ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

'''ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨਤਾਜਿਕਸਤਾਨ''' ([[ਤਾਜਿਕ ਭਾਸ਼ਾ|ਤਾਜਿਕ]]: Ҷумҳурии Тоҷикистон<big><big>)</big></big> ਮੱਧ ਏਸ਼ਿਆ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਜੋ ਚਾਰੇ ਪਾਸਿਓ ਜ਼ਮੀਨ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਪਹਿਲਾਂ [[ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ|ਸੋਵਿਅਤ ਸੰਘ]] ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਅਤੇ [[ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ|ਸੋਵਿਅਤ ਸੰਘ]] ਦੇ ਵਿਘਟਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸੰਨ 1991 ਵਿੱਚ ਇਹ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਬਣਿਆਂ। ਗ੍ਰਹਿਯੁੱਧ ਦੀ ਮਾਰ ਝੇਲ ਚੁੱਕੇ (1992 - 97) ਇਸ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈ। ਇਹ [[ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ]], [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ]], [[ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ]] ਅਤੇ [[ਚੀਨ]] ਆਦਿ ਦੇਸ਼ਾ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਨਾਲੋਂ ਇਸਨੂੰ [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ]] ਦੀ ਬਦਖਸ਼ਾਨ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੀ ਪਤਲੀ ਜਿਹੀ ਪੱਟੀ ਵੱਖ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਇਸਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੁਸ਼ੰਬੇ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਥੋ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ [[ਤਾਜਿਕ ਭਾਸ਼ਾ|ਤਾਜਿਕ]] ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ [[ਫ਼ਾਰਸੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਦੀ ਬੋਲੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਸੀਰੀਲਿਕ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰੂਸੀ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵੀ ਲਿਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। "ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨਤਾਜਿਕਸਤਾਨ" ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ [[ਤਾਜਿਕ ਲੋਕ|ਤਾਜਿਕ ਲੋਕਾਂ]] ਦੀ ਸਰਜ਼ਮੀਨ।

ਅਜਿਹਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨਤਾਜਿਕਸਤਾਨ, ਜਿਸਦਾ ਫ਼ਾਰਸੀ ਮਤਲਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ "ਤਾਜਿਕ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਰਜ਼ਮੀਨ", ਪਾਮੀਰ ਦੀ ਗੰਢ ਨੂੰ ਤਾਜ ਕਹਿਕੇ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਨਾਮ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਤਾਜ ਨੂੰ ਫ਼ਾਰਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਜਾਂ ਤਾਜਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਤਾਜ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ - ਤਾਜਿਕ ਨਹੀਂ - ਤਾਜਿਕ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤਾਜਿਕ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਈਰਾਨੀਆਂ (ਯਾਨੀ ਆਰਿਆਂ) ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਰਕਾਂ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਯੋਗ ਹੁੰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਤਾਜਿਕ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਦੇ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਆਇਆ ਹੈ ਪਰ ਹੁਣ ਇਸ ਉੱਤੇ ਵਿਵਾਦ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਆਬਾਦੀ ਤਾਜਿਕ ਨਸਲ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ, ਪਰ ਉੱਥੇ [[ਉਜ਼ਬੇਕ ਲੋਕ|ਉਜ਼ਬੇਕ]] ਅਤੇ [[ਰੂਸੀ ਲੋਕ|ਰੂਸੀ]] ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕ ਵੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤਾਜਿਕ ਕਹਿਣ ਦਾ ਮਤਲੱਬ ਹੈ ਕਿ ਤਾਜਿਕ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਰਜ਼ਮੀਨ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਈ ਮੰਨਣਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਨਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵੀ ਉੱਠਦੀ ਰਹੀ ਹੈ।

ਇੱਥੇ ਮਨੁੱਖਮਨੁੱਖੀ ਬਸਾਵਬਸਤੀਆਂ ਈਸੇ ਦੇ 40004,000 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਵਲੋਂਤੋਂ ਰਿਹਾਮੌਜੂਦ ਹੈ।ਰਹਿਆਂ ਹਨਮ। ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਅਤੇ ਹੋਰ ਭਾਰਤੀ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਣਿਤ ਮਹਾਜਨਪਦ ਕੰਬੋਜ ਅਤੇ ਪਰਮ ਕੰਬੋਜ ਦਾਇਸੇ ਥਾਂਦੇਸ਼ ਇੱਥੇਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਥੇ ਈਰਾਨ ਦੇ ਹਖਾਮਨੀ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚਦੇ ਸਮਿੱਲਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੇਰਾਜ ਸਮੇਂ ਇੱਥੇ ਬੋਧੀ[[ਬੁੱਧ ਧਰਮ]] ਵੀ ਆਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਬੇਬੀਲੋਨਿਆਬੇਬੀਲੋਨਿਆਂ ਵਲੋਂਤੋਂ ਕੁੱਝ ਯਹੂਦੀ ਵੀ ਇੱਥੇ ਆਕੇ ਬਸੇਵੱਸ ਗਏ ਸਨ। [[ਸਿਕੰਦਰ ਮਹਾਨ|ਸਿਕੰਦਰ]] ਦੇ ਹਮਲੇ ਦੇ ਸਮੇਂ ਇਹ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਦੇਸ਼ ਬਚਾਬਚਿਆ ਰਿਹਾ। [[ਚੀਨ]] ਦੇ ਹਾਨ ਖ਼ਾਨਦਾਨਸਾਮਰਾਜ ਵਲੋਂਦੇ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਦੇਨਾਲ ਸਿਆਸਤੀ ਸੰਬੰਧ ਰਹੇ ਸਨ।

ਸੱਤਵੀਂਸਤਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਅਰਬਾਂ ਨੇ ਇੱਥੇ [[ਇਸਲਾਮ|ਇਸਲਾਮ ਧਰਮ]] ਦੀ ਨੀਂਹ ਪਾਈ।ਰੱਖੀ। ਈਰਾਨ ਦੇ ਸਾਮਾਨੀ ਸਾਮਰਾਜ ਨੇ ਅਰਬਾਂ ਨੂੰ ਭਗਾਭਜਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸਮਰਕੰਦ-ਬੁਖ਼ਾਰਾ ਅਤੇ ਬੁਖਾਰਾਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਦੋਨਾਂਦੋਵੇਂ ਸ਼ਹਿਰ ਹੁਣ ਉਜਬੇਕਿਸਤਾਨ[[ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਹਨ। ਤੇਰ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ [[ਮੰਗੋਲ ਸਾਮਰਾਜ|ਮੰਗੋਲਾਂ]] ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ[[ਮੱਧ ਏਸ਼ਿਆਏਸ਼ੀਆ]] ਉੱਤੇ ਅਧਿਕਾਰਹਮਲਾ ਹੋਣਕਰਨ ਵਿੱਚ ਤਾਜਿਕਸਮੇਂ ਖੇਤਰਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਮਰਪਣ ਕਰਣ ਵਾਲੀਆਂਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਅਠਾਰਹਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਰੂਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਫਾਰਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਦੱਖਣ ਦੇ ਵੱਲ ਖਿਸਕਣਾ ਪਿਆ।ਹੋਇਆ।