ਆਦਰਸ਼ਵਾਦ ਜਾਂ ਵਿਚਾਰਵਾਦ (Idealism) ਉਹਨਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਦੀ ਸਮੇਕਿਤ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਹੈ, ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਜਗਤ ਦੀਆਂ ਕੁਲ ਵਸਤੂਆਂ ਵਿਚਾਰ (Idea) ਜਾਂ ਚੇਤਨਾ (Consciousness) ਦਾ ਪਰਕਾਸ਼ਨ ਹਨ। ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਸਾਰਤੱਤ ਪਦਾਰਥ (Matter) ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਚੇਤਨਾ ਹੈ। ਆਦਰਸ਼ਵਾਦ ਭੌਤਿਕਵਾਦ ਦਾ ਵਿਪਰੀਤ ਰੂਪ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਤਮਕ-ਅਭੌਤਿਕ ਦੇ ਮੁੱਢਲਾ ਹੋਣ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਦੇ ਦੁਜੈਲਾ ਹੋਣ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਆਧਾਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਉਸਨੂੰ ਦੇਸ਼-ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਜਗਤ ਦੀ ਪਰਿਮਿਤਤਾ ਅਤੇ ਜਗਤ ਦੀ ਰੱਬ ਦੁਆਰਾ ਰਚਨਾ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਦੇ ਜੜਸੂਤਰਾਂ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਆਦਰਸ਼ਵਾਦ ਚੇਤਨਾ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰ ਕੇ ਵੇਖਦਾ ਹੈ। ਜਿਸਦੇ ਫਲਸਰੂਪ ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਸੰਗਿਆਨ ਦੀ ਪਰਿਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਰਹਸਮਈ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਸੰਸ਼ਾਵਾਦ ਅਤੇ ਅਗਿਆਇਵਾਦ ਦੀ ਤਰਫ ਵਧਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਸਮਾਜਸ਼ਾਸਤਰੀ ਪੱਖ ਤੋਂ, ਆਦਰਸ਼ਵਾਦ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਵਿਚਾਰ—ਖਾਸ ਕਰ ਕੇ ਵਿਚਾਰ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ—ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।[1]

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000004-QINU`"'</ref>" does not exist.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag defined in <references> has no name attribute.