ਗੌਰੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬਾਈ
ਮਹਾਰਾਣੀ ਆਇਲਯੋਮ ਥਿਰੂਨਲ ਗੌਰੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬਾਈ (1791–1815) 1810 ਤੋਂ 1813 ਤੱਕ ਤਰਾਵਣਕੋਰ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਸੂਬੇ ਦੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ 1813 ਤੋਂ 1815 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਸਵਾਥੀ ਥ੍ਰਿਊਨਲ ਰਾਮ ਵਰਮਾ ਦੀ ਰੀਜੈਂਟ ਸੀ। ਉਹ ਤਰਾਵਣਕੋਰ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਰਾਣੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੀ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜੋ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਰੀਜੈਂਟ ਬਣਨ ਤੋਂ ਦੋ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤਾ ਸੀ।[1]
| ਆਇਲਯੋਮ ਥਿਰੂਨਲ ਗੌਰੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬਾਈ | |
|---|---|
| ਤਰਾਵਣਕੋਰ ਦਾ ਮਹਾਰਾਣੀ | |
 | |
| ਸ਼ਾਸਨ ਕਾਲ | 7 ਨੰਵਬਰ 1810 - 1815 |
| ਤਾਜਪੋਸ਼ੀ | 1810 |
| ਪੂਰਵ-ਅਧਿਕਾਰੀ | ਬਲਰਾਮ ਵਰਮਾ |
| ਵਾਰਸ | ਗੌਰੀ ਪਰਵਤੀ ਬਾਈ |
| ਜਨਮ | 1791 ਤਰਾਵਣਕੋਰ |
| ਮੌਤ | 1815 (aged 24) ਤਰਾਵਣਕੋਰ |
| ਪਤਨੀ | ਚਨਾਗਨਸ੍ਰੀ ਦਾ ਰਾਜਾ ਰਾਜਾ ਵਰਮਾ ਕੋਇਲ ਥਮਪੁਰਨ |
| ਔਲਾਦ | ਗੌਰੀa ਰੁਕਮਿਣੀ ਬਾਈ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਸਵਾਥੀ ਥਿਰੂਨਲ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਉਥਰਾਮ ਥਿਰੂਨਲ |
| ਧਰਮ | ਹਿੰਦੂ |
ਪਿਛੋਕੜ ਸੋਧੋ
ਗੌਰੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬਾਈ ਦਾ ਜਨਮ 1791 ਵਿੱਚ ਬਤੌਰ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਅਤਥਮ ਥਿਰੂਨਲ ਹੋਇਆ। ਅਤਥਮ ਥਿਰੂਨਲ ਨੂੰ 1788 ਵਿੱਚ ਕੋਲਾਥੂਨਡ ਤੋਂ ਤਰਾਵਣਕੋਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਗੋਦ ਲਿਆ ਗਿਆ।ਤਰਾਵਣਕੋਰ ਦੀ ਮਹਾਰਾਣੀਆ ਨੂੰ "ਅਤਿੰਗਲ ਦੀਆਂ ਰਾਣੀਆਂ" ਵਜੋਂ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਗੌਰੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬਾਈ ਤਰਾਵਣਕੋਰ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਰਾਣੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਅਤੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤੇ ਸਨ।
ਸਿੰਘਾਸਣ ਅਤੇ ਰਾਜ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸੋਧੋ
ਅਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮਹਾਰਾਜਾ ਬਾਲਾ ਰਾਮ ਵਰਮਾ, ਜਿਸ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਅੰਦਰੂਨੀ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਬਗਾਵਤਾਂ ਅਤੇ ਬੇਲੋੜੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਅਤੇ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵੇਲੂ ਥੰਪੀ ਦਲਵਾ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਗ਼ਾਵਤ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਦੀ 1809 ਵਿੱਚ ਮਰ ਗਈ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਦੀ ਮੌਤ 'ਤੇ, ਅਟਿੰਗਲ ਦੀ ਵੱਡੀ ਰਾਣੀ ਗੋਰੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬਾਈ ਦੀ ਉਮਰ ਮਸਾਂ ਵੀਹ ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ। ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਯੋਗ ਪੁਰਸ਼ ਮੈਂਬਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈਣਾ ਪਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਉੱਤੇ ਰਾਜਪਾਲ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਨਾ ਪਏਗਾ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰਸ ਉਸ ਤੋਂ ਜਨਮ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸ ਦਾ ਰਲੇਵਾਂ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਮਾਵੇਲੀਕਾਰਾ ਸ਼ਾਖਾ ਦੇ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ, ਇੱਕ ਦੂਰ ਦੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ, ਪ੍ਰਿੰਸ ਕੇਰਲ ਵਰਮਾ, ਜੋ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸ਼ਾਸਕ ਦਾ ਪਾਲਤੂ ਸੀ, ਨੇ ਗੱਦੀ 'ਤੇ ਦਾਅਵਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜੋ ਕਿ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਸੀ। ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਟ ਕਰਨਲ ਜੌਹਨ ਮੁਨਰੋ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਿਆਰੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਇੱਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੇਰਲਾ ਵਰਮਾ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਅਸਮਰੱਥ ਸਾਬਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਕੇਰਲਾ ਵਰਮਾ ਗੁੱਸੇ ਹੋ ਗਿਆ ਜਿਸ ਨੇ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਦਾਅਵਾ ਛੱਡਣ ਲਈ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਿਵਾਸੀ ਨੇ ਗੋਰੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬਾਈ ਦਾ ਪੱਖ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ 1811 ਵਿੱਚ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਦੀ ਰੀਜੈਂਟ ਮਹਾਰਾਣੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਕੇਰਲ ਵਰਮਾ ਨੂੰ ਰਾਜਧਾਨੀ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਹੋਰ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਦੀਵਾਨ ਦੀ ਚੋਣ ਸੋਧੋ
ਰੀਜੈਂਟ ਗੋਰੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬਾਈ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੌਜੂਦਾ ਦੀਵਾਨ ਜਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਉਮੀਨੀ ਥੰਪੀ ਨੂੰ ਬਰਖਾਸਤ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਉਮਿਨੀ ਥੰਪੀ 'ਤੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਜਿੱਤੇ ਗਏ ਬਾਗੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਵੇਲੂ ਥੰਪੀ ਦਲਵਾ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਸਾਰੀ ਜਾਇਦਾਦ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਬਰਖਾਸਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਹੋਰ ਮੁਸੀਬਤ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਰੀਜੈਂਟ ਮਹਾਰਾਣੀ ਗੋਰੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬਾਈ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਪਾਏ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੈਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਮਹਾਰਾਣੀ ਨੂੰ ਹੁਣ ਦੀਵਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਯੋਗ ਵਿਅਕਤੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਟ ਕਰਨਲ ਜੌਹਨ ਮੁਨਰੋ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਦੀਵਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਅਨੁਸਾਰ ਮੁਨਰੋ 1811 ਵਿਚ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਦਾ ਦੀਵਾਨ ਬਣਿਆ।
ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਸੋਧੋ
- ਦੀਵਾਨ ਕਰਨਲ ਮੁਨਰੋ ਨੇ ਮਹਾਰਾਣੀ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਅਤੇ ਨਿਆਂਇਕ, ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਦੇਣ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੋਵਰਟੀਕਰਾਂ (ਪਿੰਡ ਅਫਸਰ), ਕਰਿਆਕਰ (ਤਾਲੁਕਾ ਅਫਸਰ) ਅਤੇ ਜ਼ਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਨਿਆਂਇਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪਦਮਨਾਭਪੁਰਮ, ਮਾਵੇਲੀਕਾਰਾ, ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ, ਵੈਕਮ ਅਤੇ ਅਲਵੇਏ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਅਪੀਲ ਕੋਰਟ ਅਤੇ ਪੰਜ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅਦਾਲਤਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਵਿੱਚ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਅਦਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ-ਦੋ ਜੱਜ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੀ। ਸਰਕਾਰੀ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਦੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਲਈ ਹੁਜ਼ੂਰ ਅਦਾਲਤ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਅਦਾਲਤ ਵੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ।
- ਕਰਨਲ ਜੌਹਨ ਮੁਨਰੋ ਦੀਵਾਨ ਦੇ ਸੁਝਾਅ 'ਤੇ ਮਹਾਰਾਣੀ ਗੋਰੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬਾਈ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਵਿੱਚ ਪੁਲਿਸ ਦਾ ਪੁਨਰਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
- ਮੈਜਿਸਟ੍ਰੇਟ ਅਤੇ ਨਿਆਂਇਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੁਣ ਆਪਣਾ ਧਿਆਨ ਇਕੱਲੇ ਮਾਲੀਆ ਦੀ ਉਗਰਾਹੀ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਆਂਇਕ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਮਾਲ ਵਿਭਾਗ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਤੋਂ ਸਾਫ਼ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਮਾਲੀਆ ਇਕੱਠਾ ਸੁਚਾਰੂ ਅਤੇ ਸੰਗਠਿਤ ਹੋ ਗਿਆ।
ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਧਾਰ ਸੋਧੋ
- ਤਿਉਹਾਰਾਂ 'ਤੇ ਟੈਕਸ, ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ 'ਤੇ ਟੈਕਸ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
- ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਦੇਵਸਵੋਮਜ਼ ਜਾਂ ਟੈਂਪਲ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਿਆ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਮੰਦਰਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਅਤੇ ਕੁਪ੍ਰਬੰਧ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਦੀਵਾਨ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ ਸੀ। ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਦੇ ਤਿੰਨ ਸੌ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਮੰਦਰਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਦੇਵਸਵਮ ਬੋਰਡ ਦੇ ਅਧੀਨ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਅਤੇ ਕੁਪ੍ਰਬੰਧਨ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
- 5 ਦਸੰਬਰ 1812 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਹੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਦੁਆਰਾ, ਮਹਾਰਾਣੀ ਗੋਰੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬਾਈ ਨੇ ਸਾਰੇ ਗ਼ੁਲਾਮਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਅਤੇ ਵਿਕਰੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿੱਤੀ।
- ਇਜ਼ਵਾਸ, ਕੰਨਿਆ ਆਦਿ ਜਾਤਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭੂਆਂ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸ਼ੂਦਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਉੱਤੇ ਸੋਨੇ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਪਹਿਨਣ ਦੀ ਪਾਬੰਦੀ ਹਟਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
- 1813 ਵਿੱਚ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਰੀਜੈਂਸੀ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਟੀਕਾਕਰਨ ਵਿਭਾਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਟੀਕਾਕਰਣ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਰਥੋਡਾਕਸ ਰਿਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭਦਿਆਂ, ਰਾਣੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਉਣ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਹੋਰ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਟੀਕਾ ਲਗਾਇਆ।
- ਕਰਨਲ ਮੁਨਰੋ ਦੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਤਹਿਤ ਸਕੱਤਰੇਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਦੀਵਾਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਸੋਧੋ
1814 ਵਿੱਚ, ਕਰਨਲ ਜੌਹਨ ਮੁਨਰੋ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੀਵਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਅਹੁਦਾ ਲੈਣ ਲਈ ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਟ ਲਈ ਸਥਾਈ ਵਿਵਸਥਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਅਪੀਲ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਜੱਜ, ਦੇਵਨ ਪਦਮਨਾਭਨ ਨੂੰ ਦੀਵਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਚੇਚਕ ਨਾਲ ਜਲਦੀ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਕਰਨਲ ਮੁਨਰੋ ਦੇ ਇੱਕ ਸਹਾਇਕ, ਬਾਪੂ ਰਾਓ ਨੂੰ ਉਸੇ ਸਾਲ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਦਾ ਦੀਵਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਪਰਿਵਾਰ ਸੋਧੋ
ਮਹਾਰਾਣੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਚਾਂਗਨਾਸੇਰੀ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਕੋਇਲ ਥੰਮਪੁਰਨ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਰਾਜਰਾਜਾ ਵਰਮਾ ਅਵਰਗਲ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਗੋਰੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬਾਈ ਨੂੰ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਧੀ ਹੋਈ। ਉਸ ਦੀ ਧੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਗੋਰੀ ਰੁਕਮਣੀ ਬਾਈ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ ਜਨਮ 1809 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਜਨਮ 16 ਅਪ੍ਰੈਲ 1813 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਮਸ਼ਹੂਰ ਰਾਜਾ ਸਵਾਤੀ ਥਿਰੂਨਲ ਜੋ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ 1829 ਤੋਂ 1846 ਤੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਜੋ ਤਿਰੂਵੱਟਰ ਅੰਮਾਵੇਦੁ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਸੀ। ਪਰਿਵਾਰ। ਮਹਾਰਾਣੀ ਦਾ ਅਗਲਾ ਪੁੱਤਰ 1814 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਉਤਰਾਮ ਥਿਰੂਨਲ ਜਿਸ ਨੇ 1846 ਤੋਂ 1860 ਤੱਕ ਰਾਜ ਕੀਤਾ।
ਬੀਮਾਰੀ ਅਤੇ ਮੌਤ ਸੋਧੋ
ਮਹਾਰਾਣੀ ਗੋਰੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬਾਈ ਨੇ ਉਥਰਾਮ ਥਿਰੂਨਲ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਗੁਆਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ 1815 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ, ਗੋਰੀ ਪਾਰਵਤੀ ਬਾਈ ਦੁਆਰਾ ਰੀਜੈਂਟ ਮਹਾਰਾਣੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਉਤਰਾਧਿਕਾਰ ਸੋਧੋ
ਉਸ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਧੀ, ਜੋ ਕਿ ਹੁਣ ਮਾਤ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਔਰਤ ਸੀ, ਗੋਰੀ ਰੁਕਮਣੀ ਬਾਈ ਨੇ 1819 ਵਿੱਚ ਤਿਰੂਵੱਲਾ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਰਾਮਾ ਵਰਮਾ ਕੋਇਲ ਥੰਮਪੁਰਨ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸੱਤ ਬੱਚੇ, ਪੰਜ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਦੋ ਧੀਆਂ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਧੀ ਦੀ ਜਲਦੀ ਹੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਜੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮੂਲਮ ਥਿਰੂਨਲ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮਾ ਵਰਮਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਉਹ ਵੀ 1857 ਵਿੱਚ ਮੂਲਮ ਥਿਰੂਨਲ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਰ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ 1858 ਵਿੱਚ ਦੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਵੇਲੀਕਾਰਾ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਵਿੱਚ ਗੋਦ ਲਿਆ ਗਿਆ।
ਪੂਰਾ ਸਿਰਲੇਖ ਸੋਧੋ
ਮਹਾਰਾਣੀ ਸ਼੍ਰੀ ਪਦਮਨਾਭ ਸੇਵਿਨੀ ਵਾਂਚੀ ਧਰਮ ਵਰਧਿਨੀ ਰਾਜਾ ਰਾਜੇਸ਼ਵਰੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਅਯਿਲਯਮ ਥਿਰੂਨਲ ਗੋਰੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬਾਈ, ਅਟਿਂਗਲ ਮੂਥਾ ਥੰਮਪੁਰਨ, ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਦੀ ਮਹਾਰਾਣੀ।
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ ਸੋਧੋ
ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ
- ↑ Gauri Lakshmi Bai, Aswathi Thirunal (1998). SREE PADMANABHA SWAMY KSHETRAM. Thiruvananthapuram: The State।nstitute Of Languages. p. 202. ISBN 978-81-7638-028-7.
ਸਰੋਤ ਸੋਧੋ
- Aiya, V. Nagam (1906). The Travancore State Manual. Trivandrum, Travancore: Travancore Government Press. OCLC 6164443. (3 volumes)
- Menon, P. Shungoonny (1878). A History of Travancore from the Earliest Times. Madras,।ndia: Higginbotham.