|
|
|
ਮਾਲਵਿਕਾਗਨਿਮਿਤਰੰਮਾਲਵਿਕਾਗਨਿਮਿਤਰਮ ਕਾਲਿਦਾਸਕਾਲੀਦਾਸ ਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਡਰਾਮਾ ਹੈ । ਇਹ ਪੰਜ ਅੰਕਾਂ ਦਾ ਡਰਾਮਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਾਲਵਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਮਾਲਵਿਕਾ ਅਤੇ ਵਿਦਿਸ਼ਾ ਦੇ ਰਾਜੇ ਅਗਨਿਮਿਤਰਅਗਨੀਮਿਤਰ ਦਾ ਪ੍ਰੇਮ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦਾ ਵਰਣਨ ਹੈ । <br />
ਇਹ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਰਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ੫ ਅੰਕਾਂ ਦਾ ਡਰਾਮਾ ਹੈ । ਇਹ ਕਾਲਿਦਾਸਕਾਲੀਦਾਸ ਦੀ ਪਹਿਲਾਂਪਹਿਲੀ ਨਾਟਿਅਨਾਟਿ ਕਿਰਿਆਰਚਨਾ ਹੈ ; ਇਸਲਈਇਸ ਇਸਵਿੱਚਲਈ ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਲਾਲਿਤਿਅ , ਮਿਠਾਸ ਅਤੇ ਭਾਵਗਾੰਭੀਰਿਆ ਦਿਸਣਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਜੋ ਵਿਕਰਮੋਰਵਸ਼ੀਏਵਿਕਰਮੋਰਵਸ਼ੀ ਅਤੇ ਅਭਿਗਿਆਨਸ਼ਾਕੁਂਤਲੰ[[ਅਭਿਗਿਆਨਸ਼ਾਕੁੰਤਲਮ]] ਵਿੱਚ ਹੈ । ਵਿਦਿਸ਼ਾ ਦਾ ਰਾਜਾ ਅਗਨਿਮਿਤਰਅਗਨੀਮਿਤਰ ਇਸ ਡਰਾਮੇ ਦਾ ਨਾਇਕ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਦਭ੍ਰਰਾਜ ਦੀ ਸਕੀ ਭੈਣ ਮਾਲਵਿਕਾ ਇਸਦੀ ਨਾਇਕਾ ਹੈ । ਇਸ ਡਰਾਮੇ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਣਏ ਕਥਾ ਹੈ । “ਵਾਕਈ : ਇਹ ਡਰਾਮਾ ਰਾਜਮਹਲੋਂਰਾਜ ਮਹਲਾਂ ਵਿੱਚ ਚਲਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਣਏ ਸ਼ੜਿਅੰਤਰੋਂਸ਼ੜਯੰਤਰਾਂ ਦਾ ਉਂਮੂਲਕਉਨਮੂਲਕ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਵਿੱਚਇਸ ਨਾਟਿਅਕਰਿਆਵਿੱਚ ਨਾਟਿ ਰਚਨਾ ਦਾ ਸਾਰਾ ਨਿਯਮ ਮਸਖਰਾ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਰਪਤ ਹੈ । ”<br />
ਕਾਲਿਦਾਸਕਾਲੀਦਾਸ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸੂਤਰਧਾਰ ਵਲੋਂਤੋਂ ਕਹਾਇਆ ਹੈ - <br />
ਪੁਰਾਣਮਿਤਿਏਵ ਨਹੀਂ ਸਾਧੁ ਸਰਵਂ ਨਹੀਂ ਚਾਪਿ ਕਾਵਿਅਂ ਨਵਮਿਤਿਅਵਦਿਅਮ । <br />
ਸੰਤ : ਪਰੀਕਸ਼ਿਆਨਿਇਤਰਦਭਜੰਤੇ ਮੂਢ : ਪਰਪ੍ਰਤਿਅਇਨੇਇਬੁੱਧਿ : ॥ <br />
ਅਰਥਾਤ ਪੁਰਾਣੀ ਹੋਣ ਵਲੋਂਤੋਂ ਹੀ ਨਹੀਂਨਾ ਤਾਂ ਸਾਰੇਵਸਤੁਵਾਂਚੰਗੀਸਾਰੀਆਂ ਵਸਤੁਆਂ ਚੰਗੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਨਹੀਂਨਾ ਹੀ ਨਵੀਂਨਵੀਆਂ ਹੋਣ ਵਲੋਂਨਾਲ ਬੁਰੀਬੁਰੀਆਂ ਅਤੇ ਹੇਏ । ਵਿਵੇਕਸ਼ੀਲ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੀ ਬੁੱਧੀ ਵਲੋਂਨਾਲ ਪਰੀਖਿਆ ਕਰਕੇ ਸ਼ਰੇਸ਼ਠਕਰ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਅੰਗੀਕਾਰ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੂਰਖ ਲੋਕ ਦੂਸਰੀਆਂਦੂਸਰਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਦੱਸਣ ਉੱਤੇ ਗਰਾਹਿਅਗਰਾਹੀ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰਵਾਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ । <br />
ਵਾਕਈ ਇਹ ਡਰਾਮਾ ਨਟ - ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਮਾਲਦਾਰ ਅਧਿਆਏ ਦਾ ਪਹਿਲਾਂ ਵਰਕੇਵਰਕਾ ਹੈ ।
|
