ਕੀਵੀਆਈ ਰੁਸ

other historical states known as Rus' ਲਈ, ਦੇਖੋ Rus।

ਕੀਵਿਆਈ ਰੂਸ (ਰੂਸੀ: Киевская Русь, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Kievan Rus') ਮੱਧ ਕਾਲੀਨ ਯੂਰਪ ਦਾ ਇੱਕ ਰਾਜ ਸੀ। ਜਿਹੜਾ 9ਵੀਂ ਸੇ 13ਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਈਸਵੀ ਤੱਕ ਅਸਤਿਤਵ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ ਅਤੇ 1237-1240 ਦੇ ਮੰਗੋਲ ਆਕਰਮਣ ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ। ਆਪਣੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕਾਲ਼ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ 'ਰੋਸ ਖ਼ਾਗਾਨਤ​' ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਸਾਲ 882 ਵਿੱਚ 'ਰੂਸ' ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਉਪਜਾਤੀ ਨੇ ਇਹਨੂੰ ਖ਼ਜ਼ਰੋਂ ਦੀ ਅਧੀਨਤਾ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾਇਆ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਨੋਵਗੋਰੋਦ ਤੋਂ ਹਟਾ ਕੇ ਕਿਊ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। 11ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਰਾਜ ਦੀਆ ਸੀਮਾਵਾਂ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਸਾਗਰ, ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਵੋਲਗਾ ਨਦੀ, ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਪੋਲੈਂਡ ਰਾਜ ਅਤੇ ਲਥਈਨਿਆ ਮਹਾਨ ਡਿਊਕ ਰਾਜ ਤੱਕ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਸੀ। ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਮਹਾਨ (980-1015) ਔਰ ਯਾਰੋ ਸਲਾਵ ਪ੍ਰਥਮ ਉਰਫ਼ ਯਾਰੋ ਸਲਾਵ ਬੁੱਧੀਮਾਨ (1019-1054) ਦੇ ਰਾਜਕਾਲ ਵਿੱਚ ਕੀਵਿਆਈ ਰੂਸ ਦਾ ਸੁਨਹਿਰਾ ਯੁੱਗ ਸਮਝੀਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਰਾਜ ਦਾ ਈਸਾਈਕਰਨ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਲਿਖਤ ਪੂਰਵੀ ਸਲਾਵ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਨਾਲ਼ੀ ਬਣਾਈ ਗਈ। ਇਸ ਪ੍ਰਨਾਲ਼ੀ ਨੂੰ 'ਰੂਸੀ ਨਿਆਇ' ਯਾ ਰੋਸਕਾਿਆ ਪਰ ਊਦਾ (Правда русьская, Pravda Rus'skaya) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। 11 ਵੀਂ ਸਦੀ ਕੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਵਾਇਕਨਗੋਂ ਦਾ ਕਾਲ਼ ਜਦੋਂ ਅਸਤ ਹੁਣ ਨੂੰ ਸੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਕੀਵਿਆਈ ਰੂਸ ਰਾਜ ਵੀ ਬਿਖਰਨੇ ਸੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੁਸਤੁਨਤੁਨੀਆ ਅਤੇ ਬੀਜ਼ਾਨਟਨ ਸਲਤਨਤ ਦੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਪੈਣ ਉੱਤੇ ਕੀਵਿਆਈ ਰੂਸ ਦੇ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਉੱਤੇ ਵੀ ਅਸਰ ਪਿਆ। 1230 ਦੇ ਦਸ਼ਕ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਮੰਗੋਲ ਪਹੁੰਚਣ ਉੱਤੇ ਮਨੂੰ ਇਹ ਸਹਿਣ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ਉਹਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਭੰਨ ਪੂਰਵੀ ਸਲਾਵੀ ਰਾਜਿਆਂ ਦਾ ਰੂਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਫਿਰ ਇੱਕ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ ਇਕੱਤਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਆਧੂਨਿਕ ਰੂਸ, ਬੇਲਾਰੂਸ ਅਤੇ ਯੁਕਰੇਨ ਰਾਸ਼ਟਰ ਆਪਣੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਹਿਚਾਣ ਕੀਵਿਆਈ ਰੂਸ ਰਾਜਿਆ ਤੋਂ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।

Kievan Rus' Рѹ́сь
882–1240
Realm of Kievan Rus at its height (with dependent lands)
ਰਾਜਧਾਨੀ	Kiev
ਆਮ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ	Old East Slavic
ਧਰਮ	Slavic Paganism Orthodox Christianity
ਸਰਕਾਰ	Monarchy (Rurik Dynasty)
Grand Prince of Kiev
• 882–912	Oleg
ਵਿਧਾਨਪਾਲਿਕਾ	Veche, Prince Council
ਇਤਿਹਾਸ
• Established	882
• Disestablished	1240
ਮੁਦਰਾ	Grivna
ਆਈਐਸਓ 3166 ਕੋਡ	RU
ਅੱਜ ਹਿੱਸਾ ਹੈ	Belarus ਫਰਮਾ:Country data Moldova ਫਰਮਾ:Country data Poland ਫਰਮਾ:Country data Romania Russia ਫਰਮਾ:Country data Slovakia Ukraine

ਹਵਾਲੇ

•  This article incorporates public domain material from websites or documents of the Library of Congress Country Studies. – Russia

ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ

• Historical map of Kiev Rus' from 980. to 1054.
• Historical map of Rus'-Ukraine from 1220. to 1240.
• Graphic History of Kievan Rus from c. 800 to 988 at the Wayback Machine (archived ਨਵੰਬਰ 9, 2013)Wayback Machine (archived November 9, 2013)
• Rus’, Encyclopedia of Ukraine
• Ancient Rus: trade and crafts
• Chronology of Kievan Rus' 859-1240. Archived 2015-06-10 at the Wayback Machine.