ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ
ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ("ਵੂਮੈਨ ਪਾਵਰ ਅਵਾਰਡ") ਇੱਕ ਸਾਲਾਨਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਔਰਤ ਅਤੇ ਬਾਲ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਔਰਤਾਂ ਜਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਔਰਤ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ।[1] ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ (8 ਮਾਰਚ) ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ ਵਿਖੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ 1999 ਵਿੱਚ ਸਤ੍ਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ 2015 ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਪੁਨਰਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਛੇ ਸੰਸਥਾਗਤ ਅਤੇ ਦੋ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜੋ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਦੋ- ਲੱਖ ਅਤੇ ਇੱਕ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਨਕਦ ਇਨਾਮ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।[2]
| ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ | |
|---|---|
 2019 ਦੇ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਰਾਮ ਨਾਥ ਕੋਵਿੰਦ | |
| Description | ਮਹਿਲਾ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਲਈ ਅਸਾਧਾਰਨ ਕਾਰਜਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ |
| ਵੱਲੋਂ ਸਪਾਂਸਰ ਕੀਤਾ | ਮਹਿਲਾ ਅਤੇ ਬਾਲ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲਾ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ |
| ਪੁਰਾਣਾ ਨਾਮ | ਇਸਤ੍ਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ |
| ਇਨਾਮ | ₹ 1-2 ਲੱਖ |
| ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ | 1999 |
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ | ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ |
ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਸੋਧੋ
ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਛੇ ਸੰਸਥਾਗਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਦੋ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1]
ਸੰਸਥਾਗਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਸੋਧੋ
ਹਰੇਕ ਛੇ ਸੰਸਥਾਗਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਦਾ ਨਾਮ ਭਾਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਾਮਵਰ ਔਰਤ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।[1]
- ਦੇਵੀ ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਹੋਲਕਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਅਤੇ ਭਲਾਈ ਲਈ ਉੱਤਮ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸੰਸਥਾ ਜਾਂ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਉੱਦਮ ਲਈ। ਮਾਲਵੇ ਰਾਜ ਦੀ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਹਾਕਮ ਅਹਲੀਆਬਾਈ ਹੋਲਕਰ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਹੈ।
- ਸਰਬੋਤਮ ਰਾਜ ਲਈ ਕੰਨਗੀ ਦੇਵੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿਸ ਨੇ ਚਾਈਲਡ ਸੈਕਸ ਰੇਸ਼ੋ (ਸੀ.ਐਸ.ਆਰ.) 'ਚ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਹੁਲਾਰਾ ਦਿੰਦਾਹੈ। ਤਮਿਲ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਸਿਲਾਪਥੀਕਰਮ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਪਾਤਰ ਕੰਨਾਗੀ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ।
- ਮਾਤਾ ਜੀਜਾਬਾਈ ਪੁਰਸਕਾਰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਬੋਤਮ ਸ਼ਹਿਰੀ ਸਥਾਨਕ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਹੈ। ਮਾਤਾ ਜੀਜਾਬਾਈ, ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਦੀ ਮਾਤਾ, ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ (ਸ਼ਿਵਾਜੀ) 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ.
- ਰਾਣੀ ਗਾਈਦਿਨਲਿਓ ਜ਼ੈਲਿਆਂਗ ਅਵਾਰਡ ਇੱਕ ਸਿਵਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਸੰਸਥਾ (ਸੀ.ਐਸ.ਓ.) ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਨਾਗਾ ਦੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਨੇਤਾ, ਰਾਣੀ ਗਾਈਦਿਨਲਿਓ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ।
- ਰਾਣੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬਾਈ ਅਵਾਰਡ ਮਹਿਲਾ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਸਰਬੋਤਮ ਸੰਸਥਾ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 1857 ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਬਗਾਵਤ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਅਤੇ ਝਾਂਸੀ ਦੀ ਰਾਣੀ, ਲਕਸ਼ਮੀਬਾਈ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ।
- ਬੇਟੀ ਬਚਾਓ, ਬੇਟੀ ਪੜ੍ਹਾਓ ਯੋਜਨਾ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਔਰਤ ਭਲਾਈ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਦੋ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਅਤੇ ਦੋ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਨੂੰ ਰਾਣੀ ਰੁਦਰਮਾ ਦੇਵੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਰੁਦ੍ਰਮਾ ਦੇਵੀ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ, ਜੋ ਡੇਕਨ ਪਠਾਰ ਦੀ 13ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਸ਼ਾਸਕ ਸੀ।
ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਸੋਧੋ
- ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਬਹਾਦਰੀ ਲਈ ਪੁਰਸਕਾਰ।
- ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਯਤਨਾਂ, ਭਾਈਚਾਰਕ ਕੰਮਾਂ, ਜਾਂ ਫਰਕ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ, ਜਾਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਲਈ ਪੁਰਸਕਾਰ।
ਇਤਿਹਾਸ ਸੋਧੋ
ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਾ ਪੂਰਵਗਾਮੀ ਇਸਤ੍ਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਸਾਲ 1999 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[5] ਇਸ ਵਿਚ, 100,000 ਰੁਪਏ ਦਾ ਨਕਦ ਇਨਾਮ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਪੱਤਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਸਤ੍ਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਛੇ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[6][7]
1999 ਦੇ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਸੋਧੋ
- ਮਦੁਰਾਈ ਚਿੰਨਾ ਪਿਲਈ ਨੂੰ ਇਹ ਅਵਾਰਡ ਮਾਈਕ੍ਰੋ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਤੇ ਫੈਲਾਉਣ ਅਤੇ ਗਰੀਬੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਦਲਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ [ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਨੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਮੱਥਾ ਟੇਕਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਭੇਟ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹਿਆ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] .
2001 ਦੇ ਪ੍ਰਾਪਤ-ਕਰਤਾ ਸੋਧੋ
2001 ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ:[8]
- ਕੰਨਾਗੀ ਇਸਤ੍ਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਸੱਤਿਆ ਰਾਣੀ ਚਢਾ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
- ਮਾਤਾ ਜੀਜਾਬਾਈ ਇਸਤ੍ਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਸੁਰੇਂਦਰਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮੁਕਤ ਪੀ.ਦਗਲੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
- ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਠਾਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਥੰਮਮਾ ਪਵਾਰ ਨੂੰ ਦੇਵੀ ਅਹਿਲਿਆਬਾਈ ਹੋਲਕਰ ਇਸਤ੍ਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
- ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੇ ਮਹਿ-ਨਾਜ਼ ਵਾਰਸੀ ਨੂੰ ਝਾਂਸੀ ਕੀ ਰਾਣੀ ਲਕਸ਼ਮੀਬਾਈ ਇਸਤ੍ਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
- ਉੜੀਸਾ ਦੇ ਰਾਇਆਗਦਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਸੁਮਨੀ ਝੋਡੀਆ ਨੂੰ ਰਾਣੀ ਗਾਈਦਿਨਲਿਓ ਇਸਤ੍ਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
2013 ਦੇ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਸੋਧੋ
2014 ਦੇ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਸੋਧੋ
ਸਾਲ 2014 ਲਈ 6 ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਇਸਤ੍ਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 8 ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।[10]
2015 ਦੇ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਸੋਧੋ
- ਲੂਸੀ ਕੁਰੀਅਨ
- ਸੌਰਭ ਸੁਮਨ
- ਬਸੰਤੀ ਦੇਵੀ
- ਸੁਪਰਨਾ ਬਕਸੀ ਗਾਂਗੁਲੀ
- ਮੀਨਾ ਸ਼ਰਮਾ
- ਪ੍ਰੀਤੀ ਪਾਟਕਰ
- ਉਤਰਾ ਪੜਵਾਰ
- ਪੋਲੂਮਤੀ ਵਿਜਿਆ ਨਿਰਮਲਾ
- ਵਾਸੁ ਪ੍ਰੀਮਲਨੀ
- ਸੁਜਾਤਾ ਸਾਹੂ (17000 ਫੁੱਟ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ)
- ਜੋਤੀ ਮਹਾਪਸੇਕਰ
- ਸੁਮਿਤਾ ਘੋਸ਼
- ਅੰਜਲੀ ਸ਼ਰਮਾ
- ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਯਾਦਵ
- ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਮਜੂਮਦਾਰ
ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ
- ↑ 1.0 1.1 1.2 "Nari Shakti Puruskars-National Award for Women-Guidelines"]" (PDF). Ministry of Women and Children, Government of India. Retrieved 12 March 2019.
- ↑ "Press Information Bureau". Press Information Bureau. Government of India. Retrieved 2017-03-07.
- ↑ "President gives Stree Shakti awards on International Women's Day". Yahoo News India. 8 March 2013. Retrieved 3 March 2014.
- ↑ "Stree Shakti Award for Nirbhaya". Daily News and Analysis. 7 March 2013. Retrieved 3 March 2014.
- ↑ "Worthy women, please stand up". The Telegraph. Calcutta. 14 February 2013. Retrieved 3 March 2014.
- ↑ "Women's Award (Press release)". Ministry of Women and Child Development, Government of India. Archived from the original on 21 May 2009. Retrieved 14 March 2014.
- ↑ "Stree Shakti Puraskar" (PDF). Ministry of Women and Child Development, Government of India. Archived from the original (PDF) on 10 January 2012. Retrieved 14 March 2014.
- ↑ Annual Report, 2003-04 (PDF). Department of Women and Child Development. 2004. p. 15. Archived from the original (PDF) on 20 August 2019.
{{cite book}}: Cite has empty unknown parameter:|1=(help) - ↑ "Laws alone cant come to women's rescue:Pranab". The Hindu. 9 March 2014. Retrieved 15 March 2014.
- ↑ "Stree Shakti Puraskar and Nari Shakti Puraskar presented to 6 and 8 Indian women respectively". www.indiatoday.in. India Today. Retrieved 15 October 2019.