ਥਾਰ ਮਾਰੂਥਲ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਥਾਰ ਮਰੁਸਥਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਤਰਪਸ਼ਚਿਮ ਵਿੱਚ ਅਤੇ [ [ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ] ] ਦੇ ਦਕਸ਼ਿਣਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤਹੈ । ਇਹ ਸਾਰਾ ਤਾਂ [ [ ਰਾਜਸਥਾਨ ] ] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ ਪਰ ਕੁੱਝ ਭਾਗ [ [ ਹਰਿਆਣਾ ] ] , [ [ ਪੰਜਾਬ ] ] , [ [ ਗੁਜਰਾਤ ] ] ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ [ [ ਸਿੰਧ ] ] ਅਤੇ [ [ ਪੰਜਾਬ ( ਪਾਕਿਸਤਾਨ ) | ਪੰਜਾਬ ] ] ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫੈਲਿਆ ਹੈ ।

 

ਥਰ ਮਰੁਸਥਲ ਅਨੌਖਾ ਹੈ । ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਦੀ ਰੇਤ ਉੱਬਲ਼ਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਮਰੁਭੂਮਿ ਵਿੱਚ ਸੱਠ ਡਿਗਰੀ ਸੇਲਸ਼ਿਅਸ ਤੱਕ ਤਾਪਮਾਨ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਸਿਫ਼ਰ ਵਲੋਂ ਹੇਠਾਂ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਰੁਸਥਲ ਦੀ ਤੇਜ ਹਵਾਵਾਂ ਰੇਤ ਦੇ ਟੀਲੋਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਥਾਨ ਵਲੋਂ ਦੂੱਜੇ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਲੈ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਟੀਲੋਂ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਆਕ੍ਰਿਤੀਯਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ।

 

ਵਿਅਕਤੀ - ਜੀਵਨ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਮਰੁਸਥਲ ਵਿੱਚ ਮੀਲਾਂ ਦੂਰ ਕੋਈ - ਕੋਈ ਪਿੰਡ ਮਿਲਦਾ ਹੈ । ਪਸ਼ੁਪਾਲਨ ( ਉੱਠ , ਗੁੱਝੀ ਗੱਲ , ਬਕਰੀ , ਗਾਂ , ਬੈਲ ) ਇੱਥੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਪੇਸ਼ਾ ਹੈ । ਦੋ - ਚਾਰ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਕਦੇ ਮੀਂਹ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।

ਕਿੱਕਰ , ਟੀਂਟ ਅਤੇ ਖੇਚੜੀ ਦੇ ਰੁੱਖ ਕਿਤੇ - ਕਿਤੇ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਇੰਦਰਾ ਨਹਿਰ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਵਲੋਂ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਪਹੁੰਚਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਅੱਜ ਵੀ ਜਾਰੀ ਹੈ ।

ਮਰੁਸਥਲ ਵਿੱਚ ਕਈ ਜਹਰੀਲੇ ਸੱਪ , ਬਿੱਛੂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕੀੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।

 

ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਮਰੂ ਸਮਾਰੋਹ ( ਫਰਵਰੀ ਵਿੱਚ ) - ਫਰਵਰੀ ਵਿੱਚ ਪੂਰਨਮਾਸੀ ਦੇ ਦਿਨ ਪੈਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਸਮਾਰੋਹ ਹੈ । ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਤੱਕ ਚਲਣ ਵਾਲੇ ਇਸ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਬਖ਼ਤਾਵਰ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

 

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੈਰ ਅਤੇ ਅੱਗ ਨਾਚਾ ਇਸ ਸਮਾਰੋਹ ਦਾ ਮੁੱਖ ਖਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹੈ । ਪਗਡ਼ੀ ਬੰਨਣ ਅਤੇ ਮਰੂ ਸ਼੍ਰੀ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤਿਯੋਗਤਾਵਾਂ ਸਮਾਰੋਹ ਦੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਦੁਗਨਾ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ । ਬਰਾਬਰ ਬਾਲੁ ਦੇ ਟੀਲੋਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਉੱਤੇ ਸਮਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ , ਉੱਥੇ ਉੱਠ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਦਾ ਆਨੰਦ ਉਠਾ ਸੱਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੂਰਨਮਾਸੀ ਦੀ ਚਾਂਦਨੀ ਰਾਤ ਵਿੱਚ ਟੀਲੋਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਸੁੰਦਰ ਪ੍ਰਸ਼ਠਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦਾ ਉੱਤਮ ਪਰੋਗਰਾਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।