ਕਬੀਰ ਪੰਥ
ਕਬੀਰ ਪੰਥ ਜਾਂ ਸਤਿਗੁਰੂ ਕਬੀਰ ਪੰਥ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਭਕਤੀਕਾਲੀਨ ਕਵੀ ਕਬੀਰ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਇੱਕ ਧਰਮ ਹੈ। ਕਬੀਰ ਜੀ ਦੇ ਚੇਲੇ ਧਰਮਦਾਸ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਿਧਨ ਦੇ ਲਗਭਗ ਸੌ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਇਸ ਪੰਥ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਦਾਰਸ਼ਨਕ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਇਹ ਪੰਥ ਹੋਰ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਪ੍ਰਦਾਏ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਰਤਿਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਕਬੀਰ ਪੰਥ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ, ਮੁਸਲਮਾਨ, ਬੋਧੀ ਅਤੇ ਜੈਨ ਸਾਰੇ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ।[1] ਕਬੀਰ ਜੀ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਿਹ ਬੀਜਕ ਇਸ ਪੰਥ ਦੇ ਦਾਰਸ਼ਨਕ ਅਤੇ ਆਤਮਕ ਚਿੰਤਨ ਦਾ ਆਧਾਰ ਗਰੰਥ ਹੈ।
ਕਬੀਰ ਚੌਰਾ
ਸੂਰਤ ਗੋਪਾਲ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਰਾਣਸੀ ਵਿੱਚ ਕਬੀਰ ਚੌਰਾ ਮਠ (ਬਾਪ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਪਿਤਾ" ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਇਸਨੇ ਗੁਜਰਾਤ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ ਅਤੇ ਮਗਹਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Dissent, protest, and reform in Indian civilization[permanent dead link]. Indian Institute of Advanced Study, 1977