ਫੂਲੇਰੀਨਜ਼

ਫੂਲੇਰੀਨਜ਼ ਕਾਰਬਨ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਉੱਚੇ ਤਾਪਮਾਨ ਤੇ ਗਰਮ ਕਰ ਕੇ ਕਾਰਬਨ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਭਿੰਨ ਰੂਪ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ 60 ਕਾਰਬਨ ਪ੍ਰਮਾਣੂਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਇੱਕ ਗੋਲਾਕਾਰ ਅਣੂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 1985 'ਚ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਪਰਫੈਕਟ ਚਕਰਕਾਰ ਬਕਮਿਨਸਟਰ ਫੂਲੇਰੀਨਜ਼ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਨੂੰ ਬੱਦਲਾਂ ਵਿੱਚਕਾਰਲੀ ਖਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਵਿੱਚ ਲੱਭਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਫੂਲੇਰੀਨਜ਼ C₇₀, C₉₀ਅਤੇ C₁₂₀ ਬਣਤਰ ਵਾਲੀ ਵੀ ਲੱਭੀ ਗਈ ਹੈ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਫੂਲੇਰੀਨਜ਼ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਯੋਗਿਕਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਉਪਯੋਗ ਹੋਵੇਗਾ।

C₆₀

C₆₀

ਗੁਣ

• ਇਹ ਸਥਿਰ ਹੈ ਪਰੰਤੂ ਅਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਬਣਤਰ sp²-ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਕਾਰਬਨ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਉਰਜਾ ਪੱਧਰ ਗਰੇਫ਼ਾਈਟ ਵਰਗਾ ਪਰ ਝੁਕ ਕੇ ਗੋਲਾ ਜਾਂ ਟਿਉਬ ਵਰਗੀ ਸਕਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
• ਫੂਲੇਰੀਨਜ਼ ਦੀ ਖਾਸ ਗੁਣ 6,6-ਦੁਹਰਾ ਬੰਧਨ ਰਾਹੀ sp²-ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਕਾਰਬਨ ਦਾ sp³-ਵਿੱਚ ਬਦਲਣਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਬੰਧਨ ਦਾ ਕੋਣ 120° ਜੋ ਕਿ sp² ਤੋਂ ਬਦਲ ਕਿ 109.5° ਜੋ ਕਿ sp³ ਵਿੱਚ ਹੈ ਹੋਣਾ।
• ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਣੂ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਥਿਰ ਹੈ।
• ਫੂਲੇਰੀਨਜ਼ ਦਾ ਆਂਡੇ ਦੇ ਅਕਾਰ ਦਾ ਇੰਡੋਹੇਡਰਲ ਫੂਲੇਰੀਨਜ਼ ਦਾ ਬਣਨਾ ਹੈ Tb₃N@C₈₄।
• ਫੂਲੇਰੀਨਜ਼ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮਾਰਤਾ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਘੋਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਘੁਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਟੋਲੁਏਨ, ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ। C70 ਦਾ ਘੋਲ ਸੁਰਖ ਭੂਰਾ ਰੰਗ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਫੂਲੇਰੀਨਜ਼ C₇₆ ਤੋਂ C₈₄ ਦਾ ਰੰਗ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਫੂਲੇਰੀਨਜ਼ C₂₈, C₃₆ ਅਤੇ C₅₀ ਘੁਲਣਸ਼ੀਲ ਨਹੀਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕੇ .ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਕਾਰਬਨ ਕਾਰਬਨ ਪ੍ਰਮਾਣੂਆਂ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਘੱਟ ਹੈ।