ਅਲਵਰ
ਅਲਵਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਇਹ ਨਗਰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਮੇਵਾਤ ਅੰਚਲ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਹ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਜੈਪੁਰ ਤੋਂ ਕਰੀਬ ੧੭੦ ਕਿ . ਮੀ .ਦੀ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ ਹੈ। ਅਲਵਰ ਅਰਾਵਲੀ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਬਸਿਆ ਹੈ।
ਅਲਵਰ ਖੇਤਰ ਦਾ ਇਤਹਾਸ
ਸੋਧੋਅਲਵਰ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਨਗਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦਾ ਇਤਹਾਸ ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਤੋਂ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਕਾਲ ਤੋਂ ਇਸਦਾ ਕਰਮਿਕ ਇਤਹਾਸ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਪੂਰਵ ਇੱਥੇ ਰਾਜਾ ਵਿਰਾਟ ਦੇ ਪਿਤਾ ਬਾਂਸ ਨੇ ਮਤਸਿਅਪੁਰੀ ਨਾਮਕ ਨਗਰ ਬਸਿਆ ਕਰ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਰਾਜਾ ਵਿਰਾਟ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਮਤਸਿਅਪੁਰੀ ਤੋਂ ੩੫ ਮੀਲ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਵਿਰਾਟ ( ਹੁਣ ਬੈਰਾਠ ) ਨਾਮਕ ਨਗਰ ਬਸਾਕਰ ਇਸ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣਾਇਆ। ਇਸ ਵਿਰਾਟ ਨਗਰੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ੩੦ ਮੀਲ ਪੂਰਵ ਦੇ ਵੱਲ ਸਥਿਤ ਪਰਵਤ ਮਾਲਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਰਿਸਕਾ ਵਿੱਚ ਪਾਂਡਵਾਂ ਨੇ ਗੁਪਤਵਾਸ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨਿਵਾਸ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਤੀਜੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਇੱਥੇ ਗੁੱਜਰ ਪ੍ਰਤੀਹਾਰ ਵੰਸ਼ੀਯ ਕਸ਼ਤਰੀਆਂ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾ ਬਾਧਰਾਜ ਨੇ ਮਤਸਿਅਪੁਰੀ ਤੋਂ ੩ ਮੀਲ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਗਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਗੜ ਬਣਵਾਇਆ। ਵਰਤਮਾਨ ਰਾਜਗੜ ਦੁਰਗ ਦੇ ਪੂਰਵ ਦੇ ਵੱਲ ਇਸ ਪੁਰਾਣੇ ਨਗਰ ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਅੱਜ ਵੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਮਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਇਸ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਸ਼ਚਿਮੋੱਤਰੀਏ ਭਾਗ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਈਸ਼ਰ ਚੁਹਾਨ ਦੇ ਪੁੱਤ ਰਾਜਾ ਉਮਾਦੱਤ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਮੋਰਧਵਜ ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ ਜੋ ਸਮਰਾਟ ਪ੍ਰਥਵੀਰਾਜ ਵਲੋਂ ੩੪ ਪੀੜ੍ਹੀ ਪੂਰਵ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਮੋਰਨਗਰੀ ਸੀ ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਾਬੀ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਡੇ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਤੱਕ ਵੱਸੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਬਸਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਚਿੰਨ੍ਹ ਨਦੀ ਦੇ ਕਟਾਵ ਉੱਤੇ ਹੁਣ ਵੀ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਛੇਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਭਾਗ ਉੱਤੇ ਭਾਟੀ ਕਸ਼ਤਰੀਆਂ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਸੀ। ਰਾਜੌਰਗੜ ਦੇ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਵਲੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਨ ੯੫੯ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਉੱਤੇ ਗੁੱਜਰ ਪ੍ਰਤੀਹਾਰ ਵੰਸ਼ੀਯ ਸਾਵਰ ਦੇ ਪੁੱਤ ਮਥਨਦੇਵ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਸੀ, ਜੋ ਕੰਨੌਜ ਦੇ ਭੱਟਾਰਕ ਰਾਜਾ ਰੱਬ ਕਸ਼ਿਤੀਪਾਲ ਦੇਵ ਦੇ ਦੂਸਰੇ ਪੁੱਤ ਸ਼੍ਰੀ ਵਿਜੈਪਾਲ ਦੇਵ ਦਾ ਸਾਮੰਤ ਸੀ। ਇਸਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਰਾਜਪੁਰ ਸੀ। ੧੩ਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਲੋਂ ਪੂਰਵ ਅਜਮੇਰ ਦੇ ਰਾਜੇ ਬੀਸਲਦੇਵ ਚੁਹਾਨ ਨੇ ਰਾਜਾ ਮਹੇਸ਼ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜ ਮੰਗਲ ਨੂੰ ਹਰਾਕੇ ਇਹ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਨਿਕੁੰਭੋਂ ਵਲੋਂ ਖੌਹ ਕਰ ਆਪਣੇ ਵੰਸ਼ਜ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਵਿੱਚ ਦੇ ਦਿੱਤੇ। ਪ੍ਰਥਵੀਰਾਜ ਚੁਹਾਨ ਅਤੇ ਮੰਗਲ ਨੇ ਬਿਆਵਰ ਦੇ ਰਾਜਪੂਤਾਂ ਦੀਆਂ ਲਡ਼ਕੀਆਂ ਵਲੋਂ ਵਿਵਾਹਿਕ ਸੰਬੰਧ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਸੰਨ ੧੨੦੫ ਵਿੱਚ ਕੁਤੁਬੁੱਦੀਨ ਐਬਕ ਨੇ ਚੌਹਾਨਾਂ ਵਲੋਂ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਖੌਹ ਕਰ ਪੁੰਨ : ਨਿਕੁੰਬੋਂ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤੇ। ੧ ਜੂਨ, ੧੭੪੦ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਮੌਹੱਬਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਰਾਣੀ ਬਖਤ ਕੁੰਵਰ ਨੇ ਇੱਕ ਪੁੱਤ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਸੰਨ ੧੭੫੬ ਵਿੱਚ ਮੌਹੱਬਤ ਸਿੰਘ ਬਖਾੜੇ ਦੇ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਜੈਪੁਰ ਰਾਜ ਵਲੋਂ ਲੜਦਾ ਹੋਇਆ ਵੀਰਗਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ। ਰਾਜਗੜ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਛਤਰੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਮੌਹੱਬਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤ ਪ੍ਰਤਾਪਸਿੰਹ ਨੇ ੨੫ ਦਿਸੰਬਰ, ੧੭੭੫ ਈ . ਨੂੰ ਅਲਵਰ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।
ਅਲਵਰ ਦੇ ਸੈਰ ਥਾਂ
ਸੋਧੋਪੂਰੇ ਅਲਵਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਲੇਕਿਨ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ, ਕਿ ਅਲਵਰ ਵਿੱਚ ਦੇਖਣ ਲਾਇਕ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਲਵਰ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਪਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਹੋਰ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਜਿਉਂਦਾ ਜਾਗਦਾ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸਿਟੀ ਪੈਲੇਸ ਇਮਾਰਤ। ਇਸ ਪੂਰੀ ਇਮਾਰਤ ਉੱਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਦਫਤਰਾਂ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਹੈ, ਕਹਿਣ ਮਾਤਰ ਲਈ ਇਸਦੇ ਇੱਕ ਤਲ ਉੱਤੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿਆਲਿਆ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਫਤਹਿ ਮੰਦਿਰ ਪੈਲੇਸ ਉੱਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਲੜਾਈ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਝਗੜੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਹ ਬੰਦ ਪਿਆ ਹੈ, ਬਾਲਿਆ ਕਿਲਾ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਫਤਹਗੰਜ ਦੇ ਮਕਬਰੇ ਦੀ ਹਾਲਤ ਹੋਰ ਵੀ ਖ਼ਰਾਬ ਹੈ, ਸਭ ਕੁੱਝ ਗਾਰਡਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਉਹ ਚਾਹੁਣ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਘੁੱਮਣ ਦੇਣ, ਜਾਂ ਮਨਾ ਕਰ ਦੇਣ। ਘੁੱਮਣ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਅਲਵਰ ਦੀ ਹਾਲਤ ਬਹੁਤ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਨਹੀਂ, ਉੱਤੇ ਅਲਵਰ ਦਾ ਸੌਂਦਰਿਆ ਪਰਿਆਟਕਾਂ ਨੂੰ ਵਾਰ - ਵਾਰ ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਫਤਹਗੰਜ ਦਾ ਮਕਬਰਾ
ਸੋਧੋਫਤਹਗੰਜ ਦਾ ਮਕਬਰਾ ਪੰਜ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਆਪਣੀ ਸਮਕਾਲੀ ਸਾਰੇ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚ ਕੋਟੀ ਦਾ ਹੈ। ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਹੁਮਾਯੂੰ ਦੇ ਮਕਬਰੇ ਤੋਂ ਵੀ ਸੁੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਭਰਤਪੁਰ ਰੋਡ ਦੇ ਨਜਦੀਕ, ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨ ਦੇ ਪਾਰ ਪੂਰਵ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਮਕਬਰਾ ਇੱਕ ਬਗੀਚੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਵੀ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ੯ ਵਜੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਖੁੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਦੇਖਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਰਿਕਸ਼ਾ ਰਾਹੀਂ ਮੋਤੀ ਡੁੰਗਰੀ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਮੋਤੀ ਡੁੰਗਰੀ ਦਾ ਉਸਾਰੀ ੧੮੮੨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ੧੯੨੮ ਤੱਕ ਅਲਵਰ ਦੇ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਵਾਰਾਂ ਦਾ ਘਰ ਰਿਹਾ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਜੈਸਿੰਹ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਤੁੜਵਾਕਰ ਇੱਥੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਖੂਬਸੂਰਤ ਇਮਾਰਤ ਬਣਵਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਸਦੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਯੂਰੋਪ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਾਮਾਨ ਮੰਗਾਇਆ ਸੀ, ਲੇਕਿਨ ਦੁਰਭਾਗਵਸ਼ ਜਿਸ ਜਹਾਜ ਵਿੱਚ ਸਾਮਾਨ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਹ ਡੁੱਬ ਗਿਆ। ਜਹਾਜ ਡੁੱਬਣ ਉੱਤੇ ਮਹਾਰਾਜ ਜੈ ਸਿੰਹ ਨੇ ਇਸ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਬਣਵਾਉਣ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਇਮਾਰਤ ਨਹੀਂ ਬਣਨ ਦਾ ਇਹ ਫਾਇਦਾ ਹੋਇਆ ਕਿ ਪਰਯਟਕ ਇਸ ਪਹਾੜੀ ਉੱਤੇ ਬੇਰੋਕ - ਟੋਕ ਚੜ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਸੁੰਦਰਦ੍ਰਿਸ਼ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਪੁਰਜਨ ਵਿਹਾਰ
ਸੋਧੋਮੋਤੀ ਡੁੰਗਰੀ ਤੋਂ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨ ਦੀ ਤਰਫ ਰਾਜਰਿਸ਼ੀ ਕਾਲਜ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਵਿਲਾਸ ਪੈਲੇਸ ਸੀ। ਇਹ ਇਮਾਰਤ ਦੇਖਣ ਲਾਇਕ ਹੈ। ਕਾਲਜ ਦੇਖਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤੁਸੀ ਇੱਥੋਂ ਪੁਰਜਨ ਵਿਹਾਰ ( ਕੰਪਨੀ ਬਾਗ ) ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਖੂਬਸੂਰਤ ਬਾਗ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੜਾ ਸਮਰ ਹਾਊਸ ਹੈ ਜਿਨੂੰ ਸ਼ਿਮਲਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਜ ਸ਼ਯੋਧਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ੧੮੬੮ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਗੀਚੇ ਨੂੰ ਬਣਵਾਇਆ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਜ ਮੰਗਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ੧੮੮੫ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਮਲਾ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਾਇਆ। ਮਕਾਮੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਿਮਲਾ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਗਰਵ ਹੈ, ਇਸ ਬਗੀਚੇ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕ ਛਾਂਦਾਰ ਰਸਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਫੱਵਾਰੇ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਕੰਪਨੀ ਬਾਗ
ਸੋਧੋਅਲਵਰ ਕੰਪਨੀ ਬਾਗ ਸਾਲ ਦੇ ਬਾਰਾਂ ਮਹੀਨਾ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਮਰ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਘੁੱਮਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸਵੇਰੇ 9 ਵਲੋਂ ਸ਼ਾਮ 5 ਵਜੇ ਤੱਕ ਹੈ। ਕੰਪਨੀ ਬਾਗ ਦੇਖਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤੁਸੀ ਗਿਰਜਾ ਘਰ ਰੋਡ ਦੀ ਤਰਫ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇੱਥੇ ਸੇਂਟ ਐਂਡਰਿਊ ਗਿਰਜਾ ਘਰ ਹੈ ਲੇਕਿਨ ਇਹ ਅਕਸਰ ਬੰਦ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਸਮੇਂ ਗਿਰਜਾ ਘਰ ਰੋਡ ਉੱਤੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਲੱਗਦਾ ਹੋ। ਇੱਥੇ ਕਾਫ਼ੀ ਭੀੜ - ਭਾੜ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਗਿਰਜਾ ਘਰ ਰੋਡ ਘੁੱਮਣ ਲਈ ਸਵੇਰੇ ਦਾ ਸਮਾਂ ਉਪਯੁਕਤ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੁਸੀ ਇੱਥੇ ਦੀਆਂ ਹਵੇਲੀਆਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਰੋਡ ਦੇ ਅੰਤਮ ਨੋਕ ਉੱਤੇ ਹੋਪ ਸਰਕਲ ਹੈ, ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਿਅਸਤ ਸਥਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਅਕਸਰ ਟਰੈਫਿਕ ਜਾਮ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਕੋਲ ਹੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਦੁਕਾਨਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮੰਦਿਰ ਵੀ ਹੈ। ਹੋਪ ਸਰਕਲ ਵਲੋਂ ਸੱਤ ਗਲੀਆਂ ਵੱਖਰਾ ਸਥਾਨਾਂ ਤੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਗਿਰਜਾ ਘਰ ਰੋਡ ਵਲੋਂ ਪੰਜਵੀ ਗਲੀ ਘੰਟਾਘਰ ਤੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਥੇ ਹੀ ਉੱਤੇ ਕਲਾਕੰਦ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਵਲੋਂ ਚੌਥੀ ਗਲੀ ਤਰਿਪੋਲਿਆ ਗੇਟਵੇ ਅਤੇ ਸਿਟੀ ਪੈਲੇਸ ਕਾੰਪਲੇਕਸ ਤੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਲੋਂ ਤਰਿਪੋਲਿਆ ਦੀ ਛੇਵਾਂ ਦੇਖਣ ਲਾਇਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਖੂੰਜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕ ਛੋਟੇ - ਛੋਟੇ ਮੰਦਿਰ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਗੇਟਵੇ ਵਲੋਂ ਸਿਟੀ ਪੈਲੇਸ ਦੀ ਤਰਫ ਜਾਂਦੇ ਹੋਏ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਸੱਰਾਫਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਅਤੇ ਬਜਾਜ਼ ਬਾਜ਼ਾਰ ਪਡਤੇ ਹੋ। ਇਹ ਦੋਨਾਂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਆਪਣੇ ਸੋਣ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਦੇ ਹੋਏ ਤੁਸੀ ਇੱਥੇ ਦੀ ਅਨੇਕ ਖੂਬਸੂਰਤ ਹਵੇਲੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਸਿਟੀ ਪੈਲੇਸ
ਸੋਧੋਅਲਵਰ ਸਿਟੀ ਪੈਲੇਸ ਪਰਿਸਰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖੂਬਸੂਰਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਨਾਲ - ਨਾਲ ਬਾਲਕਾਨੀ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ। ਗੇਟ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮੈਦਾਨ ਹੈ। ਇਸ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣ ਮੰਦਿਰ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਬਿਲਕੁੱਲ ਪਿੱਛੇ ਮੂਸੀ ਰਾਣੀ ਦੀ ਛਤਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦਰਸ਼ਨੀਕ ਥਾਂ ਹਨ। ਸਵੇਰੇ ਦੇ ਸਮੇਂ ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕਿਰਨ ਸਿਟੀ ਪੈਲੇਸ ਪਰਿਸਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਦਵਾਰ ਪਡਤੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸਦੀ ਛੇਵਾਂ ਦੇਖਣ ਲਾਇਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਹਾਲਤ ਤਰਸਯੋਗ ਹੈ। ਪੂਰੀ ਇਮਾਰਤ ਉੱਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾਧੀਸ਼ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਸੁਪਰਿਟੇਂਡੇਂਟ ਆਦਿ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਦਫਤਰਾਂ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾਵ ਹੈ। ਇਸ ਮਹਲ ਦਾ ਉਸਾਰੀ ੧੭੯੩ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾ ਬਖਤਾਵਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਰਾਇਆ ਸੀ। ਪਰਯਟਨ ਇਸਦੀ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਦੀ ਤਾਰੀਫ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਪਾਂਦੇ। ਇਸ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਊਪਰੀ ਤਲ ਉੱਤੇ ਅਜਾਇਬ-ਘਰ ਵੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਿੰਨ ਹਾਲਸ ਵਿੱਚ ਵਿਭਕਤ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹੀ ਵਸਤਰ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਖਿਡੌਣੇ ਰੱਖੇ ਹਨ, ਹਾਲ ਦਾ ਮੁੱਖ ਖਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜ ਜੈਸਿੰਹ ਦੀ ਸਾਈਕਿਲ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਬਡੇ ਸੁੰਦਰ ਤਰੀਕੇ ਵਲੋਂ ਸਜਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਦੂੱਜੇ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਵਿਚਕਾਰ ਏਸ਼ਿਆ ਦੇ ਅਨੇਕ ਜਾਣ - ਮੰਨੇ ਰਾਜਾਵਾਂ ਦੇ ਚਿੱਤਰ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਸ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਤੈਮੂਰ ਵਲੋਂ ਲੈ ਕੇ ਔਰੰਗਜੇਬ ਤੱਕ ਦੇ ਚਿੱਤਰ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਤੀਸਰੇ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਆਉੱਧ ਸਾਮਗਰੀ ਦਿਖਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਹਾਲ ਦਾ ਮੁੱਖ ਖਿੱਚ ਅਕਬਰ ਅਤੇ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੀਆਂ ਤਲਵਾਰਾਂ ਹਨ। ਅਜਾਇਬ-ਘਰ ਘੁੱਮਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸਵੇਰੇ ੧੦ ਵਜੇ ਵਲੋਂ ਸ਼ਾਮ ੫ ਵਜੇ ਤੱਕ ਹੈ, ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਛੁੱਟੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਸਿਟੀ ਪੈਲੇਸ ਦੇ ਬਿਲਕੁੱਲ ਪਿੱਛੇ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖੂਬਸੂਰਤ ਜਲਾਸ਼ਏ ਹੈ, ਜਿਨੂੰ ਸਾਗਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਚਾਰਾਂ ਤਰਫ ਦੋ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਖੇਮਾਂ ਦਾ ਉਸਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਤਾਲਾਬ ਦੇ ਪਾਣੀ ਤੱਕ ਸੀਢੀਆਂ ਬਣੀ ਹਨ। ਇਸ ਜਲਾਸ਼ਏ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਇਸਨਾਨ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਕਬੂਤਰਾਂ ਨੂੰ ਦਾਨਾ ਖਿਡਾਉਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਜਲਾਸ਼ਏ ਦੇ ਨਾਲ ਮੰਦਿਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਵੀ ਹੈ। ਦਾਈਆਂ ਤਰਫ ਰਾਜਾ ਬਖਤਾਵਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸਮਾਰਕ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਬਣਾ ਸੰਗਮਰਮਰ ਦਾ ਸਮਾਰਕ ਵੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਬਖਤਾਵਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਤਨੀ ਮੂਸੀ ਰਾਣੀ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਰਾਜਾ ਬਖਤਾਵਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਚਿਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਸਤੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
ਫਤਹਿ ਮੰਦਿਰ ਝੀਲ ਮਹਲ
ਸੋਧੋਇਹ ਖੂਬਸੂਰਤ ਮਹਲ ੧੯੧੮ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਮਹਾਰਾਜਾ ਜੈਸਿੰਹ ਦਾ ਘਰ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਦਾ ਢਾਂਚਾ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵਲੋਂ ਬਿਲਕੁੱਲ ਵੱਖ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਰਾਮ ਮੰਦਿਰ ਵੀ ਹੈ। ਸਾਹਮਣੇ ਵਲੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ ਲੇਕਿਨ ਇਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਵਾਲੀ ਝੀਲ ਵਲੋਂ ਇਸ ਮਹਲ ਦਾ ਸੁੰਦਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਹਲ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਝੀਲ ਦੇ ਨਾਲ ਵਾਲੇ ਰਸਤਾ ਵਲੋਂ ਬਾਲ ਕਿਲਾ ਅੱਪੜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਟੋ ਵਾਲੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਨਾਂ ਸਥਾਨਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਣ ਲਈ ੨੦੦ ਰੁ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਪਰਵਾਰਿਕ ਙਗਡੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਹ ਮਹਲ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਬੰਦ ਹੈ, ਇੱਥੇ ਪਰਿਆਟਕੋਂ ਨੂੰ ਘੁੱਮਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਬਾਲ ਕਿਲਾ
ਸੋਧੋਅਲਵਰ ਸਿਟੀ ਪੈਲੈਸ ਪਰਿਸਰ ਅਲਵਰ ਦੇ ਪੂਰਵੀ ਨੋਕ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਉੱਤੇ ਅਰਾਵਲੀ ਦੀ ਪਹਾੜੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਬਾਲਿਆ ਕਿਲਾ ਬਣਾ ਹੈ। ਬਾਲਿਆ ਕਿਲੇ ਦੀ ਦੀਵਾਰ ਪੂਰੀ ਪਹਾਡੀ ਉੱਤੇ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ ਜੋ ਹਰੇ - ਭਰੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਲੋਂ ਗੁਜਰਦੀ ਹੈ। ਪੂਰੇ ਅਲਵਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਇਮਾਰਤ ਹੈ, ਜੋ ਲਗਭਗ ੯੨੮ ਈ੦ ਵਿੱਚ ਨਿਕੁੰਭ ਰਾਜਪੂਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਇਸ ਕਿਲੇ ਵਿੱਚ ਵੇਖ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੁਲਿਸ ਦਾ ਵਾਇਰਲੈਸ ਕੇਂਦਰ ਹੈ। ਅਲਵਰ ਅੰਨਤੱੀਰਾਜਯੀਰਏ ਬਸ ਅੱਡੇ ਵਲੋਂ ਇੱਥੇ ਤੱਕ ਅੱਛਾ ਸੜਕ ਰਸਤਾ ਹੈ। ਦੋਨਾਂ ਤਰਫ ਛਾਂਦਾਰ ਦਰਖਤ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਪੱਥਰਾਂ ਦੀਆਂ ਦੀਵਾਰਾਂ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੁੰਦਰ ਹਨ। ਕਿਲੇ ਵਿੱਚ ਜੈਪੋਲ ਦੇ ਰਸਤੇ ਪਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਵੇਰੇ ੬ ਵਜੇ ਵਲੋਂ ਸ਼ਾਮ ੭ ਵਜੇ ਤੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹਾਖੁੱਲ੍ਹਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਕਰਣੀ ਮਾਤਾ ਦਾ ਮੰਦਿਰ ਇਸ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਅਤੇ ਸ਼ਰੱਧਾਲੁਆਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਇਹ ਮੰਗਲਵਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ੯ ਵਜੇ ਤੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹਾਖੁੱਲ੍ਹਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਕਿਲੇ ਵਿੱਚ ਪਰਵੇਸ਼ ਕਰਣ ਲਈ ਤਦ ਪੁਲਿਸ ਸੁਪਰਿਟੇਂਡੇਂਟ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪਡਤੀ। ਪਰਿਆਟਕੋਂ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਚੌਕੀਦਾਰ ਦੇ ਕੋਲ ਰੱਖੇ ਰਜਿਸਟਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਲਿਖਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਉਹ ਕਿਲੇ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮ ਸਕਦੇ ਹੈ। ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੁਸੀ ਪਰਯਟਨ ਸੁਪਰਿਟੇਂਡੇਂਟ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਫੋਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਜੈ ਸਮੰਦ ਝੀਲ, ਅਲਵਰ
ਸੋਧੋਹਰੀ - ਭਰੀ ਪਹਾਡੀਆਂ ਕੇਵਲ ਅਲਵਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਕੋਲ ਦੇ ਇਲਾਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਨੇਕ ਖੂਬਸੂਰਤ ਝੀਲਾਂ ਅਤੇ ਪਹਾਡੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਘੁੱਮਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉਪਯੁਕਤ ਸਮਾਂ ਮਾਨਸੂਨ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਕਰੀਬ ਜੈ ਸਮੰਦ ਝੀਲ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਉਸਾਰੀ ਅਲਵਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜ ਜੈ ਸਿੰਘ ਨੇ ੧੯੧੦ ਵਿੱਚ ਪਿਕਨਿਕ ਲਈ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਝੀਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟਾਪੂ ਦਾ ਉਸਾਰੀ ਵੀ ਕਰਾਇਆ ਸੀ। ਝੀਲ ਦੇ ਨਾਲ ਵਾਲੇ ਰੋਡ ਉੱਤੇ ਕੇਨ ਵਲੋਂ ਬਣੇ ਹੋਏ ਘਰ ਬਡਾ ਹੀ ਸੁੰਦਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਝੀਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸੁੰਦਰ ਨਜਾਰਾ ਹੈ। ਜੈ ਸਮੰਦ ਰੋਡ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵਿਆਕੁਲ ਕਰਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਅਤ : ਜੈ ਸਮੰਦ, ਸਿਲੀਸੇਡ ਅਤੇ ਅਲਵਰ ਘੁੱਮਣ ਲਈ ਆਟੋ ਦੇ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਟੈਕਸੀ ਲਓ। ਇਹ ਚਾਰ - ਪੰਜ ਘੰਟੇ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅੰਤੱਰਾਜੀਏ ਬਸ ਅੱਡੇ ਵਲੋਂ ਅਲਵਰ ਅੱਪੜਿਆ ਦੇਵੇਗੀ। ਇਸਦੇ ਲਈ ਟੈਕਸੀ ਵਾਲੇ ਪਰਿਆਟਕੋਂ ਵਲੋਂ ੪੦੦ - ੫੦੦ ਰੁ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਝੀਲ ਦੇ ਕੋਲ ਰੂਕਨੇ ਦੀ ਕੋਈ ਵਿਵਸਥਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਸਿਲੀਸੇਡ ਝੀਲ
ਸੋਧੋਸਿਲੀਸੇਡ ਝੀਲ ਅਲਵਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਝੀਲ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਉਸਾਰੀ ਮਹਾਰਾਵ ਰਾਜਾ ਵਿਨਏ ਸਿੰਘ ਨੇ ੧੮੪੫ ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਝੀਲ ਵਲੋਂ ਰੂਪਾਰਲ ਨਦੀ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ। ਮਾਨਸੂਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਝੀਲ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ ਬਢਕਰ ੧੦ . ੫ ਵਰਗ ਕਿਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਝੀਲ ਦੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਹਰੀ - ਭਰੀ ਪਹਾਡੀਆਂ ਅਤੇ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਸਫੇਦ ਬਾਦਲ ਸੁੰਦਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਅਲਵਰ ਦੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ
ਸੋਧੋਸੰਗੀਤ
ਸੋਧੋਅਲਵਰ ਵਿੱਚ ਭਾਪੁੰਗ ਵਾਦਿਅਇੰਤਰ ਰਾਜਸਥਾਨੀ ਲੋਕ ਗੀਤ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਹੈ। ਇਹ ਮੇਵਾਤੀ ਸੰਗੀਤ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੀ ਅਮਾਨਤ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਦਿਅਇੰਤਰ ਦੇ ਉਸਤਾਦ ਜਹੁਰ ਖਾਨ ਮੇਵਾਤੀ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਰੋਚਕ ਹੈ। ਸਾਲਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੇਵਾਤੀ ਜੀ ਬੀਡੀ ਵੇਚ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਤ ਕਰਣ ਲਈ ਭਾਪੁੰਗ ਵਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਐਕਟਰ ਦਿਲੀਪ ਕੁਮਾਰ ਅਲਵਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੇਵਾਤੀ ਜੀ ਨੂੰ ਭਾਪੁੰਗ ਵਜਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਸੁਣ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਕੇ ਦਿਲੀਪ ਜੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਲੀਵੁਡ ਲੈ ਗਏ। ਉੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਨੇਕ ਫਿਲਮਾਂ ਦਾ ਪਾਰਸ਼ਅੋਤੇ ਸੰਗੀਤ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਗੰਗਾ - ਜਮਨਾ, ਨਵਾਂ ਦੌਰ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਲੋਂ ਬਾਹਰ ਵੀ ਆਪਣੀ ਕਲਾ ਦਾ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਹੁਣ ਉਹ ਅਲਵਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਥੇ ਹੀ ਭਾਪੁੰਗ ਵਜਾਉਣੇ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਗੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਲਾਇਕ ਹੈ ਕਿ ਭਾਪੁੰਗ ਵਜਾਉਣੇ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਕਲਾਕਾਰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹੈ। ਉਹ ਸਾਰੇ ਕਲਾਕਾਰ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਭਗਤ ਹੈ। ਉਹ ਇਹ ਮੰਣਦੇ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਦਿਅਇੰਤਰ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਡਮਰੂ ਵਲੋਂ ਹੋਈ ਹੈ। ਅਲਵਰ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀ ਟੇਲਿਫੋਨ ਵਲੋਂ ਸੰਪਰਕ ਕਰਕੇ ਭਾਪੁੰਗ ਵਜਾਉਣੇ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਸੱਦਿਆ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਮਾਨਸੂਨ ਦਾ ਜਾਦੂ
ਸੋਧੋਮਾਨਸੂਨ ਵਿੱਚ ਅਲਵਰ ਦੀਆਂ ਪਹਾਡੀਆਂ ਹਰਿਆਲੀ ਵਲੋਂ ਭਰ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਝੀਲ ਪਾਣੀ ਵਲੋਂ ਭਰੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਪਹਾਡੀਆਂ ਵਲੋਂ ਡਿੱਗਦੇ ਪਾਣੀ ਚਸ਼ਮਾ ਅਲਵਰ ਦੀ ਨਿਰਾਲੀ ਛੇਵਾਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਲਵਰ ਵਲੋਂ ਦੱਖਣ - ਪਸ਼ਚਮ ਦੀ ਤਰਫ 45 ਕਿਮੀ . ਦੂਰ ਤਾਲਵਰਿਕਸ਼ਾ ਨਾਮ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ। ਵਰਖਾ ਰੁੱਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਇੱਥੇ ਘੁੱਮਣ ਦਾ ਆਪਣਾ ਹੀ ਆਨੰਦ ਹੈ। ਸਰਿਸਕਾ - ਅਲਵਰ ਰੋਡ ਉੱਤੇ ਕੁਸ਼ਲਗਢ ਵਲੋਂ 10 ਕਿਮੀ . ਦਾ ਰਸਤਾ ਪ੍ਰਾਕਤੀਕ ਸੌਂਦਰਿਆ ਵਲੋਂ ਭਰਿਆ ਪਡਾ ਹੈ। ਇਸ ਰਸਤੇ ਉੱਤੇ ਗੰਗਾ - ਮੰਦਰ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰਮ - ਠੰਡੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਜਲਸਤਰੋਤ ਹੈ। ਅਲਵਰ ਵਲੋਂ 25 ਕਿਮੀ . ਦੂਰ ਨਤਨੀ ਦਾ ਬਰਨ ਪਿੰਡ ਹਨ। ਇੱਥੋਂ 6 ਕਿਮੀ . ਦੂਰ ਨਾਲਦੇਸ਼ਵਰ ਨਾਮਕ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੋਨਾਂ ਜਗ੍ਹਾ ਆਪਣੀ ਹਰਿਆਲੀ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਕੁਦਰਤੀ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਬਣਾ ਹੋਇਆ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਵੀ ਹੈ। ਸਿਲੀਸੇਡ ਝੀਲ ਵਲੋਂ 10 ਕਿਮੀ . ਦੂਰ ਗਰਭ ਜੀ ਅਤੇ ਡੇਹਰਾ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਚੁਹਾਡ ਸਿੱਧ ਨਾਮ ਦੇ ਙਰਨੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਥੋਡੀ ਹੀ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ ਫਤਹਿ ਮੰਦਿਰ ਪੈਲੇਸ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਮੋਟਾ ਪਾਠ
ਠਹਿਰਣ ਦਾ ਸਥਾਨ
ਸੋਧੋਅਲਵਰ ਵਿੱਚ ਰੂਕਨੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹੋਟਲ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਸਸਤੇ ਵੀ ਹਨ। ਲੇਕਿਨ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਪਰਵਾਰਾਂ ਦੇ ਰੂਕਨੇ ਲਈ ਕੁੱਝ ਹੀ ਹੋਟਲ ਉਪਯੁਕਤ ਹਨ। ਅਲਵਰ ਵਿੱਚ ਰੂਕਨੇ ਲਈ ਅਨੇਕ ਮਾਲਦਾਰ ਹੋਟਲ ਵੀ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੈਸੇ ਦੇਕੇ ਅਨੇਕ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਹੋਟਲ ਅਲਵਰ ਦੇ ਕੁੱਝ ਕਿਮੀ . ਦੇ ਦਰਜ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹਨ।
ਵਿਰਾਸਤ
ਸੋਧੋਅਲਵਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਵਿਰਾਸਤ ਨੀਮਰਾਨਾ - ਰਣ ਦ ਹਿੱਲ ਫੋਰਟ ਕੇਸਰੋਲੀ ਅਲਵਰ ਵਲੋਂ ੧੨ ਕਿਮੀ ਦੂਰ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਲੇ ਦਾ ਉਸਾਰੀ ੧੪ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਇਹ ਇੱਕ ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਵਿੱਚ ੨੧ ਕਮਰਾਂ ਹਨ। ਇਸ ਕਮਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਬਡੇ ਹੀ ਰਾਜਸੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ ਜਸੇ ਹਿੰਡੋਲਾ ਮਹਲ ਅਤੇ ਸਿਤਾਰਾ ਮਹਲ। ਜਦੋਂ ਅਲਵਰ ਵਿੱਚ ਪਰਿਆਟਕੋਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ੧ ਮਈ ਵਲੋਂ ੩੧ ਅਗਸਤ ਤੱਕ ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ੨੦ - ੪੦ ਫ਼ੀਸਦੀ ਦੀ ਛੁਟ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਕਮਰੇ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ੯ ਵਜੇ ਵਲੋਂ ਸ਼ਾਮ ੫ ਵਜੇ ਤੱਕ ਲਈ ਕਿਰਾਏ ਉੱਤੇ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਉੱਤੇ ਹੋਟਲ ੬੦ ਫ਼ੀਸਦੀ ਦੀ ਛੁੱਟ ਵੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਹੋਟਲ ਊਂਟੋ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਵਿਰਾਸਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਤੁਸੀ ਰੁੱਕ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਹੋਟਲ ਇੱਕ ਪਹਾਡੀ ਉੱਤੇ ਬਣਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਪਰਕੋਟਾ ੨੧੪ ਫੁੱਟ ਉੱਚਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਉਸਾਰੀ ਯਾਦਵ ਰਾਜਪੂਤਾਂ ਨੇ ੧੪ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਯਾਦਵ ਰਾਜਾਵਾਂ ਨੇ ੧੪ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਫਿਰੋਜਸ਼ਾਹ ਤੁਗਲਕ ਦਾ ਸ਼ਾਸਨ ਸੀ ਤਦ ਇਸਲਾਮ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਲਿਆ ਸੀ।
ਅਲਵਰ ਵਲੋਂ ਲਗਭਗ ੭ ਕਿਮੀ . ਦੂਰ ਹੋਟਲ ਗੁੰਬਦ ਹਵੇਲੀ ਹੈ। ਇਹ ਹਵੇਲੀ ਅਲਵਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਨਵੀਂ ਵਿਰਾਸਤੋਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸ ਹਵੇਲੀ ਨੂੰ ਜੂਨ ੨੦੦੫ ਵਿੱਚ ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਰਤਿਤ ਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ੨੪੦ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਲਵਰ - ਰਾਜਗਢ ਰਸਤਾ ਉੱਤੇ ਗੁੰਬਦ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਸਭਾਗਾਰ, ਤਰਣਤਾਲ ਅਤੇ ਰੇਸਤਰਾਂ ਆਦਿ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਇੱਥੇ ਰਾਜਸਥਾਨੀ, ਭਾਰਤੀ, ਚਾਇਨੀਜ ਅਤੇ ਕਾਂਟਿਨੇਂਟਲ ਵਿਅੰਜਨ ਪਰੋਸੇ ਜਾਂਦੇ ਹੋ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਸਰਕਿਟ ਹਾਊਸ ਵੀ ਇੱਕ ਵਿਕਲਪ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਉੱਤੇ ਠਹਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਮਹਾਰਾਜ ਜੈਸਿੰਹ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਹੈ, ਸਰਕਿਟ ਹਾਊਸ ਅਲਵਰ ਦੀ ਦੱਖਣ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਰਘੁ ਰਸਤਾ ਅਤੇ ਨੇਹਰੂ ਰਸਤੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਠਹਿਰਣ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮਜਿਸਟਰੇਟ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੀ ਲੋੜ ਪਡਤੀ ਹੈ। ਆਗਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਣ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮਜਿਸਟਰੇਟ ਨੂੰ ਫੈਕਸ ਕਰਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਫੈਕਸ ਨਹੀਂ . ਹੈ ੨੩੩੬੧੦੧, ਟੇਲਿਫੋਨ ਨਹੀਂ . ਹੈ ੨੩੩੭੫੬੫, ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਸਿਲੀਸੇਡ ਵਿੱਚ ਆਰ . ਟੀ . ਡੀ . ਸੀ . ਦਾ ਹੋਟਲ ਲੇਕ ਪੈਲੇਸ ਵੀ ਅੱਛਾ ਵਿਕਲਪ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਵੀ ਵਿਕਲਪ ਹੈ।
ਖਾਣ-ਪੀਣ
ਸੋਧੋਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਖਾਣ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਕਲਪ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਖਾਣ ਦੀ ਕੁੱਝ ਦੁਕਾਨਾਂ ਹੈ ਲੇਕਿਨ ਉੱਥੇ ਉੱਤੇ ਕੇਵਲ ਆਈਸਕਰੀਮ, ਪੇਸਟਰੀ ਅਤੇ ਪਿੱਜਾ ਹੀ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਸਭ ਲੋਕ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਹੀ ਅੱਛਾ ਰੇਸਤਰਾਂ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਪ੍ਰੇਮ ਪਵਿਤਰ ਭੋਜਨਾਲਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਪਣੇ ਰਾਜਸਥਾਨੀ ਵਿਅੰਜਨਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਪਾਲਕ ਪਨੀਰ ਕਢੀ - ਪਕੌਡੀ, ਗੱਟੇ ਦੀ ਸਬ ਜੀ ਅਤੇ ਮਿੱਸੀ1 ਰੋਟੀ ਦੇ ਲਈ। ਭੋਜਨ ਦੀ ਵਿਵਿਧਤਾ ਇਸ ਗੱਲ ਉੱਤੇ ਵੀ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀ ਕਿੱਥੇ ਠਹਿਰਦੇ ਹਨ। ਮੋਤੀ ਡੁੰਗਰੀ ਬਸ ਟਰਮਿਨਲ ਦੇ ਕੋਲ ਚੰਗੇ ਭੋਜਨਾਲਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਅਨੇਕ ਵਿਅੰਜਨਾਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਭ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਅਲਵਰ ਦਾ ਮਿਲਕ ਕੇਕ ਵੀ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਮਕਾਮੀ ਲੋਕ ਇਸਨੂੰ ਕਲਾਕੰਦ ਦੇ ਨਾਮ ਵਲੋਂ ਬੁਲਾਉਂਦੇ ਹੋ। ਕਲਾਕੰਦ ਲਈ ਠਾਕੁਰ ਦਾਸ ਏੰਡ ਸੰਸ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਪੂਰੇ ਅਲਵਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ।
ਖਰੀਦਾਰੀ
ਸੋਧੋਫੋਰਟ - ਪੈਲੇਸ ਦੀ ਆਪਣੀ ਦੁਕਾਨ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਨੀਮਰਾਨਾ ਸਰਾਪ ਹੈ। ਇਸ ਦੁਕਾਨ ਉੱਤੇ ਤੁਸੀ ਕਪਡੇ, ਮੋਮਬੱਤੀਆਂ ਆਦਿਵਸਤੁਵਾਂਖਰੀਦ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਫੋਰਟ ਪੈਲੇਸ ਦੇ ਬਿਲਕੁੱਲ ਹੇਠਾਂ ਦੋ ਦੁਕਾਨਾਂ ਹੋ। ਇੱਕ ਦਾ ਨਾਮ ਅਮਿਕਾ ਆਰਟਸ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਦਾ ਸ਼ਿਆਮ ਸਿਲਵਰ ਕਰਾਫਟ। ਇਸ ਦੁਕਾਨਾਂ ਵਲੋਂ ਰਾਜਸਥਾਨੀਸਮਾਰਿਕਾਵਾਂਦੀ ਖਰੀਦਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਗਹਿਣੇ ਦੀ ਖਰੀਦਾਰੀ ਕਰਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਪੁਰਾਣੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਚਲੇ ਜਾਓ। ਇੱਥੇ ੩੫ - ੪੦ ਦੁਕਾਨਾਂ ਹਨ। ਇੱਥੋਂ ਮਨਪਸੰਦ ਗਹਿਣੇ ਦੀ ਖਰੀਦਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹੋ। ਇਸ ਦੁਕਾਨਾਂ ਦੀ ਹੱਥ ਦੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਪੰਜੇਬ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ।
ਹਾਲਤ
ਸੋਧੋਅਲਵਰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਉੱਤਰ - ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਅਰਾਵਲੀ ਦੀਆਂ ਪਹਾਡੀਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਕੋਲ ਹੈ।
ਦੂਰੀ
ਸੋਧੋਅਲਵਰ ਜੈਪੁਰ ਵਲੋਂ ੧੪੮ ਕਿਮੀ . ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਲੋਂ ੧੫੬ ਕਿਮੀ . ਦੂਰ ਹੈ। ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਲੱਗਣ ਵਾਲਾ ਸਮਾਂ : ਜੈਪੁਰ ਵਲੋਂ ਤਿੰਨ ਘੰਟੇ, ਦਿੱਲੀ ਵਲੋਂ ਸਾਢੇ ਤਿੰਨ ਘੰਟੇ
ਰਸਤਾ
ਸੋਧੋਜੈਪੂਰ ਵਲੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜ ਮਾਰਗ ੮ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਹਪੂਰਾ ਅਤੇ ਅਮੇਰ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਅਲਵਰ ਅੱਪੜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਵਲੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜ ਮਾਰਗ ੮ ਦੁਆਰਾ ਧਾਰੂਹੇਡਾ ਅਤੇ ਮਾਨੇਸਰ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਅਲਵਰ ਅੱਪੜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਭ੍ਰਮਣੋ ਸਮਾਂ
ਸੋਧੋਅਲਵਰ ਘੁੱਮਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਛਾ ਮੌਸਮ ਅਕਤੂਬਰ ਵਲੋਂ ਮਾਰਚ ਦਾ ਹੈ ਲੇਕਿਨ ਮਾਨਸੂਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵੀ ਅਲਵਰ ਘੁੱਮਣ ਜਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਅਲਵਰ ਦੀ ਛੇਵਾਂ ਦੇਖਣ ਲਾਇਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਆਉਣਾ ਜਾਣਾ
ਸੋਧੋਹਵਾ ਰਸਤਾ
ਸੋਧੋਅਲਵਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜਦੀਕ ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆ ਸਾਂਗਨੇਰ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਅਲਵਰ ਪਹੁੰਚਾਣ ਲਈ ਟੈਕਸੀ ਵਾਲੇ ੭੦੦ - ੮੦੦ ਰੂ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
ਰੇਲ ਰਸਤਾ
ਸੋਧੋਰੇਲਮਾਰਗ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਸੌਖ ਵਲੋਂ ਅਲਵਰ ਅੱਪੜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਵਲੋਂ ਦਿੱਲੀ - ਜੈਪੁਰ, ਅਜਮੇਰ - ਸ਼ਤਾਬਦੀ, ਜੰਮੂ - ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ - ਜੈਸਲਮੇਰ ਏਕਸਪ੍ਰੇਸ ਦੁਆਰਾ ਸੌਖ ਵਲੋਂ ਅਲਵਰ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਅੱਪੜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਅੱਗੇ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਤੁਸੀ ਟੈਕਸੀ ਦੁਆਰਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਆਰਕਸ਼ਣ ਕਰਵਾ ਰੱਖਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਹੋਟਲ ਦੀ ਗਾਡੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਲੈਣ ਆਵੇਗੀ।
ਸੜਕ ਰਸਤਾ
ਸੋਧੋਦਿੱਲੀ ਵਲੋਂ ਅਲਵਰ ( ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜ ਮਾਰਗ ੮ ਵਲੋਂ ) ਧਾਰੂਹੇਡਾ ਪਹੁੰਚ ਕਰ ਖੱਬੇ ਭਿਵਾਡੀ ਦੇ ਵੱਲ ਮੁਡਿਏ, ਥੋੜ੍ਹਾ ਅੱਗੇ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਭਿਵਾਡੀ - ਅਲਵਰ ਟੋਲ ਰਸਤਾ ਵਲੋਂ ਸੌਖ ਵਲੋਂ ਅਲਵਰ ਅੱਪੜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਟਾਲ ਰੋਡ ਉੱਤੇ ਚਲਣ ਲਈ ਮਾਮਲਾ ਨਹਿ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਵਲੋਂ ਗੁੜਗਾਂਵ, ਸੋਹੰਦੜਾ, ਫਿਰੋਜਪੁਰ ਝਿਰਕਾ, ਨੌਗਾਂਵ ਹੋਕੇ ਵੀ ਅਲਵਰ ਅੱਪੜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਦੋਨਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜ ਮਾਰਗ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਉੱਤੇ ਦੋਨਾਂ ਹੀ ਰਸਤਾ ਹੁਣ ਚੰਗੇ ਹਨ। ਦੋਨਾਂ ਹੀ ਵਲੋਂ ਦੂਰੀ ਲਗਭਗ ਸਮਾਨ ੧੬੦ ਕਿ . ਮੀ . ਹੈ।