ਬਾਲ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
ਛੋ →‎ਅਜਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮ: ਅੰਦਾਜ਼ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੁਧਾਰੀ
ਲਾਈਨ 19:
ਤਿਲਕ ਦਾ ਜਨਮ ੨੩ ਜੁਲਾਈ ੧੮੫੬ ਨੂੰ [[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] ਦੇ ਰਤਨਾਗਿਰੀ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਆਧੁਨਿਕ ਕਾਲਜ ਸਿੱਖਿਆ ਪਾਉਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਵਿੱਚੋਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੁੱਝ ਸਮਾਂ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿਚ ਹਿਸਾਬ ਪੜਾਇਆ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਉਹ ਘੋਰ ਆਲੋਚਕ ਸਨ ਅਤੇ ਮੰਨਦੇ ਸਨ ਕਿ ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਬੇਅਦਬੀ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਖਣ ਸਿੱਖਿਆ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੀ ਤਾਂਕਿ [[ਭਾਰਤ]] ਵਿਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਪੱਧਰ ਸੁਧਰੇ।
 
== ਜੰਗ ਅਜ਼ਾਦੀ ==
==ਅਜਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮ==
ਬਾਲਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ
 
ਤਿਲਕ ਨੇ ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚਵਿਚ ਮਰਾਠਾ ਦਰਪਣ ਕੇਸਰੀ ਨਾਮਕ ਦੈਨਿਕਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਮਾਚਾਰ ਪੱਤਰਅਖ਼ਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜੋ ਜਲਦੀ ਹੀ ਜਨਤਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤਵਿਚ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰਾ ਹੋ ਗਿਆ । ਗਿਆ। ਤਿਲਕ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਹੀਨ ਭਾਵਨਾ ਦੀ ਬਹੁਤ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ । ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਕਿ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਤੁਰੰਤ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਨਪੂਰੀ ਸਵਰਾਜ ਦੇਵੇ ।ਅਜ਼ਾਦੀ ਦੇਵੇ। ਕੇਸਰੀ ਵਿੱਚਵਿਚ ਛਪਣ ਵਾਲੇਵਾਲ਼ੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੇਖਾਂ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਜੇਲ੍ਹ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ।ਗਿਆ।
 
ਤਿਲਕ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਏ ਲੇਕਿਨਪਰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਉਹ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਨਰਮਪੰਥੀ ਰਵੈਏ ਰਵੱਈਏ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਬੋਲਣ ਲੱਗੇ । ਲੱਗੇ। 1907੧੯੦੭ ਵਿੱਚਵਿਚ ਕਾਂਗਰਸ ਗਰਮ ਦਲ ਅਤੇ ਨਰਮ ਦਲ ਵਿੱਚਵਿਚ ਵੰਡੀ ਗਈ । ਗਈ। ਗਰਮ ਦਲ ਵਿੱਚਵਿਚ ਤਿਲਕ ਦੇ ਨਾਲਨਾਲ਼ [[ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ]] ਅਤੇ ਬਿਪਿਨ ਚੰਦ੍ਰ ਪਾਲ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ । ਸਨ। ਇਸ ਤਿੰਨਾਂ ਨੂੰ ਲਾਲ -, ਬਾਲ -, ਪਾਲ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲਨਾਲ਼ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲਗਾ । ਲਗਾ। 1908੧੯੦੮ ਵਿੱਚਵਿਚ ਤਿਲਕ ਨੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀਵਾਦੀ ਪ੍ਰਫੁੱਲ ਚਕੀ ਅਤੇ ਖੁਦੀਰਾਮ ਬੋਸ ਦੇ ਬੰਬ ਹਮਲੇ ਦਾਦੀ ਸਮਰਥਨਹਮਾਇਤ ਕੀਤਾਕੀਤੀ ਜਿਸਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲਨਾਲ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਰਮਾ ( ਹੁਣ [[ਮਿਆਂਮਾਰ ]]) ਵਿੱਚਵਿਚ ਜੇਲ੍ਹ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ । ਗਿਆ। ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਛੁੱਟ ਕੇ ਉਹ ਫਿਰ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ 1916੧੯੧੬–੪੮ - 18 ਵਿੱਚਵਿਚ ਐਨੀ ਬੀਸੇਂਟ ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦਮੁਹੱਮਦ ਅਲੀ ਜਿੰਨਾਹਜਿਨਾਹ ਦੇ ਨਾਲਨਾਲ਼ ਸੰਪੂਰਣ ਭਾਰਤੀ ਹੋਮ ਰੂਲ ਲੀਗ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ । ਕੀਤੀ।
 
ਤਿਲਕ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਏ ਲੇਕਿਨ ਜਲਦੀ ਹੀ ਉਹ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਨਰਮਪੰਥੀ ਰਵੈਏ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬੋਲਣ ਲੱਗੇ । 1907 ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਗਰਮ ਦਲ ਅਤੇ ਨਰਮ ਦਲ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਗਈ । ਗਰਮ ਦਲ ਵਿੱਚ ਤਿਲਕ ਦੇ ਨਾਲ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਅਤੇ ਬਿਪਿਨ ਚੰਦ੍ਰ ਪਾਲ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ । ਇਸ ਤਿੰਨਾਂ ਨੂੰ ਲਾਲ - ਬਾਲ - ਪਾਲ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲਗਾ । 1908 ਵਿੱਚ ਤਿਲਕ ਨੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀਵਾਦੀ ਪ੍ਰਫੁੱਲ ਚਕੀ ਅਤੇ ਖੁਦੀਰਾਮ ਬੋਸ ਦੇ ਬੰਬ ਹਮਲੇ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਜਿਸਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਰਮਾ ( ਹੁਣ ਮਿਆਂਮਾਰ ) ਵਿੱਚ ਜੇਲ੍ਹ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ । ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਛੁੱਟ ਕੇ ਉਹ ਫਿਰ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ 1916 - 18 ਵਿੱਚ ਐਨੀ ਬੀਸੇਂਟ ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਜਿੰਨਾਹ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਪੂਰਣ ਭਾਰਤੀ ਹੋਮ ਰੂਲ ਲੀਗ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ।
==ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰ==
ਤਿਲਕ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਉਣ ਦੇ ਜਤਨ ਕੀਤੇ । ਉਹ ਬਾਲ - ਵਿਆਹ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਿੰਦੀ ਨੂੰ ਸੰਪੂਰਣ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬਣਾਉਣ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ । ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਰਵਜਨਿਕ ਗਣੇਸ਼ੋਤਸਵ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਸਵਰਾਜ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਪਹੁੰਚਾਣ ਲਈ ਇੱਕ ਰੰਗ ਮੰਚ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਵੇ । ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ , ਪਰੰਪਰਾ ਅਤੇ ਇਤਹਾਸ ਉੱਤੇ ਲਿਖੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੇਖਾਂ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸਵੈਮਾਨ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਜਾਗ੍ਰਤ ਹੋਈ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਉੱਤੇ ਲੱਗਭੱਗ 2 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਾਹ - ਸੰਸਕਾਰ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ।