ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਕ ਨਾਚ

ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ ਨਾਚ ਇਕ ਸਧਾਰਣ ਨਾਚ ਹੈ, ਅਤੇ ਆਪਸ ਵਿਚ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਨਾਚ ਹਰ ਮੌਸਮ ਲਈ, ਮੌਸਮਾਂ ਦੀ ਆਮਦ, ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ, ਵਿਆਹ, ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਾਜਿਕ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਚ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਕਦਮ ਜਾਂ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਅਸਾਨ ਹਨ। ਆਦਮੀ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਕੁਝ ਨਾਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਆਦਮੀ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਇਕੱਠੇ ਨ੍ਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਮੌਕਿਆਂ' ਤੇ, ਡਾਂਸਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਗਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਾਜ਼ਾਂ 'ਤੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਡਾਂਸ ਦਾ ਇਕ ਖਾਸ ਪਹਿਰਾਵਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪਹਿਰਾਵੇ ਅਸਾਧਾਰਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੁਰਾਣੇ ਲੋਕ ਅਤੇ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਨਾਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਕਈਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਰੰਤਰ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹੁਨਰ ਅਤੇ ਨਾਚਾਂ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼

ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕ ਨਾਚ

ਨਾਚ	ਭਾਈਚਾਰਾ
ਅਜੀ ਲਾਮੂ	ਮੋਨਪਾ ਕਬੀਲਾ
ਚਾਲੋ	ਨਾਕੇ ਕਬੀਲਾ
ਹੀਰੀ ਖਾਨੀਇੰਗ	ਅਪਾਟਨੀ ਜਨਜਾਤੀ
ਸ਼ੇਰ ਅਤੇ ਮੋਰ ਨਾਚ	ਮੋਨਪਾ
ਪਾਸੀ ਕੌਂਗਕੀ	ਆਦੀ ਕਬੀਲਾ
ਪੋਨੰਗ	ਆਦੀ ਕਬੀਲਾ
ਪੋਪੀਰ	ਆਦੀ ਕਬੀਲਾ
ਬੁਈਆ	ਦਿਗਰੁ ਮਿਸ਼ਮੀ ਕਬੀਲਾ
ਵਾਂਚੋ
ਬਾਰਡੋ ਛਮ

ਓਡੀਸਾ

ਛਾਉ ਨਾਚ

ਛਾਉ ਨਾਚ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਮਯੂਰਭੰਜ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਪੁਰੂਲੀਆ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅਤੇ ਸਰਾਇਕੇਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅਤੇ ਨੀਲਾਗਿਰੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਕ੍ਰਮਵਾਰ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਅਤੇ ਝਾਰਖੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਮਾਰਸ਼ਲ ਆਰਟਸ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿਚ ਇਸਦਾ ਅਧਾਰ ਹੈ। ਨਾਚ ਇਕ ਸਟੀਲਾਈਜ਼ਡ ਮਖੌਲ ਦੀ ਲੜਾਈ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਤਲਵਾਰਾਂ ਅਤੇ ਢਾਲਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਨ੍ਰਿਤਕਾਂ ਦੇ ਦੋ ਸਮੂਹ ਵਿਕਲਪਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਹਰਕਤਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਰੁਖਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਬਚਾਅ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਖ਼ਾਸਕਰ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਸੰਗੀਤ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਦੀਆਂ ਤਾਲ ਦੀਆਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਅਤੇ ਜੋਰਦਾਰ ਪਰਸਪਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਯੰਤਰਾਂ ਵਿੱਚ 'ਮਾਹੂਰੀ' - ਇੱਕ ਡਬਲ ਰੀਡ ਯੰਤਰ, 'ਢੋਲਾ' - ਇੱਕ ਬੈਰਲ ਦਾ ਆਕਾਰ ਵਾਲਾ ਦੋ-ਪਾਸੀ ਡਰੱਮ, 'ਧੁੰਸਾ' - ਇੱਕ ਗੋਲਾਕਾਰ ਡਰੱਮ ਅਤੇ 'ਚੜਚੜ੍ਹੀ' - ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਸਿਲੰਡ੍ਰਿਕ ਡਰੱਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਗੋਤੀਪੂਆ

ਗੋਤੀਪੂਆ ਲੜਕੇ ਡਾਂਸਰ ਹਨ ਜੋ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਪਹਿਰਾਵਾ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਅਖਾੜੇ ਜਾਂ ਜਿਮਨਾਸੀਆ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਰਾਮਚੰਦਰ ਦੇਵਾ ਦੁਆਰਾ ਪੁਰੀ ਵਿਖੇ, ਮੰਦਰ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਅਖਾੜਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਸਮੂਹ ਸਨ, ਗੋਤੀ ਪੂਆ ਅਖਾੜਾ ਪਿਲਾਸ - ਅਖਾੜਿਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਜੋ ਅਕਸਰ ਗੋਤੀ ਪੂਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਉਭਾਰ ਨੂੰ ਜਾਇਜ਼ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਹੈ ਕਿ ਵੈਸ਼ਨਵ ਧਰਮ ਦੇ ਕੁਝ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੂਜਾ ਦਾ ਬਹਾਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਨੱਚਣ ਤੋਂ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਫ਼ੇਰ ਉਹਨਾਂ ਲੜਕੀਆਂ ਦੇ ਪਹਿਰਾਵਾ ਪਵਾ ਕੇ ਲੜਕਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਨੱਚਣ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।

ਗੋਤੀ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ 'ਇਕ', 'ਸਿੰਗਲ' ਅਤੇ ਪੂਆ, 'ਲੜਕਾ', ਪਰ ਗੋਤੀ ਪੂਆ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਜੋੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨੱਚਦੇ ਹਨ। ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਛੇ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਭਰਤੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਫਿਰ ਡਾਂਸ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਡਰਾਮਾ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਗੋਤੀ ਪੂਆ ਹੁਣ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਟੀਮਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਲਾਂ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਰੇਕ ਦਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਇਕ ਗੁਰੂ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਤਕਰੀਬਨ ਦੋ ਸਾਲ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ, ਮੁੱਢਲੀ ਤਕਨੀਕ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਨਾਚ, ਸਜਾਵਟੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸਿੱਖਦੇ ਹਨ। ਗੋਤੀ ਪੂਆ, ਆਪਣੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਮਹਾਰੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਲਚਕਦਾਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨ੍ਰਿਤ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਇੱਕ ਗੋਤੀ ਪੂਆ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਦਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਪਖਵਾਜ, ਗੇਨੀ, ਜਾਂ ਝਾਂਕੀ ਅਤੇ ਹਾਰਮੋਨੀਅਮ ਵਜਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਮੁੰਡੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਗਾਇਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਧੂ ਗਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਬਾਗ ਨਾਚ ਜਾਂ ਟਾਈਗਰ ਨਾਚ

ਬਾਗ ਨਾਚ ਜਾਂ ਟਾਈਗਰ ਡਾਂਸ ਚਾਇਣ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਦੌਰਾਨ ਸੁਨਾਰਨਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬਿੰਕਾ ਅਤੇ ਸੋਨੇਪੁਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਨਰ ਡਾਂਸਰ ਆਪਣੇ ਨੰਗੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸ਼ੇਰ ਵਾਂਗ ਪੀਲੇ ਅਤੇ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਧਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਪੇਂਟ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਕ ਕਵੀਂ ਪੂਛ ਨੂੰ ਜੋੜਦਾ ਹੈ. ਇਕ ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਡਾਂਸਰ ਘਰ-ਘਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭੀੜ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਾਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਡਾਂਸਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਡਰੱਮਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਘੰਟੀ ਵਜਾਉਣ ਵਾਲਾ ਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਡਾਂਸ ਤਾਲ ਵਿਚ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਅੰਦੋਲਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹ ਨੱਚਣ ਵੇਲੇ ਹਿਸਿੰਗ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਕੱਢਦੇ ਹਨ। ਟਾਈਗਰ ਡਾਂਸ ਬੇਰਹਮਪੁਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਠਾਕੁਰਾਨੀ ਜਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਡਲਖਾਈ

ਹਾਲਾਂਕਿ ਦੁਸਹਿਰਾ ਸੰਬਲਪੁਰੀ ਲੋਕ ਨਾਚ ਡਲਖਾਈ ਦਾ ਅਵਸਰ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਅਕਸਰ ਹੋਰ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭਾਈਜੀਤੀਆ, ਫੱਗਣ ਪੁਨੀ ਅਤੇ ਨੂਆਖਾਈ ਵਿਖੇ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਿਆਦਾਤਰ ਬਿੰਝਲ, ਕੁਡਾ, ਮਿਰਧਾ, ਸਮਾ ਅਤੇ ਸੰਬਲਪੁਰ, ਬਲੰਗੀਰ, ਸੁੰਦਰਗੜ, ਬਰਗਾੜ ਅਤੇ ਨੁਆਪਾਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਹੋਰ ਕਬੀਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਚ ਦੌਰਾਨ ਆਦਮੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਢੋਲਕੀ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਨਾਚ ਦੇ ਨਾਲ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਆਰਕੈਸਟਰਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਢੋਲ, ਨੀਸਾਨ, ਤਮਕੀ, ਤਾਸਾ ਅਤੇ ਮਾਹੂਰੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਕਈ ਯੰਤਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਢੋਲ ਪਲੇਅਰ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਡਾਂਸ ਕਰਦਿਆਂ ਟੈਂਪੂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਧਾਪ

ਧਾਪ ਸੰਬਲਪੁਰੀ ਲੋਕ ਨਾਚ ਹੈ ਜੋ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕੋਸਲ ਖੇਤਰ ਦੀ ਕੰਧ ਕਬੀਲੇ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਪਿੰਡ ਦੇ ਆਦਮੀ ਦੂਜੇ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਨੱਚਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਣਵਿਆਹੇ ਮੁੰਡੇ ਅਤੇ ਕੁੜੀਆਂ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਨਾਚ ਵਿਆਹ ਦੀ ਰਸਮ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਮਨੋਰੰਜਨ ਲਈ। ਨਾਚ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਧਨ, ਧਾਪ ਕਾਰਨ ਇਸ ਲਈ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।. ਧਾਪ ਖੰਜਰੀ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿਚ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਲੱਕੜ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਇਕ ਪਾਸੇ ਖੁੱਲੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੂਸਰਾ ਪਾਸਾ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਚਮੜੀ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਧਾਪ ਡਾਂਸਰ ਨੇ ਧੱਪ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਫੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਗੋਲੀ ਉਸਦੇ ਖੱਬੇ ਮੋਢੇ ਤੇ ਝੁਕੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਧੜਕਦਾ ਹੈ।

ਘੁਮਰਾ

ਘੁਮਰਾ ਨਾਮਕ ਕਲਹੰਦਈ ਲੋਕ ਨਾਚ ਨੂੰ ਉੜੀਸਾ ਖੇਤਰ ਦੇ ਵਿਰਾ-ਬਦਿਆ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਜੁਨਗੜ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਇਹ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਨੇਹਾ ਦੇਣ ਲਈ ਵੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਜੰਗਲਾਤ, ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਬਚਤ, ਸਾਖਰਤਾ ਆਦਿ। ਇਹ ਇੱਕ ਆਮ ਡਰੱਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ: ਜਿਵੇਂ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬਣੇ ਇੱਕ ਲੰਮੇ ਤਣੇ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਘੜਾ. ਮੂੰਹ ਇੱਕ ਗੋਧੀ ਦੀ ਚਮੜੀ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਖੇਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਇਕ ਅਜੀਬ ਆਵਾਜ਼ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਦੂਜੇ ਡਰੱਮਾਂ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰਾ ਹੈ।

ਇਸ ਢੋਲ ਦੀ ਸੰਗਤ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਾਚ ਨੂੰ ਘੁਮਰਾ ਨੱਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਇਹ ਗਾਮਾ ਪੁਨੀ (ਸਤੰਬਰ ਵਿਚ ਪੂਰਾ ਚੰਦਰਮਾ) ਤੋਂ 15 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਕ ਰਾਤ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿਚ ਸਮਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਤਾਰਾਂ ਨਾਲ ਹਰੇਕ ਦੀ ਛਾਤੀ' ਤੇ ਇੱਕ ਘੁਮੜਾ ਫਿਕਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਨੱਚਦੇ ਅਤੇ ਖੇਡਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੌਲੀ ਸਰਕੂਲਰ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਿਸਾਨ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕੇਟਲ-ਡਰੱਮ ਹੈ ਜੋ ਦੋ ਚਮੜੇ ਦੀਆਂ ਸਟਿਕਸ ਨਾਲ ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਖਿਡਾਰੀ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਚ ਦੇ ਟੈਂਪੋ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ. ਉਹ ਹਰਕਤ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲੀ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਵੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਤਾਲ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਵਿਚ ਇਕ ਸੰਖੇਪ ਨਾਚ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਸਾਰੇ ਡਾਂਸਰ ਇਕ ਗਾੜ੍ਹਾ ਚੱਕਰ ਵਿਚ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਕ ਲਾਈਨ ਵਿਚ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਗਾਇਕੀ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਗਾਣੇ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਢੋਲ ਸ਼ਾਂਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਅਰਦਾਸ-ਗਾਣਾ ਛੰਡਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੌਪੜੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਾਹਿਤਕ ਲੋਕ-ਗੀਤ ਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਗਾਣੇ ਦੇ ਹਰੇਕ ਜੋੜੇ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਨਾਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਦੋਹੇ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਗਾਇਕ ‘ਟਕੀਟਾ ਧੇ’ ਜੋੜਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਮੇਂ ਦੀ ਧੜਕਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਕੇਤਕ ਅੱਖਰ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਘੁਮਰਾ ਡਾਂਸਰ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕਲਾਹੰਡੀ ਅਤੇ ਬਲੰਗੀਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਹਨ।

ਕਰਮ ਨਾਚ

ਸੰਬਲਪੁਰੀ ਦਾ ਕਰਮ ਨਾਚ ਲੋਕ ਨਾਚ ਭਗਵਾਨ ਜਾਂ ਕਿਸਮਤ ਦੀ ਦੇਵੀ (ਕਰਮ ਦੇਵਤਾ ਜਾਂ ਕਰਮਸਨੀ ਦੇਵੀ) ਦੀ ਪੂਜਾ ਦੇ ਅਰਸੇ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਲੋਕ ਚੰਗੇ ਅਤੇ ਮਾੜੇ ਕਿਸਮਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਭਾਂਦਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਦੇ ਗਿਆਰ੍ਹਵੇਂ ਦਿਨ ਭਾਂਦਰ ਸ਼ੁਕਲਾ ਏਕਾਦਸੀ ਤੋਂ ਪੂਜਾ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤਕ ਚਲਦੀ ਹੈ।

ਕੀਸਾਬਾਦ

ਸੰਬਲਪੁਰੀ ਲੋਕ ਨਾਚ ਦੀ ਇਕ ਕਿਸਮ ਕੀਸਾਬਾਦ ਵਿਚ ਸਿਰਫ ਆਦਮੀ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਈਆਂ ਨੇ ਦੋ ਫੁੱਟ ਲੰਮੀ ਸੋਟੀ ਫੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਉਹ ਗਾਏ ਗਏ ਗਾਣੇ ਦੀਆਂ ਤਾਲਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸਟਿਕਾਂ ਨੂੰ ਭੰਨ ਕੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਵਿਚ ਨੱਚਦੇ ਹਨ। ਲੀਡਰ ਪਹਿਲਾਂ ਗਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਉਸਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਕੋਸਲੀ ਵਿਚ ਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਰ ਪਉੜੀ ਵਿਚ ਉਹ “ਹੈਦੋ” ਦੇ ਨਾਅਰੇ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਗਾਣੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ਾ ਰਾਧਾ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਉੜੀਸੀ ਨ੍ਰਿਤ

ਇਹ ਉੜੀਸਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਇੱਕ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਨਾਚ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਚ ਭਗਵਾਨ ਜਗਨਨਾਥ ਜਾਂ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਚ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਰਾਧਾ ਦੀ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਵੀ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਪੁਡੂਚੇਰੀ

ਗਾਰਡੀ ਪੁਡੂਚੇਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨਾਚ ਹੈ. ਇਹ ਇੱਕ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਮੂਲ ਹੈ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਥਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਰਾਮ - ਰਾਮਾਇਣ ਦੇ ਸੂਰਬੀਰਤਾ ਦੇ ਨਾਇਕ ਨੇ ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਤਾਂ ਵਨਾਰਿਆਂ (ਬਾਂਦਰਾਂ) ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਇਹ ਨਾਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਗਾਰਡੀ ਸਾਰੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਪੰਜ ਤੋਂ ਅੱਠ ਘੰਟਿਆਂ ਲਈ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਡਾਂਸਰ 'ਵੈਨਰਸ' ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਡੰਡੇ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਦੋ ਵੱਡੇ ਢੋਲ ਦੀ ਧੜਕਣ 'ਤੇ ਨੱਚਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ' ਰਾਮਾਡੋਲਸ 'ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਚ ਦੀ ਇਕ ਵੱਖਰੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਲੋਹੇ ਦੇ ਰਿੰਗਾਂ ਨੂੰ 'ਅੰਜਾਲੀ' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਡਾਂਸਰ ਆਪਣੇ ਪੈਰਾਂ 'ਤੇ ਪਹਿਨਦੇ ਹਨ - ਹਰ ਲੱਤ' ਤੇ ਦਸ. ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡਾਂਸਰ ਅੱਗੇ ਵੱਧਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਰਿੰਗਜ਼ ਇੱਕ ਸੁਰੀਲੀ ਆਵਾਜ਼ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਪੰਜਾਬ

ਭੰਗੜਾ

ਭੰਗੜਾ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਨ੍ਰਿਤ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਾਚਾਂ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ। ਭੰਗੜਾ ਕਲਾਸਿਕ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਅਤੇ ਧੂਲ, ਚਿਮਟਾ, ਅਲਗੋਜ਼ਾ ਆਦਿ ਸਮੇਤ ਸਾਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਅਸਲ ਵਿਚ ਵਿਆਹਾਂ ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਨੱਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਜਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਇਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰੂਪ ਹੈ। ਭੰਗੜਾ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਨ੍ਰਿਤ ਦੀ ਇਕ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸ਼ੈਲੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਡਾਇਸਪੋਰਾ ਵਿਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਕੈਨੇਡਾ ਅਤੇ ਯੂਕੇ ਵਿਚ, ਜਿਥੇ ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਭੰਗੜਾ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਭੰਗੜਾ ਟੀਮਾਂ ਬਣਾਉਣਾ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਕਈ ਕਦਮਾਂ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਧਮਾਲ, ਜੁੱਤੀ, ਫੁਲਕਾ, ਸਿਆਲਕੋਟੀ, ਡਾਂਕੜੇ, ਜੁਗਨੀ, ਮਿਰਜ਼ੀ, ਫਲੋਮਿਅਨ. ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹੋਰ ਲੋਕ ਨਾਚ ਜਿਵੇਂ ਝੁੰਮੜ, ਸੰਮੀ, ਭੰਗੜੇ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਗਿੱਧਾ

ਮਰਦ ਭੰਗੜੇ ਦਾ ਵਿਰੋਧੀ, ਗਿੱਧਾ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਇਕ ਮਾਦਾ ਲੋਕ ਨਾਚ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰਿੰਗ ਨਾਚ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਨਾਚ ਹੈ ਜੋ ਨਾਰੀ ਕਿਰਪਾ ਅਤੇ ਲਚਕੀਲੇਪਨ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਕਸਰ ਬੋਲੀਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਲੋਕ ਗਾਇਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਮਲਵਈ ਗਿੱਧਾ

ਮਲਵਈ ਗਿੱਧਾ ਗਿੱਧੇ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਪੁਰਸ਼ ਮੈਂਬਰ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।

ਕਿੱਕਲੀ

ਕਿੱਕਲੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੋ ਕੁੜੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਹੱਥ ਫੜ ਕੇ ਚੱਕਰ ਵਿਚ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਚੱਕਰ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਵਿਅਕਤੀ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਹੱਥ ਜੋੜਦੇ ਹਨ (ਸੱਜੇ ਅਤੇ ਸੱਜੇ ਖੱਬੇ ਖੱਬੇ) ਅਤੇ ਹੱਥ ਛੱਡਏ ਬਗੈਰ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਘੁੰਮਦੇ ਹਨ. ਕਈ ਵਾਰ ਇਕ ਸਾਥੀ ਗੋਡਿਆਂ 'ਤੇ ਝੁਕਦਾ ਹੈ (ਹੇਠਾਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਪਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ) ਜਾਂ ਫਿਰ ਦੋਨੋ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਫਰਸ਼ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਚੁੱਕਦਾ ਹੈ (ਹਵਾ ਵਿਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਵਿਚ ਬਦਲਦਾ ਹੋਇਆ) ਕਤਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖ ਚੀਜਾਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੇ ਦੂਜਾ ਸਾਥੀ ਫੜੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।

ਰਾਜਸਥਾਨ

ਝੂਮਰ

ਝੂਮਰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ ਮਹਿਲਾ ਲੋਕ ਨਾਚ ਹੈ। ਇਹ ਆਦਮੀ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਇਕੱਠੇ ਗਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਬਸਤਰ ਅਫਵਾਹ ਵਿਚ ਮਹਿਲਾ ਦੇ ਗਰੁੱਪ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ. ਇਹ ਲੋਕ ਨਾਚ 'ਝੂਮਣਾ ਜੋ ਕਿ ਡਿਸਪਲੇਅ ਵਗਦਾ', ਰਾਜਸਥਾਨੀ ਮਹਿਲਾ ਦੀ ਲੰਬੇ ਸਕਰਟ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਰੰਗ ਤੱਕ ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਸਕਰਟ ਕਾਬਲੀਅਤ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਮਹਿਲਾ ਚੱਕਰ ਵਿਚ, ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਪਰਦੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਕਵਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਇੱਕ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਕਿਰਪਾ ਹੈ। ਉਹ ਮਾਪੇ ਗਏ ਕਦਮਾਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਸੁੰਦਰ ਝੁਕਾਵਾਂ ਵਿਚ ਨੱਚਦੇ ਹਨ, ਹਥਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁੱਟਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਕੁਝ ਖਾਸ ਕੈਡਿਜਨਾਂ ਤੇ ਉਂਗਲਾਂ ਫੜਦੇ ਹਨ।

ਕਾਲਬੇਲੀਆ

ਕਾਲਬੇਲੀਆ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਕਾਲਬੇਲੀਆ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਸਮੂਹ ਨਾਚਤੋ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਿੱਤਾ ਸੱਪ ਫੜਨ ਅਤੇ ਸੱਪ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਫੜਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਨਾਚ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਸੱਪਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹਨ। ਰਵਾਇਤੀ ਕਾਲੇ ਘੁੰਮਣ ਵਾਲੇ ਸਕਰਟ ਵਿੱਚ ਸੁੱਤੇ ਹੋਏ ਡਾਂਸਰ, ਸੱਪ ਦੇ ਚਰਮਾਰਾਂ ਦੇ ਲੱਕੜ ਦੇ ਸਾਧਨ - "ਹੋਣ" ਦੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨੋਟਾਂ ਤੇ ਪਾਪ ਕਰਨ ਲਈ ਝੁਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਕਛੀ ਘੋੜੀ

ਘੋੜੀ ਅਤੇ ਕਛੀ ਘੋੜੀ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ ਨਾਚ ਹੈ ਜੋ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਸ਼ੇਖਾਵਤੀ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਉੱਭਰਦਾ ਹੈ। ਡਾਂਸਰ ਨਵੇਂ ਘੋੜੇ ਦੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਪਹਿਨਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਖੌਲ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਕ ਗਾਇਕ ਸਥਾਨਕ ਡਾਕੂਆਂ ਬਾਰੇ ਲੋਕ ਕਥਾਵਾਂ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਾੜੇ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਦੌਰਾਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮਾਜਿਕ ਸੈਟਿੰਗਾਂ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਤੇਰਾ ਤਾਲੀ

ਤੇਰਾ ਤਾਲੀ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਮਸ਼ਹੂਰ ਲੋਕ ਨਾਚ ਹੈ। ਇਹ ‘ਕਮਰ’ ਕਬੀਲੇ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਤੇਰਾ ਤਾਲ਼ੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਬੈਠਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਬਸ ਗਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਤੇਰਾ ਤਾਲੀ ਨਾਚ ਦਾ ਇੱਕ ਦਿਲਚਸਪ ਹਿੱਸਾ ਸਰੀਰ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਧਾਤ ਦੀਆਂ ਝਿੱਲੀਆਂ (ਮੰਜੀਰਸ) ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹਣਾ ਹੈ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੱਤਾਂ ਤੇ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੇ ਦੰਦਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਤਲਵਾਰ ਫੜਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿਰ' ਤੇ ਸਜਾਵਟ ਵਾਲੇ ਘੜੇ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਬਿਹਾਰ

• ਬਿਦੇਸੀਆ ਨਾਚ ਡਰਾਮੇ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੈ ਜੋ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਲੋਕ ਨਾਚਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਸਥਾਨ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭੀਖੜੀ ਠਾਕੁਰ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਜੋ ਪੇਸ਼ੇ ਦੁਆਰਾ ਨਾਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਨਾਟਕ ਦੇ ਸ਼ੌਕ ਲਈ ਸਭ ਕੁਝ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਬਿਦੇਸੀਆ ਸਮਾਜਿਕ ਮੁੱਦਿਆਂ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਚਕਾਰ ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਗਰੀਬ ਅਤੇ ਨਾਜ਼ੁਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਲੜਾਈਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਬਿਦੇਸੀਆ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸਬੰਧਤ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਅਵਾਜ਼ ਦਿੱਤੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗਰੀਬ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਭੋਜਪੁਰੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮਾੜੀ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਕਈ ਵਾਰੀ, ਬਿਦੇਸੀਆ ਦੀ ਧੁਨ ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜੀਵੰਤ ਡਾਂਸ ਚਾਲਾਂ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ।
• ਡੋਮਕੈਚ ਨਾਚ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਾੜੇ ਦੇ ਘਰ ਵਿਆਹ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
• ਫੱਗੂਆ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਨਾਚ ਦਾ ਰੂਪ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਲੋਕ ਗੀਤ ਵੀ ਹੈ ਜੋ ਹੋਲੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਗਾਇਆ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
• ਜਾਟ-ਜਤਿਨ ਉੱਤਰ ਬਿਹਾਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਲੋਕ ਨਾਚ ਹੈ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਮਿਥਿਲਾ ਅਤੇ ਕੋਸ਼ੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ। ਇਹ ਆਦਮੀ ਅਤੇ ਔਰਤ ਦੀ ਜੋੜੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਦਮੀ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਨਾਚ ਮਿੱਠੇ ਅਤੇ ਕੋਮਲ ਝਗੜੇ ਦੀ ਇੱਕ ਸਤਰੰਗੀ ਤਸਵੀਰ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪਤੀ ਅਤੇ ਪਤਨੀ ਵਿਚਕਾਰ ਕੁਝ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ. ਲੋਕ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਮਖੌਲ ਉਡਾਉਂਦੇ ਹਨ. ਗੀਤ ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਹਨ “ਟਿਕਵਾ-ਜਬ-ਜਬ ਮੌਗਲੀਅਨ ਰੇ ਜੱਟਵਾ - ਟਿਕਵਾ ਕਹੇ ਨਾ ਲਾਲੇ ਰੇ…”
• ਜਦੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਮੀਂਹ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਤਾਂ ਝੀਝੀਆਂ ਨਾਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਝੀਝੀਆਂ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਲੋਕ ਸੋਕੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਮੀਂਹ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ. ਉਹ ਭਗਵਾਨ ਇੰਦਰ ਤੋਂ ਮੀਂਹ ਦੀ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਨਾਚ ਭਗਵਾਨ ਇੰਦਰ ਦੀ ਡੂੰਘੀ ਸ਼ਰਧਾ ਦਿਖਾਉਣ ਵਾਲੇ ਗੀਤਾਂ ਨਾਲ ਕੁਦਰਤ ਵਿਚ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ ਹੈ। ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡਰੱਮਰ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਹਾਰਮੋਨੀਅਮ ਪਲੇਅਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
• ਝੁਮਰੀ ਬਿਹਾਰ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਾਚ ਹੈ। ਇਹ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਗਰਬਾ ਲੋਕ ਨਾਚ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਮਿਲਦਾ ਜੁਲਦਾ ਹੈ।
• ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਭੋਜਪੁਰੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਾਜਰੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਾਚ ਹੈ। ਇਹ ਅਕਸਰ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹਾ-ਕੁੜੀ ਦੀ ਤਾਂਘ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਗਰਮੀ ਦੇ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਕਾਲੇ ਮਾਨਸੂਨ ਦੇ ਬੱਦਲ ਲਟਕਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਸਟਾਈਲ ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਬਰਸਾਤੀ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
• ਪੇਂਕੀ - ਇਹ ਬਿਹਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕ ਨਾਚ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਚ ਸਾਨੂੰ ਪੈਦਲ ਪੈਰ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਚੁਸਤੀ, ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਇਕ ਫਲੈਟ ਗਰਾਉਂਡ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਡਾਂਸਰਾਂ ਦੇ ਹੁਨਰ ਅਤੇ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
• ਸੋਹਰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਸੋਹਰ ਇਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਲੋਕ ਗੀਤ ਵੀ ਹੈ ਜੋ ਬੱਚੇ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰਨ ਲਈ ਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਇਸ 'ਤੇ ਨੱਚਦੀਆਂ ਹਨ।

ਛੱਤੀਸਗੜ

• ਰਾਉਤ ਨਾਚਾ ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ ਲੋਕ ਨਾਚ ਹੈ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਯਾਦਵ (ਇੱਕ ਜਾਤੀ ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਔਲਾਦ ਮੰਨਦੇ ਹਨ) ਦੁਆਰਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਹਿੰਦੂ ਪੰਚੰਗ (ਕੈਲੰਡਰ) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ 'ਦੇਵ ਧਨੀ ਅਕਾਦਸ਼ੀ' (ਸੰਖੇਪ ਆਰਾਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੱਬ ਦੇ ਜਾਗਣ ਦਾ ਸਮਾਂ) ਦੇ ਸਮੇਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਨਾਚ ਗੋਪੀਆਂ ਨਾਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਰਾਸ ਲੀਲਾ (ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਗੋਪੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਨਾਲ ਭਗਵਾਨ ਦਾ ਨਾਚ) ਦਾ ਇੱਕ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਮਾਨਤਾ ਹੈ।

ਗੋਆ

• ਫੁਗਦੀ ਇੱਕ ਗੋਆਨ ਲੋਕ ਨਾਚ ਹੈ ਜੋ ਕੋਨਕਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹਿੰਦੂ ਧਾਰਮਿਕ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਗਣੇਸ਼ ਚਤੁਰਥੀ ਅਤੇ ਵ੍ਰਤਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਜਾਂ ਹੋਰ ਨ੍ਰਿਤਾਂ ਦੇ ਅੰਤ ਵੱਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਗੁਜਰਾਤ

ਟਿਪਨੀ, ਇੱਕ ਗੁਜਰਾਤੀ ਲੋਕ ਨਾਚ ਪੰਚਮਹਿਲ ਦੇ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

• ਡੰਡਿਆ ਰਾਸ ਗੁਜਰਾਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਉਤਪੰਨ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਗੁਰਜਾਵਾਨ, ਜੀਵੰਤ ਨਾਚ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਅਕਸਰ "ਸਟਿਕ ਡਾਂਸ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਪਾਲਿਸ਼ ਡੰਡੇ ਜਾਂ ਡੰਡਿਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਦੁਰਗਾ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਭੂਤ-ਪਾਤਿਸ਼ਾਹੀ ਮਾਹੀਸ਼ਾੁਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਮਖੌਲ-ਲੜਾਈ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਨਾਮ "ਦ ਸਵੋਰਡ ਡਾਂਸ" ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਡੰਡਿਆ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਤਲਵਾਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕਠੇ ਮਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਰਬਾ ਅਤੇ ਰਾਸ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿਚ ਕਾਲਜੀਏਟ ਪੱਧਰ ਤੇ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਗਰਬਾ-ਰਾਸ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਡਾਂਡੀਆ ਧਮਾਕਾ, ਰਾਸ ਚਾਓਸ, ਗਰਬਾ ਵਿਟ ਏਟੀਟਿ, ਡੰਡਿਆ ਆਨ ਫਾਇਰ ਅਤੇ ਮੈਰੀਲੈਂਡ ਮਸਤੀ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
• ਗਰਬਾ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨਾਚ ਵਿਚ ਅੰਦੋਲਨ ਅਤੇ ਤਾਲਾਂ ਦੀ ਤਾੜੀ ਦੇ ਸਰਕੂਲਰ ਪੈਟਰਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਇਹ ਸ਼ਬਦ "ਗਰਭ ਡੂੰਘੇ" ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਜਾਂ ਤਾਂ ਮੰਦਰ ਦੇ ਅੰਦਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਜਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਭਰੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੀਵੇ (ਜੋ ਅਕਸਰ ਨ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਵਜੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
• ਟਿਪਨੀ ਨਾਚ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸੌਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਚੋਰਵਾੜ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਹੋਈ ਸੀ। ਕਿਰਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਇੱਕ ਲੱਕੜ ਦਾ ਡੰਡਾ ਲੈਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਈ ਵਾਰ ਇੱਕ ਸਿਰੇ ਤੇ ਲੋਹੇ ਨਾਲ ਟਿਪ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਫਰਸ਼ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਲਈ।
• ਹੋਰ ਲੋਕ ਨਾਚਾਂ ਵਿਚ ਪਧਾਰੇ ਨ੍ਰਿਤ, ਸਿਦੀ ਧਮਾਲ, ਹੁੱਡੋ, ਮਟੂਕਾਦੀ ਅਤੇ ਆਗਾਵਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
• ਸੌਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਪਧਾਰੀ ਦੇ ਕੋਲੀ ਲੋਕ ਅਤੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਨਾਚ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼

ਨਾਟੀ ਸਿਮਰੌਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਕੁੱਲੂ ਅਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਿਮਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਰਵਾਇਤੀ ਨਾਚ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਚ ਨੂੰ ਗਿੰਨੀਜ਼ ਬੁੱਕ ਆਫ ਵਰਲਡ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਲੋਕ ਨਾਚ ਵਜੋਂ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਪੂਰੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਚ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਜਿਥੇ ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਨਾਚ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਿਸ਼ਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਨਾਚ ਉਤਰਾਖੰਡ ਵਿਚ ਜੌਂਸਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿਚ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ।

• ਚਾਰਬਾ ਨਾਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੁਸਹਿਰੇ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਹਰਿਆਣਾ

• ਥੀਏਟਰ

• ਸੰਗ, ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਲਾਕਾਰ ਬਾਜੇ ਭਗਤ, ਦਯਾਚੰਦ ਮਯਨਾ ਅਤੇ ਲਖਮੀ ਚੰਦ ਸਨ।
• ਰਾਸ ਲੀਲ੍ਹਾ
• ਰਾਗਿਨੀ
• ਚੌਪਈਆ (ਬਾਣੀ ਤੇ)
• ਹੋਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ
• ਮੰਜੀਰਾ (ਝਿੱਲੀ ਦੀ ਕਿਸਮ
• ਰਸ ਲੀਲਾ (ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਅਤੇ ਗੋਪੀਆਂ ਦੀ

• ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦਾ ਮੌਸਮ

• ਗੋਗਜੀ ਅਤੇ ਗੁੱਗਾ
• ਹੋਲੀ
• ਫਾਗ,
• ਸਾਵਨ
• ਤੀਜ

• ਰਸਮ ਅਤੇ ਮਨੋਰੰਜਨ
• ਮਹਾਨ ਬਹਾਦਰ
• ਕਿੱਸਾ
• ਰਾਗਿਨੀ

• ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਰੋਮਾਂਸ

• ਬੀਨ (ਇਸ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਨਗੀਨੀ ਨਾਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ)

• ਰਾਗਿਨੀ

• ਰਸਮ

• ਧਮਾਲ ਡਾਂਸ,

• ਘੁਮਰ

• ਝੁਮਰ (ਸਵਈ, ਸਿਰਫ ਮਰਦ)

• ਖੋਰਿਆ ਡਾਂਸ

• ਲੋਅਰ ਡਾਂਸ

• ਰਾਗਿਨੀ

ਕਰਨਾਟਕਾ

• ਵੀਰਾਗੇਸ ਇਕ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਨਾਚ ਹੈ ਜੋ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਤੀਬਰ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਦੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਸ਼ਰਵਣ ਅਤੇ ਕਾਰਤਿਕ ਦੇ ਹਿੰਦੂ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
• ਹੁਲੀਵੇਸ਼ਾ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਤੱਟਵਰਤੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮਰਦ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਨਾਚ ਹੈ. ਨ੍ਰਿਤਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੇਰ ਵਾਂਗ ਪੇਂਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਸ਼ੇਰ ਵਾਂਗ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ

• ਦੁਮਹਲ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਡਾਂਸ ਹੈ ਜੋ ਵੱਟਲ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਆਦਮੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਖਾਸ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੇਸ਼ਕਾਰ ਲੰਬੇ ਰੰਗੀਨ ਚੋਲੇ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸ਼ੰਕੂ ਦੀਆਂ ਟੋਪੀ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਮਣਕੇ ਅਤੇ ਸ਼ੈੱਲ ਨਾਲ ਬੱਝੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਾਰਟੀ ਰਸਮੀ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੈਨਰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਜਲੂਸ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ। ਬੈਨਰ ਨੂੰ ਫਿਰ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਦਮੀ ਇੱਕ ਚੱਕਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਸੰਗੀਤ ਵਿਚ ਇਕ ਅਮੋਲ ਅਤੇ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਦੀ ਗਾਇਕੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਦੁਮਹਲ ਨਿਰਧਾਰਤ ਮੌਕਿਆਂ ਅਤੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
• ਰਾਉਫ ਇਕ ਲੋਕ ਨਾਚ ਦਾ ਰੂਪ ਹੈ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਘਾਟੀ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਨਾਚ ਰੂਪ ਹਨ ਜੋ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਤੇ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਉਤਪੰਨ ਹੋਏ ਅਤੇ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਹੋਏ ਹਨ. ਇਸ ਖੂਬਸੂਰਤ ਨਾਚ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ, ਉਹ ਔਰਤਾਂ ਹਨ ਜੋ ਦੋ ਕਤਾਰਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਬਸੰਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸੁੰਦਰ ਪਹਿਰਾਵਾ ਵਿਚ ਇਸ ਸੁੰਦਰ ਨਾਚ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਝਾਰਖੰਡ

• ਝੁਮਾਰ ਝਾਰਖੰਡ ਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕ ਨਾਚ ਹੈ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
• ਮਰਦਾਨਾ ਝੁਮੈਰ ਨਾਗਪੁਰੀ ਲੋਕ ਨਾਚ ਹੈ ਜੋ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਰਦਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
• ਜਾਨੀ ਝੁਮੈਰ ਨਾਗਪੁਰੀ ਲੋਕ ਨਾਚ ਹੈ ਜਿਆਦਾਤਰ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
• ਡੋਮਕੈਚ ਲੋਕ ਨਾਚ ਲਾੜੀ ਲਾੜੇ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਵਿਆਹ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
• ਲਾਹਸੁਆ ਲੋਕ ਨਾਚ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਸਾਧਨ ਮੰਦਰ, ਢੋਲ ਅਤੇ ਬੰਸੀ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
• ਫੱਗੂਆ ਇੱਕ ਲੋਕ ਨਾਚ ਹੈ ਜੋ ਫੱਗੂਆ ਜਾਂ ਹੋਲੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੌਰਾਨ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
• ਪਾਈਕਾ ਮਾਰਸ਼ਲ ਡਾਂਸ ਹੈ।
• ਛਾਉ ਨਾਚ ਇੱਕ ਅਰਧ ਕਲਾਸੀਕਲ ਭਾਰਤੀ ਨਾਚ ਹੈ ਜੋ ਮਾਰਸ਼ਲ, ਕਬੀਲੇ ਅਤੇ ਲੋਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਢਲੇ ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਝਾਰਖੰਡ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਅਤੇ ਓਡੀਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਤਿੰਨ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਵਿਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਥੇ ਉਹ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਭਾਵ ਬੰਗਾਲ ਦਾ ਪੁਰੂਲਿਆ ਚੌ, ਝਾਰਖੰਡ ਦਾ ਸਰਾਇਕੈਲਾ ਚੌ ਅਤੇ ਓਡੀਸ਼ਾ ਦਾ ਮਯੂਰਭੰਜ ਚੌ ਆਦਿ।
• ਸੰਤਾਲੀ ਨਾਚ - ਸੰਤਾਲੀ ਗੋਤ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੰਤਾਲੀ ਨਾਚ ਹੈ।
• ਮੁੰਦਰੀ ਨ੍ਰਿਤ - ਮੁੰਡਾ ਗੋਤ ਦੁਆਰਾ ਮੁੰਦਰੀ ਨਾਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਕੇਰਲਾ

• ਚਾਕਯਰ ਕੋਠੂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਕ ਬਹੁਤ ਸੁਧਾਰੀ ਇਕਲੌਤੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਹੈ ਜਿਥੇ ਕਲਾਕਾਰ ਹਿੰਦੂ ਮਹਾਂਕਾਵਿ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰਾਮਾਇਣ ਅਤੇ ਮਹਾਭਾਰਤ) ਅਤੇ ਪੁਰਾਣਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਐਪੀਸੋਡ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਅਜੋਕੀ ਸਟੈਂਡ-ਅਪ ਕਾਮੇਡੀ ਐਕਟ ਦਾ ਰਵਾਇਤੀ ਵੀ ਬਰਾਬਰ ਹੈ, ਮੌਜੂਦਾ ਸਮਾਜਿਕ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਮਾਗਮਾਂ (ਅਤੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਨਿੱਜੀ ਟਿੱਪਣੀਆਂ) 'ਤੇ ਟਿੱਪਣੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।
• ਡਫਮੱਟੂ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਰਾਵਾਂਮੱਟੂ ਜਾਂ ਅਰਬੰਮਤੂਤੂ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਕੇਰਲਾ ਦੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਕ ਨ੍ਰਿਤ ਰੂਪ ਹੈ। ਡਫਮੱਟੂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਅਰਬਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਜੇ ਵੀ ਅਰਬੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਨਾਲ ਹੈ। ਨਾਮ ਡਫਮੱਟੂ ਇਕ ਯੰਤਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਡੱਫ ਜਾਂ ਟੈਪ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਡੱਫ ਇਕ ਗੋਲ ਪਰਕਸ਼ਨ ਯੰਤਰ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਇਕ ਪਾਸੇ ਲੁਕੋਣ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਤਾਲ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
• ਮਾਰਗਮਕਾਲੀ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣੀ ਅਤੇ ਕੇਰਲਾ ਦੇ ਸੀਰੀਆ ਦੇ ਈਸਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਲਾਤਮਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੈ। ਮਾਰਗਮਕਲੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਮੌਕਿਆਂ' ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਵਿਆਹ ਦੇ ਸਮੇਂ।
• ਓਪਾਨਾ ਕੇਰਲਾ ਦੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਨ੍ਰਿਤ ਰੂਪ ਹੈ। ਓਪਨਾ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਕ ਵਿਆਹ ਸ਼ਾਦੀ ਸਮੂਹ ਹੈ ਜੋ ਵਿਆਹ ਦੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਇਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਵਿਆਹ ਦਾ ਮਨੋਰੰਜਨ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਕੇਰਲ ਦੇ ਮਲਾਬਾਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨ੍ਰਿਤ ਰੂਪ ਹੈ। ਓਪਨਾ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੁਲਹਨ ਦੀਆਂ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਦੁਲਹਨ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਗਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨੱਚਦੀ ਹੈ।
• ਬੋਲਚਾਲ ਵਿੱਚ ਪਦਯਾਨੀ ਜਾਂ ਪਦੇਨੀ ਦੱਖਣੀ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਮੰਦਰਾਂ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਇੱਕ ਸਭ ਤੋਂ ਰੰਗੀਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਲੋਕ ਕਲਾ ਹਨ। ਪਦਯਾਨੀ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਰਥ ਹੈ ਸੈਨਿਕ ਬਣਤਰਾਂ ਜਾਂ ਫੌਜ ਦੀਆਂ ਕਤਾਰਾਂ, ਪਰ ਇਸ ਲੋਕ ਕਲਾ ਵਿਚ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਬ੍ਰਹਮ ਅਤੇ ਅਰਧ-ਬ੍ਰਹਮ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਇਕ ਲੜੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮਾਸਕ ਜਾਂ ਕੋਲਾਮ ਵੱਖ ਵੱਖ ਆਕਾਰ, ਰੰਗਾਂ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੇ ਰੰਗੇ ਹੋਏ ਹਨ ਜੋ ਏਰਕਾ ਗਿਰੀ ਦੇ ਤੰਦਾਂ ਉੱਤੇ ਡਿੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਪਦਯਾਨੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਕੋਲੇਮਾਂ ਭੈਰਵੀ (ਕਾਲੀ), ਕਲਾਂ (ਮੌਤ ਦਾ ਦੇਵਤਾ), ਯਕਸ਼ੀ (ਪਰੀ), ਪਕਸ਼ੀ (ਪੰਛੀ) ਆਦਿ।

ਥਿਰਯਤਮ (ਕਰੂਮਕਨ ਵਲਲਟੂ)

• ਥੀਯਾਮ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕਾਲੀਆਤਮ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਕ ਪਵਿੱਤਰ ਰਸਮ ਨਾਚ ਹੈ ਜੋ ਕਾਲੀ ਦੇਵੀ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਸ਼ਬਦ 'ਥੀਯਾਮ' ਨੂੰ ਮਲਿਆਲਮ ਸ਼ਬਦ 'ਦਾਈਵਮ' ਦਾ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਰੂਪ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਵ ਰੱਬ।
• ਥੈਰਯਤਮ, ਉੱਤਰ ਕੇਰਲ ਦਾ ਇੱਕ ਰਸਮ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਨਸਲੀ ਕਲਾ ਦਾ ਰੂਪ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਚ, ਥੀਏਟਰ, ਸੰਗੀਤ, ਵਿਅੰਗ, ਚਿਹਰੇ ਦੀ ਪੇਂਟਿੰਗ, ਬਾਡੀ ਪੇਂਟਿੰਗ, ਮਾਸਕਿੰਗ, ਮਾਰਸ਼ਲ ਆਰਟ ਅਤੇ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਿਕ ਫੰਕਸ਼ਨ ਨੂੰ ਮਿਲਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਭਿਅਤਾ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਅਤੇ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਮੇਲ ਹੈ। ਇਹ ਬ੍ਰਹਮ ਰੀਤੀਵਾਦੀ ਕਲਾ ਸਰੂਪ ਕੇਰਲਾ ਰਾਜ ਵਿੱਚ "ਕਾਵਾਂਕਾਲ" (ਪਵਿੱਤਰ ਛਾਂ) ਅਤੇ ਵਿਹੜੇ ਦੇ ਦੱਖਣ ਮਲਾਬਰ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ (ਕੈਲੀਕਟ ਅਤੇ ਮਲੇਪੁਰਮ ਡੀ. ਟੀ.) ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
• ਥਿਤਮਬੁ ਨ੍ਰਿਤਮ ਨਾਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉੱਤਰੀ ਕੇਰਲ ਦੇ ਨੰਬਰਬਰੀਸ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
• 'ਥੁੱਲਲ' ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ 'ਕੈਪਚਰ' ਜਾਂ 'ਛਾਲ ਮਾਰਨ ਜਾਂ ਖੇਡਣ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁੱਦਣ'. ਇਹ ਕਲਾ ਰੂਪ 18 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਉਭਰਿਆ। ਨਾਚ ਅਤੇ ਪਾਠ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾਉਣ ਵਾਲੀ ਇਕਲੌਤੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ, ਥੁੱਲਲ ਇਕ ਕਥਾ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਹੈ - ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਪੁਰਾਣਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੱਢੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਬਿਆਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼

• ਗਰਿੱਡਾ ਡਾਂਸ - ਫਸਲਾਂ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬਦੀਆਂ ਹਨ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਗਰਿੱਡਾ ਡਾਂਸ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਵੇਰ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਹੈ. ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਪਿੰਡ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਜਾ ਕੇ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਫੇਰੀ ਪਰਤਦਾ ਹੈ. ਡਾਂਸ ਦੇ ਤਿੰਨ ਵੱਖਰੇ ਪੜਾਅ ਹਨ:

(1) ਸੇਲਾ - ਪੈਰ ਦੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ਹੌਲੀ ਅਤੇ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਤੌਰ ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਹਨ।

(2) ਸੇਲਾਰਕੀ - ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਹਰਕਤ ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

(3) ਸੇਲਾਭਦੋਨੀ - ਟੈਂਪੋ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਹੋਣ ਨਾਲ, ਸਰੀਰ ਦਾ ਹਰ ਅੰਗ ਉੱਚਾਈ ਦੇ ਮੂਡ ਵਿਚ ਡੁੱਬਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

• ਮਾਂਚ ਇਕ ਬੋਲਣ ਵਾਲਾ ਲੋਕ ਨਾਟਕ ਅਤੇ ਆਪਰੇਟਿਕ ਬੈਲੇ ਦਾ ਇਕ ਰੂਪ ਹੈ ਜੋ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮਾਲਵੇ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ. "ਮੰਚ" ਦਾ ਅਰਥ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਅਵਸਥਾ ਜਾਂ ਸਥਾਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦੇਸੀ ਅਤੇ ਵੱਖਰੇ ਲੋਕ-ਰੂਪ ਵਜੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

• ਮਾਲਵੇ ਦੀ ਟੇਬਲਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਤੌਰ ਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਨਾਚ ਹਨ. ਵਿਆਹ ਦੇ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ, ਇਸ ਹਿੱਸੇ ਦੀਆਂ ਦਿਹਾਤੀ ਔਰਤਾਂ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਘੜੇ ਨਾਲ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਸੰਤੁਲਨ ਰੱਖ ਕੇ ਮਟਕੀ ਨ੍ਰਿਤ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਮਟਕੀ ਜਿਆਦਾਤਰ ਇਕੱਲਾ ਨੱਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਸਿਰਫ ਮਨੋਰੰਜਨ ਲਈ ਕੁਝ ਔਰਤਾਂ ਮੁੱਖ ਡਾਂਸਰ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਚਿਹਰੇ' ਤੇ ਪਰਦਾ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਟਕੀ ਦੀਆਂ ਦੋ ਹੋਰ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਅਦਾ ਅਤੇ ਖਦਾ ਨਾਚ ਹਨ।
• ਫੁਲਪਤੀ ਨ੍ਰਿਤ ਸਿਰਫ ਅਰਧ-ਪੇਂਡੂ ਅਣਵਿਆਹੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਲਈ ਹੈ। ਮਾਲਵੇ ਦਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਰਗ ਕੁਦਰਤ ਦੁਆਰਾ ਕਿਸੇ ਨਾਚ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਝੁਕਾਅ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਹੋਲੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੌਰਾਨ ਢੋਲਾਂ ਦੀ ਅਸਮਾਨ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਲਈ ਇਹ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।
  • ਕਮਾਰ ਕਬੀਲਾ ਟੇਰਤਾਲੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਡਾਂਸ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਤੱਤਾਂ ਨਾਲ ਇਕ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰਸਮ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੋ ਜਾਂ ਤਿੰਨ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਜ਼ਮੀਨ' ਤੇ ਬੈਠਦੀਆਂ ਹਨ। ਮੰਜੀਰਾਸ, ਜਾਂ ਛੋਟੇ ਧਾਤ ਦੀਆਂ ਝਿੱਲੀਆਂ ਸਰੀਰ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ, ਜਿਆਦਾਤਰ ਦੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਨਾਲ ਬੱਝੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਝਾਂਕੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨ੍ਰਿਤਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਾਲ ਵਿੱਚ ਟਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਿਰ ਨੂੰ ਇਕ ਪਰਦੇ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਦੰਦਾਂ ਅਤੇ ਸਿਰ ਵਿਚ ਸੰਤੁਲਿਤ ਘੜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਤਲਵਾਰ ਕਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ

ਉੱਤਰ ਪੱਛਮ ਦੇ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ, ਕੋਕਨਾ ਆਦਿਵਾਸੀ ਤਰਫਾ ਜਾਂ ਪਾਵੜੀ ਦੀ ਸੰਗਤ ਨਾਲ ਨਾਚ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਇਕ ਸੁੱਕੇ ਲੌਗ ਨਾਲ ਬਣੇ ਹਵਾ ਦੇ ਸਾਧਨ. ਇਸ ਕਰਕੇ, ਡਾਂਸ ਨੂੰ ਟਾਰਫਾ ਨਾਚ ਜਾਂ ਪਾਵੜੀ ਨਾਚ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਲਵਾਨੀ ਰਵਾਇਤੀ ਗਾਣੇ ਅਤੇ ਨਾਚ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਢੋਲਕੀ ਦੀ ਧੜਕਣ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸਾਧਨ। ਲਾਵਾਨੀ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਤਾਲ ਅਤੇ ਕਾਮਕ ਭਾਵਨਾ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਲਾਵਾਨੀ ਨੇ ਮਰਾਠੀ ਲੋਕ ਰੰਗਮੰਚ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਔਰਤ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨੌ ਗਜ਼ ਲੰਬੀਆਂ ਸਾੜ੍ਹੀਆਂ ਪਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਗਾਣੇ ਇਕ ਤੇਜ਼ ਟੈਂਪੋ ਵਿਚ ਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਮੇਘਾਲਿਆ

ਸ਼ਾਦ

ਸ਼ੈਡ ਨੋਂਗਕ੍ਰੇਮ

ਡਰੋਗਾਟਾ ਡਾਂਸ

ਡ੍ਰੂ ਸੂਆ ਕਰੋ

ਲਹੋ

ਵੰਗਾਲਾ

ਮਿਜ਼ੋਰਮ

ਚੀਰਾਵ

ਬਾਂਸ ਡਾਂਸ

ਸਰਲਮਕੈ

ਜ਼ੰਗਲਤਮ

ਨਾਗਾਲੈਂਡ

ਬਾਂਸ

ਜ਼ੀਲੈਂਗ

ਰੰਗਮਾ

ਚਾਂਗ ਲੋ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੂ ਲੂਆ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਦੀ ਚਾਂਗ ਗੋਤ ਦਾ ਨ੍ਰਿਤ ਹੈ. ਇਹ ਪਹਿਲੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਉੱਤੇ ਜਿੱਤ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ. ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਸਮੂਹ ਭਾਈਚਾਰਕ ਜਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੰਗਲੇਮ ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਤਿਉਹਾਰ। ਰਵਾਇਤੀ ਨਾਗਾ ਯੋਧਾ ਅਤੇ ਰਿਤਫੋਕ ਦੀ ਫਾਈਨਰੀ ਦੀਆਂ ਨਾਟਕੀ ਪੁਸ਼ਾਕਾਂ ਹਨ।

ਸਿੱਕਮ

ਯਕਸ਼ਮ

ਮੈਕਸੀਕਾ

ਤਮੰਗ ਸ਼ੈਲੋ

ਰਿਚੁੰਮਾ

ਖੰਗ ਥੈਂਬੋ

ਲਿਮਵਰ ਕੁਬਾ

ਸਿੰਘੀ ਛਮ ਸਿੱਕਮ ਦਾ ਇੱਕ ਨਕਾਬ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਰਫ ਸ਼ੇਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ - ਰਾਜ ਦਾ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ, (ਬਰਫ ਸ਼ੇਰ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਪਦਮਸੰਭਵ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਕਮ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਦੇਵਤਾ ਵਜੋਂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ)। ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਤੀਸਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਪਹਾੜ - ਕੰਚਨਜੰਗਾ (ਖੰਗ-ਚੇਨ ਜ਼ੋਂਗ ਪਾ), ਸਿੱਕਮ ਰਾਜ ਦੇ ਉੱਪਰ ਖੜ੍ਹਿਆ ਪੱਤਰ ਹੈ, ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬਰਫੀ ਦੇ ਸ਼ੇਰ ਵਰਗਾ ਹੈ। ਨਿਵਾਸੀ ਆਪਣੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਚਿੰਨ੍ਹ ਨੂੰ ਤੌਹਲੀ ਪੁਸ਼ਾਕ ਵਿਚ ਪਹਿਰਾਵੇ ਅਤੇ ਇਸ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਨਕਾਬਕਾਰੀ ਨ੍ਰਿਤ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ

ਪਰਾਇ ਆਤਮ ਜਾਂ ਥਾਪਪੱਟਮ

ਪਰਾਇ ਆਤਮ, ਜਾਂ ਥਾਪਪੱਟਮ, ਇਕ ਨਾਚ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਲੋਕ ਪਰਾਇ ਨੂੰ ਹਰਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਲੈਅ ਤੇ ਨੱਚਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਰਵਾਇਤੀ ਨਾਚ ਹੈ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਯੁੱਧ ਬਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦੇਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ, ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਜੰਗ ਦਾ ਮੈਦਾਨ ਛੱਡਣ, ਜਿੱਤ ਜਾਂ ਹਾਰ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕਰਨ, ਜਲ ਬਾਡੀ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਨੂੰ ਰੋਕਣ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨ ਦੀ ਬੇਨਤੀ, ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ, ਤਿਉਹਾਰਾਂ, ਵਿਆਹਾਂ, ਜਸ਼ਨਾਂ, ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਪੂਜਾ ਆਦਿ ਦੌਰਾਨ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦੇਣ ਲਈ ਇਹ ਨਾਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਕੁੰਮੀ

ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਤਿੰਨ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਨਾਚ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰਬੋਤਮ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਸਰਲ ਕੁੰਮੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਨੱਚਣ ਵਾਲੇ ਇਕ ਚੱਕਰ ਵਿਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨੱਚਦੇ ਸਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਤਾੜੀਆਂ ਮਾਰਦੇ ਹਨ।

ਕੋਲਾਟਮ

ਕੋਲਟਮ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣੀ ਪਿੰਡ ਦੀ ਕਲਾ ਹੈ। ਕੰਚੀਪੁਰਮ ਵਿਚ ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ 'ਚੀਵੈਕੀਅਰ ਕੋਲਾੱਟਮ' ਵਜੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਦੀ ਪੁਰਾਤਨਤਾ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਰ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਦੋ ਡੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਫੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਤਾਲ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੁੱਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਿਨਾਲ ਕੋਲਾਟਮ ਨੂੰ ਰੱਸੀਆਂ ਨਾਲ ਨੱਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਫੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੋਰ ਇਕ ਲੰਬੇ ਖੰਭੇ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਕਦਮਾਂ ਨਾਲ, ਔਰਤਾਂ ਇਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਰੱਸਿਆਂ ਵਿਚ ਪੇਚੀ ਜਿਹੇ ਪੈਟਰਨ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੰਗਦਾਰ ਰੱਸੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਕਿਨਾਰੀ ਬਹੁਤ ਆਕਰਸ਼ਕ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ. ਦੁਬਾਰਾ, ਉਹ ਇਸ ਕਿਨਾਰੀ ਨੂੰ ਨੱਚਣ ਦੇ ਕਦਮਾਂ ਨੂੰ ਉਲਟਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਉਜਾੜਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦਸ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਮਾਵਸੀ ਜਾਂ ਨਿਮੂਨ ਰਾਤ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਕਰਗੱਤਮ ਜਾਂ ਕਰਗਮ

ਕਰਾਗੱਤਮ ਜਾਂ ਕਰਾਗਮ ਤਾਮਿਲ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਲੋਕ ਨਾਚ ਹੈ ਜੋ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਮੀਂਹ ਦੀ ਦੇਵੀ ਮਾਰੀ ਅੱਮਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਲਾਕਾਰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਘੜੇ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਇਹ ਨਾਚ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ - ਆਟਾ ਕਰਗਮ ਨੂੰ ਸਿਰ' ਤੇ ਸਜਾਏ ਬਰਤਨ ਨਾਲ ਨੱਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸ਼ਕਤੀ ਕਰਗਾਮ ਸਿਰਫ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਲਈ ਨੱਚੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਸਿਰਫ ਨਯੰਦੀ ਮੇਲੇਮ ਦੀ ਸੰਗੀਤ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਸ ਵਿੱਚ ਗੀਤ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਹਰ ਕਲਾਕਾਰ ਤੰਜਾਵਰ, ਪੁਡੁਕੋਟਾਈ, ਰਾਮਾਨਾਥਪੁਰਮ, ਮਦੁਰੈ, ਤਿਰੂਨੇਲਵੇਲੀ, ਅਤੇ ਪੱਤੁਕੋਟਾਈ ਅਤੇ ਸਲੇਮ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਹਨ।

ਮਯਿਲ ਆਤਮ ਜਾਂ ਮੋਰ ਨਾਚ

ਇਹ ਕੁੜੀਆਂ ਮੋਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਹਿਨੇ ਹੋਏ, ਮੋਰ ਦੇ ਖੰਭਾਂ ਨਾਲ ਖੂਬਸੂਰਤ ਅਤੇ ਇੱਕ ਚੁੰਝ ਨਾਲ ਇੱਕ ਚਮਕਦਾਰ ਹੈੱਡ-ਡਰੈੱਸ ਨਾਲ ਪੂਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਚੁੰਝ ਨੂੰ ਇਸ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹੇ ਧਾਗੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਅਤੇ ਬੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਨਾਚ ਹਨ- ਕਲਾਈ ਆਤਮ (ਬਲਦ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਜਾਇਆ), ਕਰਾਦੀ ਆਤਮ (ਇੱਕ ਰਿੱਛ ਵਾਂਗ ਸਜਾਏ ਹੋਏ) ਅਤੇ ਆਲੀ ਆਤਮ (ਜੋ ਭੂਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਹਿਨੇ ਹੋਏ ਹਨ) ਜੋ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਵੇਦਲਾ ਅਤਮ ਭੂਤ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਇੱਕ ਮਖੌਟਾ ਪਾ ਕੇ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪਾਂਭੂ ਆਤਮ ਜਾਂ ਸੱਪ ਨਾਚ

ਪਾਂਭੂ ਆਤਮ ਜਾਂ ਸੱਪ-ਨਾਚ ਸੱਪ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਪੱਖੀ ਬ੍ਰਹਮਤਾ ਵਜੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਪੇਂਡੂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੱਪ-ਚਮੜੀ ਵਰਗੇ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਕੀਤੇ ਕਠਿਨ ਲੜਾਈ ਵਾਲੇ ਕਪੜੇ ਪਹਿਨੇ ਨੌਜਵਾਨ ਲੜਕੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਨ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਡਾਂਸਰ ਸੱਪ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ, ਝੁਰੜੀਆਂ ਅਤੇ ਬਿੱਲੀਆਂ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਕਈ ਵਾਰੀ ਸਿਰ ਅਤੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਤੇਜ਼ ਚੂਸਦੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਕੱਠੇ ਫੜੇ ਹੋਏ ਹੱਥ ਸੱਪ ਦੇ ਡੁੱਬੇ ਵਰਗੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਓਇਲੱਟਮ

ਭਾਵ, ਨਾਚ ਆਫ਼ ਗ੍ਰੇਸ, ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਕ ਨਾਚ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਕੁਝ ਆਦਮੀ ਇੱਕ ਕਤਾਰ ਵਿੱਚ ਖੜੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਸੰਯੋਜਨ ਲਈ ਤਾਲਾਂ ਭਰਪੂਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਨ੍ਰਿਤਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਸੀ। ਪਿਛਲੇ ਦਸ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਨ੍ਰਿਤ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਥਵਿਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹੇ ਰੰਗ ਦੇ ਰੁਮਾਲ ਪਾਏ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗਿੱਟੇ ਦੀ ਘੰਟੀ ਪਹਿਨਦੇ ਹਨ।

ਪੁਲੀਅਤਮ

ਪੁਲੀਅਤਮ ਮੁੱਢਲੇ ਤਾਮਿਲ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਲੋਕ ਨਾਚ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਚ "ਟਾਈਗਰਜ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਨਾਟਕ" ਬਣਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਲਾਕਾਰ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਬਾਘਾਂ ਦੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਸਥਾਨਕ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਂਤ ਪੀਲੇ ਅਤੇ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਵਿਚ ਸ਼ੇਰ ਦੀ ਨਕਲ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਉਪਕਰਣ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਥਰੈ, ਥੱਪੂ ਜਾਂ ਥੱਪੱਟਾਈ. ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਮੰਦਰ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪੋਇਕਲ ਕੁਦਿਰੈ ਆਤਮ

ਪੋਇਕਲ ਆਤਮ "ਝੂਠੀਆਂ ਲੱਤਾਂ" ਦੇ ਨਾਚ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਡਾਂਸਰ ਕਮਰ ਦੇ ਇੱਕ ਡੱਮੀ ਘੋੜੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਘੋੜੇ ਦੀਆਂ 4 ਲੱਤਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਸਦੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰੋਪ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀਆਂ ਸਿਰਫ 2 ਲੱਤਾਂ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਚਿੱਤਰ ਘੋੜੇ ਤੇ ਸਵਾਰ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ (ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਦੋ ਪੈਰ ਵਾਲੇ ਘੋੜੇ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੋਇਕਲ ਅਟਾਮ ਦਾ ਨਾਮ)। ਇਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕ-ਕਥਾ ਨਾਚ ਹੈ ਜੋ ਅਕਸਰ "ਰਾਜਾ ਦੇਸੰਗੂ" ਤੇ ਥੀਮਾਂ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ - ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਾਜਪੂਤ ਸ਼ਾਸਕ ਤੇਜ ਸਿੰਘ ਅਖਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਤੱਕ ਸਾਰੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ।

ਬੋਮਲੱਟਮ

ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮੇਲਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਹਰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਕਠਪੁਤਲੀ ਸ਼ੋਅ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਲਈ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਠਪੁਤਲੀਆਂ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ - ਕੱਪੜਾ, ਲੱਕੜ, ਚਮੜਾ, ਆਦਿ। ਇਹ ਤਾਰਾਂ ਜਾਂ ਤਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਵਿਅਕਤੀ ਇੱਕ ਸਕ੍ਰੀਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਠਪੁਤਲੀਆਂ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਠਪੁਤਲੀ ਸ਼ੋਅ ਵਿਚ ਬਣੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪੁਰਾਣਾਂ, ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਅਤੇ ਲੋਕ ਕਥਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸ਼ੋਅ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਨੋਰੰਜਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਲਗਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਈਂ ਘੰਟਿਆਂ ਲਈ ਉਲਝਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਥਾਰੂ ਕੋਥੂ

ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਪੰਗੁਨੀ ਅਤੇ ਆਦੀ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ, ਪਿੰਡ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੌਰਾਨ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਤਿੰਨ ਜਾਂ ਚਾਰ ਗਲੀਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਥੇ, ਮੇਕਅਪ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਾਕਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਸਿਰਫ ਆਦਮੀ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਮਾਦਾ ਰੋਲ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਭਾਇਆ ਗਿਆ। ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਵਿੱਚ ਕਹਾਣੀ-ਕਥਨ, ਸੰਵਾਦ-ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ, ਗਾਣੇ ਅਤੇ ਨਾਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸਾਰੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਹਾਣੀਆਂ ਪੁਰਾਣਾਂ, ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰਮਾਇਣ ਅਤੇ ਮਹਾਭਾਰਤ, ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਕਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਖੇਡ ਦੇਰ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਰਾਤਾਂ ਦੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿਚ ਹੀ ਖਤਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਥਾਰੂ ਕੋਥੂ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ. ਕੋਠੀ ਨੂੰ ਥਾਰੂ ਕੋਥੂ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਵੈਲੀ ਕੋਠੀ, ਕੁਰਾਵੈ ਕੋਥੂ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਸਮਾਯਾ ਕੋਥੂ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਵਾਲੇ, ਪੇਈ ਕੋਥੂ ਸਮੇਤ ਥੁੰਨਗਾਈ ਕੋਥੂ ਅਤੇ ਪੋਰਕਲਾ ਕੋਥੂ ਮਾਰਸ਼ਲ ਸਮਾਗਮਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠ ਰਹੇ ਹਨ।

ਤੇਲੰਗਾਨਾ

ਪੇਰੀਨੀ ਸ਼ਿਵਤੰਦਵਮ

ਪੇਰੀਨੀ ਸ਼ਿਵਤੰਦਵਮ ਜਾਂ ਪਰੀਨੀ ਥੰਡਵਮ ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਨਾਚ ਹੈ ਜੋ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ

ਹੋਜਾਗਿਰੀ ਪੁਰਾਣੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਦੇ ਰੇਅੰਗ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਨ੍ਰਿਤ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਹੈ। ਤਾਲ ਦੇ ਅੰਦੋਲਨ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰੀਰ ਦਾ ਸਿਰਫ ਹੇਠਲੇ ਅੱਧੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਹਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਡਾਂਸਰ ਅਸਾਧਾਰਣ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਐਕਰੋਬੈਟਿਕ ਕਾਰਨਾਮੇ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਰੇਂਗ ਕੁੜੀਆਂ ਮਰੋੜਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਜਬੂਰ ਤਾਲ 'ਤੇ ਨੱਚਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਈ ਵਾਰ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਘੜੇ' ਤੇ ਨੱਚਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਸਿਰ 'ਤੇ ਇਕ ਬੋਤਲ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਉਪਰ ਇਕ ਬੱਤੀ ਬੱਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼

ਮਯੂਰ ਨ੍ਰਿਤਿਆ ਜਾਂ ਮੋਰ ਦਾ ਨਾਚ

ਇਹ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਬ੍ਰਿਜ ਖੇਤਰ ਦਾ ਇੱਕ ਲੋਕ ਨਾਚ ਹੈ। ਇਹ ਕੁੜੀਆਂ ਮੋਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਹਿਨੇ ਹੋਏ, ਮੋਰ ਦੇ ਖੰਭਾਂ ਨਾਲ ਖੂਬਸੂਰਤ ਅਤੇ ਇੱਕ ਚੁੰਝ ਨਾਲ ਇੱਕ ਚਮਕਦਾਰ ਹੈੱਡ-ਡਰੈੱਸ ਨਾਲ ਪੂਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਚੁੰਝ ਨੂੰ ਇਸ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹੇ ਧਾਗੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਅਤੇ ਬੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਚ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਰਾਧਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਰਾਧਾਰਨੀ ਮਯੂਰ ਨ੍ਰਿਤਿਆ ਨੂੰ ਵੇਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਤਾਂ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮੋਰ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਮਯੂਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨ੍ਰਿਤ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਸਨ।

ਇਹ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਬ੍ਰਿਜ ਖੇਤਰ ਦਾ ਇੱਕ ਲੋਕ ਨਾਚ ਹੈ. ਇਹ ਪਰਦਾ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਿਰਾਂ 'ਤੇ ਵੱਡੇ ਬਹੁ-ਪੱਧਰੀ ਸਰਕੂਲਰ ਲੱਕੜ ਦੇ ਪਿਰਾਮਿਡ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, 108 ਤੇਲ ਦੀਵਿਆਂ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹਦੇ ਹਨ,' ਰਸੀਆ 'ਦੇ ਤਣਾਅ' ਤੇ ਨੱਚਦੇ ਹਨ - ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਗਾਣੇ। ਇਹ ਨਾਚ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੌਰਾਨ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਰਾਸਲੀਲਾ

ਰਾਸਲੀਲਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਕ ਨਾਚਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਰੂਪ ਹੈ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮਥੁਰਾ ਅਤੇ ਵਰਿੰਦਾਵਨ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜਨਮ ਅਸ਼ਟਮੀ ਅਤੇ ਹੋਲੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੌਰਾਨ। ਰਾਸ ਲੀਲਾ ਮਥੁਰਾ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਰਿੰਦਾਵਾਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜਨਮ ਅਸ਼ਟਮੀ ਅਤੇ ਹੋਲੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੌਰਾਨ ਅਤੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਗੌਡੀਆ ਵੈਸ਼ਨਵ ਧਰਮ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਲੋਕ ਨਾਟਕ ਦਾ ਇਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰੂਪ ਹੈ। ਰਾਸ ਲੀਲਾ (ਰਾਕਸ ਮਹੋਤਸਵ) ਨੂੰ ਅਸਾਮ ਦੇ ਰਾਜ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਜੋਂ ਵੀ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਸ ਮਹੋਤਸਵ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਕਈ ਹਜ਼ਾਰ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਹਰ ਸਾਲ ਅਸਾਮ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਦਰਾਂ ਅਤੇ ਜੱਟਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ

• ਗੰਭੀਰ ਲੋਕ ਨਾਚ / ਥੀਏਟਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਮਾਲਦਾਹ ਦੇ ਹਿੰਦੂ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿਚ ਹੋਈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਵਿੱਚ ਚਪਈ ਨਵਾਬਗੰਜ ਗੰਭੀਰ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਗਿਆ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਗੰਭੀਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਦੇ ਥੀਮ ਅਤੇ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਮੁਸਲਮਾਨ ਭਾਈਚਾਰਾ ਵੀ ਨਾਚ ਦਾ ਰਖਵਾਲਾ ਬਣ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਇਕ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਬਣ ਗਿਆ. ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਡਾਂਸਰ ਹੁਣ ਲੂੰਗੀ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਗੰਭੀਰ ਵਿਚ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿਚ ਸੰਵਾਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁਝ ਪਾਤਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਇਸਦੇ ਵਿਸ਼ਾ ਹੁਣ ਸਮਕਾਲੀ ਸਮਾਜਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭੁਲੱਕੜ ਅਤੇ ਸਵਾਰਥ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਹਨ।
• ਅਲਕੈਪ ਇੱਕ ਪੇਂਡੂ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਹੈ, ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਥਾਨਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ, ਮਾਲਦਾਹ ਅਤੇ ਮੁਰਸ਼ੀਦਾਬਾਦ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਅਤੇ ਝਾਰਖੰਡ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਰਾਜਮਹਿਲ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਇਹ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਅੱਧ ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਗਜਨ ਤਿਉਹਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਰੂਪ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਉੱਨੀਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸਦੀ ਕੋਈ ਲਿਖਤ ਸਕ੍ਰਿਪਟ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀਆਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਦਾਕਾਰ ਬਹੁਤ ਸੰਵਾਦਾਂ ਨਾਲ ਵਿਸਥਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਗਾਣਿਆਂ, ਨਾਚਾਂ ਅਤੇ ਹਾਸੋਹੀਣ ਜਾਂ ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਸਕੈੱਚਾਂ ਨੂੰ ਕਪ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇਕ ਸੰਖੇਪ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਅਦਾਕਾਰੀ, ਨ੍ਰਿਤ, ਗਾਉਣਾ ਅਤੇ ਪਾਠ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਅਲਕੈਪ ਸਮੂਹ ਵਿਚ 'ਸੋਰਕਾਰ' ਜਾਂ 'ਗੁਰੂ' ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿਚ, ਦਸ ਤੋਂ ਬਾਰਾਂ ਡਾਂਸਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਦੋ ਜਾਂ ਤਿੰਨ ‘ਛੋਕਰਸ’, ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਲੀਡ ਗਾਇਕਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ‘ਗੇਨ’ ਜਾਂ ‘ਗੇਯੋਕ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਥੇ 'ਦੋਹਰਸ' ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, 'ਗਾਯੋਕਡੋਲ' ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ 'ਬਾਜਨਾਦਰਸ' ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਅਲਕੈਪ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਇੱਕ ਖੁੱਲੇ ਸਟੇਜ ਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
• ਡੋਮੇਨੀ ਮਾਲਦਾ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਡੋਮੇਨੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇੱਕ ਵੰਦਨਾ ਨਾਲ ਅਰੰਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤਦ 'ਮੂਲ ਗੇਂਨ' (ਲੀਡ ਚਰਿੱਤਰ / ਕਥਾ ਵਾਚਕ) ਅਤੇ 'ਛੋਕ੍ਰਸ' (ਸਮਰਥਨ ਪਾਤਰ) ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾਵਾਂ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਛੋਕਰਾਂ ਦੇ ਨਾਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ‘ਨਚਾਰੀ’ ਜਾਂ ‘ਲਾਚਾਰੀ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ ਪਤੀ, ਪਤਨੀਆਂ, ਮਾਵਾਂ, ਲਾਲਚੀ ਧਨ-ਧਨ, ਕਿਸਾਨੀ-ਕੁੜੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਦੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਹਨ। ਨਾਟਕ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਕੱਢੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਸਾਧਨ ਹਾਰਮੋਨੀਅਮ, ਢੋਲਕ, ਕਰਟਲ, ਬੰਸਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਹਨ। ਸਮਾਜਿਕ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਵਾਂਦ / ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਇਹ ਲੋਕ ਰੂਪ ਅਲੋਪ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
• ਧੁਨਾਚੀ ਦੁਸਹਿਰੇ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ ਲਈ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਇੱਕ ਨ੍ਰਿਤ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਆਦਮੀ ਰਵਾਇਤੀ ਬੰਗਾਲੀ ਪਹਿਰਾਵੇ ਪਹਿਨਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਚਿੱਕੜ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਨਾਲ ਭਰੇ ਨਾਰੀਅਲ ਦੇ ਕੰਢੇ ਨਾਲ ਨੱਚਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਨਾਚ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
• ਸੰਤਾਲੀ ਨਾਚ: ਇਹ ਲੋਕ ਨਾਚ ਸੰਤਾਲੀ ਕਬੀਲੇ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।