ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਦੂਬੇ (1924–2000), ਜੋ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਨਾਂ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਤੋਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ  ਹੈ, ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕ  ਸੀ  ਜੋ 1930 ਅਤੇ 1940 ਦੇ ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ  ਸੀ। ਉਹ ਬਾਵਰੇ ਨੈਨ (1950) ਵਿੱਚ ਸੁਨ ਬੈਰੀ ਬਾਲਮ ਸੱਚ ਬੋਲ ਰੇ , ਮਹਲ (1949) ਘਬਰਾ ਕੇ ਜੋ ਹਮ ਸਰ ਕੋ ਟਕਰਾਏਂ ਅਤੇ ਪਾਕੀਜ਼ਾ (1972) ਵਿੱਚ ਨਜਰੀਆ ਕੀ ਮਾਰੀ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ
ਜਨਮ ਦਾ ਨਾਮਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਦੂਬੇ
ਜਨਮ1924
ਵਾਰਾਨਸੀ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ
ਮੌਤ2000
India
ਵੰਨਗੀ(ਆਂ)ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕੀ
ਕਿੱਤਾਗਾਇਕ
ਸਾਜ਼Vocalist
ਸਾਲ ਸਰਗਰਮ1934–1977

ਜੀਵਨ ਸੋਧੋ

ਉਸ ਕੋਲ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਗਾਇਕਾਵਾਂ, ਜ਼ੋਹਰਾਬਾਈ ਅੰਬੇਵਾਲੀ, ਅਮੀਰਬਾਈ ਕਰਨਾਟਕੀ ਅਤੇ ਸ਼ਮਸ਼ਾਦ ਬੇਗਮ ਨਾਲੋਂ ਇੱਕ ਤੰਗ ਸੀਮਾ ਦੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਨਰਮ ਅਤੇ ਮਿੱਠੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੀ। ਅਗਲੇ ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ 100 ਫਿਲਮਾਂ ਲਈ ਗਾਇਆ, 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੱਕ, ਜਦੋਂ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਲੇਬੈਕ-ਸਿੰਗਿੰਗ ਸੀਨ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ।[1]

ਕਰੀਅਰ ਸੋਧੋ

ਉਹ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ 1934 ਵਿੱਚ ਐਚਐਮਵੀ ਲਈ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਗੀਤ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਸਟੇਜ ਕਲਾਕਾਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਕਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪਿਕਚਰਜ਼ ਦੇ ਵਿਜੇ ਭੱਟ ਅਤੇ ਸ਼ੰਕਰ ਭੱਟ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਇੱਕ ਸ਼ੋਅ ਦੌਰਾਨ ਦੇਖਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਪਸੰਦ ਆਈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਟੇਜ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਮਨਾ ਲਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਉਸ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਖਰਾਬ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਮਾਈਕ੍ਰੋਫੋਨ ਨਹੀਂ ਸਨ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੁਣਨ ਲਈ ਚੀਕਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ)। ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਥੀਏਟਰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਦਾਕਾਰਾ ਅਤੇ ਗਾਇਕਾ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪਿਕਚਰਜ਼ ਦੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਬਣ ਗਈ।[1]

ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪਹਿਲੀ ਫ਼ਿਲਮ ਇੱਕ ਹਿੰਦੀ-ਗੁਜਰਾਤੀ ਦੁਭਾਸ਼ੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੰਸਾਰ ਲੀਲਾ ਨਵੀਂ ਦੁਨੀਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ 'ਆਂਖ ਕਾ ਤਾਰਾ' ਅਤੇ 'ਤੁਰਕੀ ਸ਼ੇਰ' (1933) ਵਰਗੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ। ਉਹ 'ਭਗਤ ਕੇ ਭਗਵਾਨ' ਅਤੇ 'ਇਨਸਾਫ ਕੀ ਟੋਪੀ' (1934) ਵਿੱਚ ਹੀਰੋਇਨ ਸੀ। ਉਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਉਹ ਅਕਸਰ ਜ਼ਕਰੀਆ ਖਾਨ (ਮਰਹੂਮ ਅਭਿਨੇਤਾ ਅਮਜਦ ਖਾਨ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਕ੍ਰੀਨ ਨਾਮ ਜਯੰਤ ਸੀ) ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਲੱਲੂਭਾਈ ਲਈ ਵੀ ਗਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਜੀ ਦੀਆਂ ਅਭਿਨੈ ਵਾਲੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਵੀਂ ਦੁਨੀਆ, ਉਰਫ ਸੈਕਰਡ ਸਕੈਂਡਲ (1934) (ਗੁਜਰਾਤੀ ਸੰਸਕਰਣ ਵਿੱਚ ਸੰਸਾਰ ਲੀਲਾ), ਲਾਲ ਚਿੱਠੀ, ਉਰਫ਼ ਰੈੱਡ ਲੈਟਰ (1935), ਬਾਂਬੇ ਮੇਲ (1935), ਬੰਬਈ ਕੀ ਸੇਠਾਨੀ (1935) ਅਤੇ ਸ਼ਮਸ਼ੀਰ-ਏ-ਅਰਬ (1935) ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਫਿਗਰ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਤੋਂ ਤੰਗ ਆ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਕਰੀਅਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿਰਫ ਗਾਉਣ 'ਤੇ ਹੀ ਟਿਕੇ ਰਹਿਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪਿਕਚਰਜ਼ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ ਰਤਨਾਮਾਲਾ, ਸ਼ੋਭਨਾ ਸਮਰਥ ਵਰਗੀਆਂ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ ਲਈ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਬਣ ਗਈ।

ਉਸ ਨੇ ਕਈ ਗੁਜਰਾਤੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤ ਗਾਏ। ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗਾਉਣ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਖਾਏ ਗਏ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਸੀ। ਉਹ ਸੋਚਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਸਿੱਖਿਅਤ ਗਾਇਕ ਸੀ! ਉਹ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਲਾਸੀਕਲ ਗਾਇਕਾ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ ਅਤੇ ਠੁਮਰੀ ਅਤੇ ਦਾਦਰਾ ਦੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਰੂਪਾਂ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਗਾਇਕੀ ਅਤੇ ਆਵਾਜ਼ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਉੱਤਮ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਮਸ਼ਾਦ ਬੇਗਮ, ਜ਼ੋਹਰਾਬਾਈ ਅੰਬੇਵਾਲੀ, ਜੂਥਿਕਾ ਰਾਏ, ਜ਼ੀਨਤ ਬੇਗਮ, ਆਦਿ ਸਨ। ਸ਼ਮਸ਼ਾਦ ਅਤੇ ਜ਼ੋਹਰਾਬਾਈ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਉੱਚੀ ਸੀਮਾ ਨਾਲ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਦੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਸੀਮਾ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨਰਮ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਮਿੱਠੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਮੁਕੇਸ਼ ਨਾਲ ਕਾਫੀ ਗੀਤ ਗਾਏ। ਉਸ ਨੂੰ ਮੁਹੰਮਦ ਰਫੀ ਨਾਲ ਗਾਉਣ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ - ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਲਈ ਕਿਉਂਕਿ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਤੇਜ਼ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਗਾਇਕਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਨੌਕਰ (1943) ਵਿੱਚ ਨੂਰ ਜਹਾਂ ਨਾਲ ਗਾਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਕਦੇ ਕੇ.ਸੀ. ਡੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਗਾਇਆ, ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਭਤੀਜੇ ਮੰਨਾ ਡੇ ਦੁਆਰਾ ਰਚੇ ਗੀਤ ਗਾਏ।

ਬਾਅਦ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸੋਧੋ

ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਵੀ.ਕੇ. ਦੂਬੇ ਜੋ ਬਨਾਰਸ, (ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼) ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਇਆ (ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦੀ ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਦੁਕਾਨ ਸੀ), ਜਦੋਂ ਉਹ ਬੰਬਈ ਵਿੱਚ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਉਸ ਨਾਲ ਬੰਬਈ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਦੂਬੇ ਦੀ ਮੌਤ 2000 ਵਿੱਚ ਹੋਈ।[1]

ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਉਹ ਨੀਲ ਕਮਲ, ਇੱਕ ਰਾਜ ਕਪੂਰ ਅਤੇ ਮਧੂਬਾਲਾ ਸਟਾਰਰ, ਅਤੇ ਹਲਚੁਲ (1951) ਲਈ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੀ ਰਹੀ; ਪਰ ਉਸ ਦੀਆਂ ਦੋ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਫਿਲਮਾਂ ਬਾਵਰੇ ਨੈਨ (1950), ਹੋਣਗੀਆਂ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਗੀਤਾ ਬਾਲੀ "ਸੁਨ ਬੈਰੀ ਬਾਲਮ ਸੱਚ ਬੋਲ ਰੇ" ਅਤੇ ਮਹਿਲ (1949) ਲਈ ਗਾਇਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ "ਘਬਰੇਕਰ ਕੇ ਜੋ ਹਮ ਸਰ ਕੋ" ਗਾਇਆ ਜੋ ਟਕਰਾਇਣ ਵਿਜੇਲਕਸ਼ਮੀ 'ਤੇ ਚਿਤਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ "ਚੁਨ ਚੁਨ ਗੁੰਗਰੂਵਾ ਬਾਜੇ ਝੁੰਬਾ", ਜੋਹਰਾਬਾਈ ਅੰਬਾਲਾਵਾਲੀ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਡੁਇਟ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ, ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਅਤੇ ਆਸ਼ਾ ਭੌਂਸਲੇ ਨੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹੋਰ ਮਹਿਲਾ ਗਾਇਕਾਂ ਨੂੰ ਪਾਸੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਉਸ ਨੇ 1952 ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ ਆਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਓ.ਪੀ. ਨਈਅਰ ਲਈ ਆਪਣਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਗੀਤ ਗਾਇਆ, ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਫ਼ਿਲਮ; "ਜਬ ਸੇ ਪੀ ਪੀਆ ਆਨ ਅਧਾਰ" ਸੀ। ਕਹਾਣੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਗੀਤ ਲਈ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। (ਫਿਲਮ ਦੇ ਬਾਕੀ ਗੀਤ ਗੀਤਾ ਦੱਤ ਅਤੇ ਸੀ. ਐਚ. ਆਤਮਾ ਦੁਆਰਾ ਗਾਏ ਗਏ ਹਨ)। ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਇਹ ਗੱਲ ਲਤਾ ਨੂੰ ਦੱਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਉਸ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਲਤਫਹਿਮੀ ਹੋ ਗਈ। ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋ ਕੇ, ਓ.ਪੀ. ਨਈਅਰ ਨੇ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਨੂੰ ਇਹ ਗੀਤ ਗਾਉਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਦੁਹਰਾਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਲਤਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਲਈ ਗਾਉਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਵਰਤਿਆ।

ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਨੇ ਲੰਬੇ ਸੁੱਕੇ ਸਪੈੱਲ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਨੌਸ਼ਾਦ ਨੇ ਪਾਕੀਜ਼ਾ (1972) ਲਈ ਉਸਦੇ ਪਿਛੋਕੜ ਵਾਲੇ ਸਕੋਰ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਰਸ ਵਿੱਚ ਗਾਉਂਦੇ ਦੇਖਿਆ। ਨੌਸ਼ਾਦ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਈ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਬਹੁਤ ਆਦਰ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਦਿਲ ਟੁੱਟ ਗਿਆ ਕਿ ਉਸਨੇ ਅੰਤ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੋਰਸ ਵਿੱਚ ਗਾਉਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਉਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਪਾਕੀਜ਼ਾਹ, ਨਜਰੀਆ ਦੀ ਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੂਰਾ ਗੀਤ ਆਪਣੇ ਲਈ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਦਾ ਆਖਰੀ ਫਿਲਮੀ ਗੀਤ ਆਰ ਡੀ ਬਰਮਨ ਲਈ ਫਿਲਮ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ; "ਹਰਿ ਦੀਨ ਜੋ ਬੀਤਾ"। ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਫਿਰਦੌਸ ਅਲੀ ਅਤੇ ਮਹਿਮੂਦ ਜਮਾਲ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਿਤ, ਸਮੰਦਰ ਫਿਲਮਜ਼ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ, ਚੈਨਲ 4 'ਤੇ ਮਹਿਫਿਲ ਨਾਮਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਟੀਵੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਫਿਲਮੀ ਗੀਤਾਂ ਅਤੇ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸੈੱਟ ਗਾਇਆ; ਫਿਲਮ ਮਹਿਲ ਦੇ ਇੱਕ ਗੀਤ, "ਯੇ ਰਾਤ ਫਿਰ ਨਾ ਆਏਗੇ" ਦੇ ਕੈਪਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਗੀਤ ਜ਼ੋਹਰਾ (ਨਾ ਕਿ ਮਧੂਬਾਲਾ ਜਾਂ ਵਿਜੇਲਕਸ਼ਮੀ) 'ਤੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ 24 ਮਾਰਚ 1991 ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਦੀ 2000 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਗਰੀਬੀ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. 1.0 1.1 1.2 "Zohrabai, Amirbai and Rajkumari profiles". Women On Record website. Retrieved 18 February 2020.