ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
{{ਬੇ-ਹਵਾਲਾ}}
ਛੋ r2.7.1) (Robot: Adding ckb:دیالێکتیک
ਲਾਈਨ 14:
===[[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ]]===
ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਨੇ ਇਸੇ ਲਈ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਹੀਗਲ ਨੇ ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸੀ ਤਰਕ ਨੂੰ ਸਿਰ ਪਰਨੇ ਖੜਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਜੋਰ ਖੜਾ ਕਰਨ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਮਾਰਕਸ ਅਤੇ ਏਂਗਲਜ ਨੂੰ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸੀ ਤਰਕ ਦਾ ਬਿਲਕੁਲ ਨਵਾਂ ਅਰਥ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਥਾਂ ਉੱਤੇ ਇਸਨੂੰ ਭੌਤਿਕਵਾਦੀ ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸ ਕਹਿਣਾ ਜਿਆਦਾ ਉਪਯੁਕਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਕੁਦਰਤ , ਭੌਤਿਕ ਜਗਤ ਅਤੇ ਇਤਹਾਸ ਹੀ ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸੀ ਤਰਕ ਦੇ ਅਸਲੀ ਨਕਸ਼ ਹਨ। ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਗਤੀ ਖੁਦ ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸ ਮੰਨੀ ਗਈ। ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸੀ ਭੌਤਿਕਵਾਦ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਤਬਦੀਲੀ ਹੀ ਪਰਮ ਸੱਚ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਕਾਲ ਤੋਂ ਉੱਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਮਰ ਸੱਤਾ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਤਪੱਤੀ , ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ , ਇਹ ਹੀ ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹਨ। ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸੀ ਦਰਸ਼ਨ ਆਪ ਮਨ ਦੀ ਚਿੰਤਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਫਲ ਹੈ। ਮਾਰਕਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸੀ ਤਰਕ ਗਤੀ ਦੇ ਸਮਾਨ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨ ਹੈ। ਚਾਹੇ ਇਹ ਗਤੀ ਬਾਹਰਲੇ ਜਗਤ ਦੀ ਹੋਵੇ , ਚਾਹੇ ਆਂਤਰਿਕ ਮਨ ਦੀ , ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਨਾਂ ਗਤੀਆਂ ਦਾ ਉਸ ਵਿੱਚ ਅਧਿਅਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਾਰਕਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸੀ ਤਰਕ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਵਸਤੂ ਗਿਆਨਮੀਮਾਂਸਾ ਅਧਿਅਨ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਪਰਿਪੇਖ ਵਿੱਚ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਤਹਾਸ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਵਰਗ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਿਸਦੇ ਪ੍ਰਤੀਫਲ ਸਰੂਪ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬਗ਼ਾਵਤਾਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਲਗਾਤਾਰਤਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਵਰੋਧ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਅਤੀਤ ਦਸ਼ਾਵਾਂ ਦੀ ਪੁਨਰ ਆਵ੍ਰਿਤੀ ਭਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ , ਜਿਸਨੂੰ ਨਿਖੇਧ ਦਾ ਨਿਖੇਧ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਪਿੱਠਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਮਾਰਕਸ , ਏਂਗਲਜ ਅਤੇ ਲੈਨਿਨ ਨੇ ਕੁਦਰਤ , ਇਤਹਾਸ , ਵਰਗ ਸੰਘਰਸ਼ , ਗਿਆਨਮੀਮਾਂਸਾ ਆਦਿ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸੀ ਭੌਤਿਕਵਾਦ ਜਾਂ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਭੌਤਿਕਵਾਦ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ।
 
 
 
[[af:Dialektiek]]
ਲਾਈਨ 27 ⟶ 25:
[[bs:Dijalektika]]
[[ca:Dialèctica]]
[[ckb:دیالێکتیک]]
[[cs:Dialektika]]
[[cy:Dilechdid]]