ਕਲਾ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
Charan Gill (ਗੱਲ-ਬਾਤ | ਯੋਗਦਾਨ) No edit summary |
Charan Gill (ਗੱਲ-ਬਾਤ | ਯੋਗਦਾਨ) No edit summary |
||
ਲਾਈਨ 20:
ਭਾਵ ਸਾਹਿਤ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਕਲਾ ਤੋਂ ਹੀਣਾ ਮਨੁੱਖ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪੂਛ ਤੇ ਸਿੰਗਾਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਡੰਗਰ ਹੈ ।
[[ਅਫਲਾਤੂਨ ]] ਨੇ ਕਿਹਾ - “ਕਲਾ ਹਕੀਕਤ ਦੀ ਨਕਲ ਦੀ ਨਕਲ ਹੈ । ”
[[ਲਿਉ ਤਾਲਸਤਾਏ]] ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਭਾਵਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ , ਰੇਖਾ ਰੰਗ ਧੁਨੀ ਜਾਂ ਸ਼ਬਦ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਭਿਵਿਅਕਤੀ ਕਰਨਾ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਦੇਖਣ ਜਾਂ ਸੁਣਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਹੀ ਭਾਵ ਉਤਪੰਨ ਹੋ ਜਾਵੇ ਕਲਾ ਹੈ । ਹਿਰਦੇ ਦੀਆਂ ਗਹਿਰਾਈਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਅਨੁਭਵ ਜਦੋਂ ਕਲਾ ਦਾ ਰੂਪ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਕਲਾਕਾਰ ਦਾ ਅੰਤਰਮਨ ਜਿਵੇਂ ਮੂਰਤੀਮਾਨ ਹੋ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਚਾਹੇ ਲੇਖਣੀ ਉਸਦਾ ਮਾਧਿਅਮ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਰੰਗਾਂ ਨਾਲ ਚਿਤਰੀ ਜਾਂ ਸੁਰਾਂ ਦੀ ਪੁਕਾਰ ਜਾਂ ਘੁੰਗਰੂਆਂ ਦੀ ਝਨਕਾਰ । ਕਲਾ ਹੀ ਆਤਮਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਮਾਧਿਅਮ ਹੈ ।
ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀ ਸ਼ਕਤੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੰਕੀਰਣ ਸੀਮਾਵਾਂ ਤੋਂ ਉੱਤੇ ਚੁੱਕ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਉਚੇ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਪੂਜਾ ਦੇਵੇ ਜਿੱਥੇ ਮਨੁਖ ਕੇਵਲ ਮਨੁਖ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਸਵਾਰਥ , ਪਰਵਾਰ , ਖੇਤਰ , ਧਰਮ , ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਜਾਤੀ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਮਿਟਾ ਕੇ ਵਿਅਪਕਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ । ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਉਦਾੱਤ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ।
ਲਾਈਨ 43:
ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਹ ਲਲਿਤ - ਕਲਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਹੈ - ਨ੍ਰਿਤਕਲਾ । ਚਾਹੇ ਉਹ ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਕਥਕ , ਮਨੀਪੁਰੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਕੁਚਿਪੁੜੀ । ਵਿਭਿੰਨ ਭਾਵ –ਭੰਗਿਮਾਵਾਂ ਨਾਲ ਯੁਕਤ ਸਾਡੀਆਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਨ੍ਰਿਤ ਜੀਵੰਤਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਨ੍ਰਿਤ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਲੋਕਨ੍ਰਿਤ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਖੁਭ ਕੇ ਸਰੀਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਮਨ ਵੀ ਝੂਮ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ।
ਕਲਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕਲਾ , ਸ਼ਰੇਸ਼ਠ - ਕਲਾ ਉਹ ਹੈ ਚਿਤਰਕਲਾ । ਮਨੁਖ ਸੁਭਾ ਤੋਂ ਹੀ ਨਕਲ ਦੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ । ਜੇਹਾ ਵੇਖਦਾ ਹੈ ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਆਪਣੇ ਨੂੰ ਢਾਲਣ ਦਾ ਪ੍ਰਯਤਨ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਇਹੀ ਉਸਦੀ ਆਤਮ ਅਭਿਵਿਅੰਜਨਾ ਹੈ । ਆਪਣੀਆਂ ਰੰਗਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਤੂਲਿਕਾ ਨਾਲ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਵਿਅਕਤੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੀ ਅਭਿਵਿਅਕਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਦਰਸ਼ਕ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਪਾਸ਼ਾਣ ਯੁੱਗ ਵਲੋਂ ਹੀ ਜੋ ਚਿੱਤਰ
ਅਜੰਤਾ ਅਲੋਰਾ ਆਦਿ ਦੇ ਗੁਫਾ ਚਿਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਪੂਰਵ ਬੌਧਕਾਲ ਦੇ ਅੰਤਰਗਤ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਭਾਰਤੀ ਕਲਾ ਦਾ ਉਜਲ ਇਤਹਾਸ ਕੰਧ ਚਿਤਰਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਪ੍ਰਾਰੰਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਚਿੱਤਰ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਬਣੇ ਅਜਿਹਾ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦਾ ਮਤ ਹੈ । ਅਜੰਤਾ ਦੇ ਕਲਾ ਮੰਦਰ ਪ੍ਰੇਮ , ਸਬਰ , ਉਪਾਸਨਾ , ਭਗਤੀ , ਹਮਦਰਦੀ , ਤਯੱਗ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਅਨੋਖੇ ਉਦਾਹਰਣ ਹਨ ।
ਲਾਈਨ 51:
ਇਹੀ ਨਹੀਂ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਕਲਾਵਾਂ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਦੀ ਮਹਿਕ ਅੱਜ ਵੀ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਪਰੰਪਰਾ ਨਾਲ ਅਮੀਰ ਹੈ । ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੁਢਲਾ ਵਕਤ ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਮਨੁੱਖ ਜੀਵਨ ਦਾ ਇਤਹਾਸ ਕ੍ਰਮਬੱਧ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕਲਾ ਦਾ ਵੀ ਇਤਹਾਸ ਕ੍ਰਮਬੱਧ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪ੍ਰੰਤੂ ਇਹ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੈ ਕਿ ਸਹਚਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਲਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੋਂ ਹੀ ਨਾਲ ਰਹੀ ਹੈ । ਲੋਕ ਕਲਾਵਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ ਕਯੋਂਕਿ ਇਹ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅਨੁਭਵ ਦਾ ਪਰਕਾਸ਼ਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹ ਵਰਤਮਾਨ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਅਤੇ ਵਿਵਸਾਇਕ ਕਲਾ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ਠਭੂਮੀ ਵੀ ਹਨ । ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਥਵੀ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਮਾਤਾ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਇਸ ਧਰਤੀ ਮਾਤਾ ਦਾ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਅਲੰਕਰਨ ਕਰਕੇ ਲੋਕਮਾਨਸ ਵਿੱਚ ਵਿਭਿੰਨ ਨਾਮਾਂ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਅਲੰਕ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
[[af:Kuns]]
| |||