ਹਾਫ਼ਨੀਅਮ

{{#if:| }}

ਹਾਫ਼ਨੀਅਮ ਇੱਕ ਰਸਾਇਣਕ ਤੱਤ ਹੈ ਜਿਹਦਾ Hf ਅਤੇ ਪਰਮਾਣੂ ਸੰਖਿਆ ੭੫ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਚਮਕਦਾਰ, ਸਲੇਟੀ ਚਾਂਦੀ ਰੰਗੀ, ਚਹੁਸੰਯੋਜਕੀ ਪਰਿਵਰਤਨ ਧਾਤ ਹੈ ਜੋ ਰਸਾਇਣਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜ਼ਿਰਕੋਨੀਅਮ ਵਰਗਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਿਰਕੋਨੀਅਮ ਦੀਆਂ ਧਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਹਦੀ ਹੋਂਦ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ੧੮੬੯ ਵਿੱਚ ਦਮਿਤਰੀ ਮੈਂਡਲੀਵ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਹ ਨਾਂ Hafnia, "ਕੋਪਨਹੈਗਨ" ਦੀ ਲਾਤੀਨੀ, ਮਗਰੋਂ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਹਦੀ ਖੋਜ ਹੋਈ ਸੀ।

ਹਾਫ਼ਨੀਅਮ
72Hf
Zr ↑ Hf ↓ Rf ਮਿਆਦੀ ਪਹਾੜਾ ਲੂਟੀਸ਼ੀਅਮ ← ਹਾਫ਼ਨੀਅਮ → ਟੈਂਟਲਮ
ਦਿੱਖ
steel gray
ਆਮ ਲੱਛਣ
ਨਾਂ, ਨਿਸ਼ਾਨ, ਅੰਕ	ਹਾਫ਼ਨੀਅਮ, Hf, 72
ਉਚਾਰਨ	/ˈhæfniəm/ HAF-nee-əm
ਧਾਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀ	ਪਰਿਵਰਤਨ ਧਾਤ
ਸਮੂਹ, ਪੀਰੀਅਡ, ਬਲਾਕ	4, 6, d
ਮਿਆਰੀ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਭਾਰ	178.49
ਬਿਜਲਾਣੂ ਬਣਤਰ	[Xe] 4f14 5d2 6s2 2, 8, 18, 32, 10, 2
History
ਭਵਿੱਖ-ਵਾਕ	ਦਮਿਤਰੀ ਮੈਂਡਲੀਵ (੧੮੬੯)
ਖੋਜ	ਡਰਕ ਕੋਸਟਰ ਅਤੇ ਜਾਰਜ ਡੇ ਹੈਵਸੀ (੧੯੨੨)
First isolation	Dirk Coster and George de Hevesy (੧੯੨੨)
ਭੌਤਿਕੀ ਲੱਛਣ
ਅਵਸਥਾ	solid
ਘਣਤਾ (near r.t.)	13.31 ਗ੍ਰਾਮ·ਸਮ−3
ਪਿ.ਦ. 'ਤੇ ਤਰਲ ਦਾ ਸੰਘਣਾਪਣ	12 ਗ੍ਰਾਮ·ਸਮ−3
[[ਉਬਾਲ ਦਰਜਾ|ਉਃ ਦਃ] 'ਤੇ ਤਰਲ ਦਾ ਸੰਘਣਾਪਣ	{{{density gpcm3bp}}} ਗ੍ਰਾਮ·ਸਮ−3
ਪਿਘਲਣ ਦਰਜਾ	2506 K, 2233 °C, 4051 °F
ਉਬਾਲ ਦਰਜਾ	4876 K, 4603 °C, 8317 °F
ਇਕਰੂਪਤਾ ਦੀ ਤਪਸ਼	27.2 kJ·mol−1
Heat of	571 kJ·mol−1
Molar heat capacity	25.73 J·mol−1·K−1
pressure
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 2689 2954 3277 3679 4194 4876
ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਲੱਛਣ
ਆਕਸੀਕਰਨ ਅਵਸਥਾਵਾਂ	4, 3, 2 (ਐਂਫ਼ੋਟੈਰਿਕ ਆਕਸਾਈਡ)
ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨੈਗੇਟਿਵਟੀ	1.3 (ਪੋਲਿੰਗ ਸਕੇਲ)
energies	1st: {{{ਪਹਿਲੀ ਆਇਓਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਊਰਜਾ}}} kJ·mol−1
	2nd: {{{ਦੂਜੀ ਆਇਓਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਰਜਾ}}} kJ·mol−1
	3rd: {{{ਤੀਜੀ ਆਇਓਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਊਰਜਾ}}} kJ·mol−1
ਪਰਮਾਣੂ ਅਰਧ-ਵਿਆਸ	159 pm
ਸਹਿ-ਸੰਯੋਜਕ ਅਰਧ-ਵਿਆਸ	175±10 pm
ਨਿੱਕ-ਸੁੱਕ
ਬਲੌਰੀ ਬਣਤਰ	ਛੇਭੁਜੀ ਬੰਦ ਭਰਾਈ
Magnetic ordering	ਸਮਚੁੰਬਕੀ
ਬਿਜਲਈ ਰੁਕਾਵਟ	(੨੦ °C) 331 nΩ·m
ਤਾਪ ਚਾਲਕਤਾ	23.0 W·m−੧·K−੧
ਤਾਪ ਫੈਲਾਅ	(25 °C) 5.9 µm·m−1·K−1
ਅਵਾਜ਼ ਦੀ ਗਤੀ (ਪਤਲਾ ਡੰਡਾ)	(20 °C) 3010 m·s−੧
ਯੰਗ ਗੁਣਾਂਕ	78 GPa
ਕਟਾਅ ਗੁਣਾਂਕ	30 GPa
ਖੇਪ ਗੁਣਾਂਕ	110 GPa
ਪੋਆਸੋਂ ਅਨੁਪਾਤ	0.37
ਮੋਸ ਕਠੋਰਤਾ	5.5
ਵਿਕਰਸ ਕਠੋਰਤਾ	1760 MPa
ਬ੍ਰਿਨਲ ਕਠੋਰਤਾ	1700 MPa
CAS ਇੰਦਰਾਜ ਸੰਖਿਆ	7440-58-6
ਸਭ ਤੋਂ ਸਥਿਰ ਆਈਸੋਟੋਪ
Main article: ਹਾਫ਼ਨੀਅਮ ਦੇ ਆਇਸੋਟੋਪ
iso NA ਅਰਥ ਆਯੂ ਸਾਲ DM DE (MeV) DP 172Hf syn 1.87 y ε 0.350 172Lu 174Hf 0.162% 2×1015 y α 2.495 170Yb 176Hf 5.206% 176Hf is stable with 104 neutrons 177Hf 18.606% 177Hf is stable with 105 neutrons 178Hf 27.297% 178Hf is stable with 106 neutrons 178m3Hf syn 31 y IT 2.446 178Hf 179Hf 13.629% 179Hf is stable with 107 neutrons 180Hf 35.1% 180Hf is stable with 108 neutrons 182Hf trace 8.9×106 y β− 0.373 182Ta