿੱਚੋਂ courtsਇੱਕ inਮੰਨਿਆ theਜਾਂਦਾ world.ਹੈ।<ref>{{Cite journal |last=Zwart |first=Tom |date=2003 |title=Review of Judicial Activism in India: Transgressing Borders and Enforcing Rights |url=https://www.jstor.org/stable/1410775 |journal=Journal of Law and Society |volume=30 |issue=2 |pages=332–337 |jstor=1410775 |issn=0263-323X}}</ref><ref>{{Citation |last1=Chandra |first1=Aparna |title=The Supreme Court of India: An Empirical Overview of the Institution |date=2019 |url=https://www.cambridge.org/core/books/qualified-hope/supreme-court-of-india/5631C3B57D9C3FDE75E5A91D516D5F40 |work=A Qualified Hope: The Indian Supreme Court and Progressive Social Change |pages=43–76 |editor-last=Rosenberg |editor-first=Gerald N. |access-date=2023-03-10 |series=Comparative Constitutional Law and Policy |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-47450-4 |last2=Hubbard |first2=William H. J. |last3=Kalantry |first3=Sital |editor2-last=Bail |editor2-first=Shishir |editor3-last=Krishnaswamy |editor3-first=Sudhir}}</ref>
'''ਭਾਰਤ ਦੀ ਉੱਚਤਮ ਅਦਾਲਤ''' ਜਾਂ '''ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਰਵਉੱਚ ਅਦਾਲਤ''' ਜਾਂ '''ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ''' ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਿਖਰਲੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਥਾਰਿਟੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਭਾਗ 5, ਅਧਿਆਏ 4 ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਰਵਉੱਚ ਅਦਾਲਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਸੰਘੀ ਅਦਾਲਤ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਰੱਖਿਅਕ ਦੀ ਹੈ।
[[File:Supreme Court of India, front view 02.jpg|thumb|Supreme Court of India]]
| 