ਤਾਰਾਦੱਤ ਗੈਰੋਲਾ
ਤਾਰਾ ਦੱਤ ਗੈਰੋਲਾ (1875-1940), ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਵਕੀਲ, ਲੇਖਕ, ਅਤੇ ਸੰਪਾਦਕ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਗੜ੍ਹਵਾਲੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਮੋਢੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ-ਕਥਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਗੜ੍ਹਵਾਲ, ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜੀਵਨੀ ਸੋਧੋ
1875 ਵਿੱਚ ਟਿਹਰੀ ਗੜ੍ਹਵਾਲ ਦੀ ਰਿਆਸਤ ਦੇ ਢਾਲ ਡੰਗ ਪਿੰਡ ਪੱਤੀ ਬਦਿਆਰ ਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ, ਤਾਰਾ ਦੱਤ ਗੈਰੋਲਾ ਦਾ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਲੰਬਾ ਅਤੇ ਲਾਭਕਾਰੀ ਕਾਨੂੰਨ ਕੈਰੀਅਰ ਸੀ। ਉਹ ‘ਗੜ੍ਹਵਾਲੀ’ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦਾ ਸੰਪਾਦਕ ਵੀ ਰਿਹਾ। ਆਪਣੇ ਵਿਹਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਬਾਰਡਰਾਂ, 'ਹੁਰਕੀਆਂ' ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਬਹਾਦਰੀ ਭਰੇ ਗੀਤ ਅਤੇ ਭਗਤੀ ਗੀਤ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ। ਆਖਰਕਾਰ, ਉਸਨੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਫੋਕਲੋਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਹਿ-ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਈ. ਸ਼ਰਮਨ ਓਕਲੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ।[1] ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਗੜ੍ਹਵਾਲੀ ਅਤੇ ਕੁਮਾਓਨੀ ਦੇ ਲੋਕ ਨਾਇਕ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਨੂੰ 'ਵੀਰਗਾਥਾ' ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਗੈਰੋਲਾ ਨੂੰ ਤਾਰਾ ਦੱਤ ਗੈਰੋਲਾ ਦੁਆਰਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਬਨਾਰਸ ਸਿਟੀ: ਦਿ ਇੰਡੀਅਨ ਬੁੱਕਸ਼ੌਪ, ਥੀਓਸੋਫੀਕਲ ਸੁਸਾਇਟੀ, (1929) ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਐਨੀ ਬੇਸੈਂਟ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਮੁਖਬੰਧ ਦੇ ਨਾਲ 'ਦਾ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਦਾਦੂ' ਲਈ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਤਾਰਾ ਦੱਤ ਗੈਰੋਲਾ ਨੇ ਗੜ੍ਹਵਾਲੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ 'ਗੜ੍ਹਵਾਲੀ ਕਵਿਤਾਵਲੀ' ਨੂੰ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਧੁਨਿਕ ਗੜ੍ਹਵਾਲੀ ਕਵੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। ਗੈਰੋਲਾ ਖੁਦ ਇੱਕ ਗੜ੍ਹਵਾਲੀ ਕਵੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਗੜਵਾਲੀ ਕਾਵਿ ਦੀ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ 'ਸਦੇਈ' (ਸਦੇਈ) ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਗੜ੍ਹਵਾਲੀ ਲੋਕਧਾਰਾ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਸੀ।
ਚੁਣੇ ਗਏ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਸੋਧੋ
- ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਲੋਕਧਾਰਾ (ਹਾਰਡਕਵਰ),ISBN 978-0836423914
- 2002 - ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਲੋਕਧਾਰਾ (ਹਾਰਡਕਵਰ),ISBN 978-8177551297
- ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਲੋਕਧਾਰਾ: ਪੱਛਮੀ ਨੇਪਾਲ ਤੋਂ ਭੂਤ ਅਤੇ ਭੂਤ
ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ
- ↑ Fiol, Stefan (2017). Recasting Folk in the Himalayas: Indian Music, Media, and Social Mobility. Unervisty of Illinois Press.