ਅਦਿਤੀ ਰੰਜਨ (ਅੰਗ੍ਰੇਜੀ ਵਿੱਚ ਨਾਮ: Aditi Ranjan; ਨੀ ਸ਼ਿਰਾਲੀ; ਜਨਮ 25 ਫਰਵਰੀ 1952) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ, ਸਿੱਖਿਅਕ ਅਤੇ ਖੋਜਕਾਰ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।[1] ਉਸਨੇ 1974 ਤੋਂ 2012 ਤੱਕ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਡਿਜ਼ਾਈਨ, ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਸਿਖਾਇਆ[2] ਰੰਜਨ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ - ਹੈਂਡਮੇਡ ਇਨ ਇੰਡੀਆ: ਏ ਜੀਓਗ੍ਰਾਫਿਕ ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਅਨ ਹੈੰਡੀਕਰਾਫਟਸ ਜੋ ਆਰਟਸ ਐਂਡ ਕਰਾਫਟਸ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ, ਉਸ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ ਪੈਡਾਗੋਗ, ਐਮ.ਪੀ. ਰੰਜਨ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।[3][4]

 
ਅਦਿਤੀ (ਨੀ ਸ਼ਿਰਾਲੀ) ਰੰਜਨ ਦੁਆਰਾ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਅਤੇ ਬਾਂਸ ਕ੍ਰਾਫਟਸ (1983) ਦਾ ਫਰੰਟ ਕਵਰ। (NID ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ)

ਉਹ ਬੁਣਾਈ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਫੈਬਰਿਕ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਉਹ ਟੈਕਸਟਾਈਲ, ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ, ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਿਭਿੰਨ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਸੱਭਿਆਚਾਰ 'ਤੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਅਤੇ ਖੋਜ ਵੀ ਕਰਦੀ ਹੈ।[5][6] ਉਸਦੀਆਂ ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:

  • ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਅਤੇ ਬਾਂਸ ਦੇ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ (1983)
  • ਲਖਨਊ ਦੀ ਚਿਕਨਕਾਰੀ ਕਢਾਈ (1992) ਅਸ਼ੋਕ ਰਾਏ ਨਾਲ[7]
  • ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਨਵਲਗੁੰਡ ਡੁਰੀਜ਼ (1992) ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਭੇਡਾ ਨਾਲ[8]
  • ਹੈਂਡਮੇਡ ਇਨ ਇੰਡੀਆ: ਏ ਜਿਓਗ੍ਰਾਫਿਕ ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਅਨ ਹੈਂਡੀਕਰਾਫਟ (2009) ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਐਮ.ਪੀ. ਰੰਜਨ ਨਾਲ।[9]

ਅਦਿਤੀ ਰੰਜਨ 1972 ਤੋਂ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਡਿਜ਼ਾਈਨ, ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿੱਖਿਅਕ ਰਹੀ ਹੈ।[10] 2011 ਤੋਂ 2016 ਤੱਕ, ਉਹ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਡਿਜ਼ਾਈਨ, ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਆਊਟਰੀਚ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਅਤੇ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਦ ਆਰਟਸ (IGNCA), ਦਿੱਲੀ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ 'ਤੇ ਇੱਕ ਖੋਜ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੀ ਹੋਈ ਸੀ।

ਰੰਜਨ ਨੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਰਾਸਤੀ ਰਿਜੋਰਟ, ਹਾਊਸ ਆਫ ਐਮਜੀ ਵਿਖੇ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਗੈਲਰੀ ਲਈ ਸਾੜ੍ਹੀਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ਾਲਾਂ ਦਾ ਟਰੰਕ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।[11] ਲੂਮ ਦੀ ਕਲਾ, 2019 ਵਿੱਚ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਦੇ ਤਣੇ ਵਿੱਚ ਲਗਾਈ ਗਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ, ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਿਊਰੇਟੋਰੀਅਲ ਕੰਮ ਸੀ। ਇਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਲੀਨਾ ਸਾਰਾਭਾਈ ਮੰਗਲਦਾਸ ਅਤੇ ਅੰਜਲੀ ਮੰਗਲਦਾਸ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਤੋਂ ਹੈਂਡਲੂਮ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ।[12]

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ

ਸੋਧੋ

ਇਹ ਕਿਤਾਬ 2002 ਤੋਂ 2007 ਤੱਕ ਲਿਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਕਲਾ ਅਤੇ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਰੰਜਨ ਦੀ ਜੋੜੀ ਦੁਆਰਾ ਸੰਕਲਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਖੇਤਰੀ ਕਾਰਜ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਸਾਰੇ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਦੀ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰਤ ਡਾਇਰੈਕਟਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਦਸਤਕਾਰੀ ਵਿਭਾਗ, ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਮੰਤਰਾਲੇ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[13][14][15][16] ਅਦਿਤੀ ਅਤੇ ਐਮਪੀ ਰੰਜਨ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬ ਲਈ 2014 ਵਿੱਚ ਕਮਲਾ ਸਨਮਾਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ

ਸੋਧੋ

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. "Meet the nine grande dames of craft in India". Architectural Digest India (in Indian English). 2021-07-14. Retrieved 2022-08-11.
  2. "Design in India". Bangalore International Centre (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਬਰਤਾਨਵੀ)). Retrieved 2022-08-08.
  3. Kumar, Sujatha Shankar (2014-04-11). "Bonds with tradition". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2022-08-11.
  4. Wangchuk, Rinchen Norbu (2022-04-08). "3 NID Grads Use Stories to Save Over 250 Dying Crafts & Help 200 Artisans Earn More". The Better India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2022-08-11.
  5. Kumar, Sujatha Shankar (2015-08-14). "A tribute to the design wizard". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2022-08-11.
  6. "Exploring the People and Processes Behind India's Block Printing Tradition". The Wire. Retrieved 2022-08-11.
  7. Rai, Ashok; Ranjan, Aditi (1992). Chikankari Embroidery of Lucknow (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). National Institute of Design.
  8. Bheda, Chandrashekar; Ranjan, Aditi; Design, National Institute of (1992). Navalgund Durries of Karnataka (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). National Institute of Design.
  9. "Crafts of India: Handmade in India by Aditi Ranjan; M.P. Ranjan: Good Hardcover (2014) | ThriftBooks-Atlanta". www.abebooks.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-08-11.
  10. Desk, Sentinel Digital (2020-10-11). "'Naturally Anuradha' boutique of organic handloom products opened in Guwahati - Sentinelassam". www.sentinelassam.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-08-11. {{cite web}}: |last= has generic name (help)
  11. "Design Thinking". Design thoughts (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-08-08.
  12. Bagchi, Shrabonti (2019-01-12). "The sari specialists". mint (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-08-11.
  13. "Aditi and M.P. Ranjan". www.platform-mag.com. Retrieved 2022-08-09.
  14. sumedh (2021-02-14). "Biography". D'Source (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-08-08.
  15. Raje, Aparna Piramal (2020-12-11). "Creativity meets commerce". mint (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-08-11.
  16. Tunstall, Elizabeth Dori. "India: design futures of everyday pluralism". The Conversation (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-08-11.