ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਲ ਲੀਲਾ ਮੈਨੀ ਸੰਗਤ
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਲ ਲੀਲਾ ਮੈਨੀ ਸੰਗਤ ਰਾਜਾ ਫਤਹਿਚੰਦ ਮੈਨੀ ਦੇ ਘਰ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਉਤੇ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਤਖ਼ਤ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਤੰਗ ਗਲੀ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਲ ਲੀਲਾ ਮੈਨੀ ਸੰਗਤ ਉਸ ਘਰ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਰਾਜਾ ਫਤਿਹ ਚੰਦ ਮੈਣੀ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਦੀ ਬੇਔਲਾਦ ਰਾਣੀ ਨੇ ਨੌਜਵਾਨ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਿਆਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜੋ ਵੀ ਅਕਸਰ ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਰਾਣੀ ਦੀ ਗੋਦੀ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਥਾਹ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਰੂਹਾਨੀ ਸਕੂਨ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਬਾਲ ਗੋਬਿੰਦ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਖੇਡਣ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਮੰਗ 'ਤੇ, ਉਬਾਲੇ ਅਤੇ ਨਮਕੀਨ ਛੋਲਿਆਂ ਨਾਲ ਖੁਆਇਆ। ਹੁਣ ਵੀ ਇਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਉਬਾਲੇ ਅਤੇ ਨਮਕੀਨ ਛੋਲਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਵਜੋਂ ਪਰੋਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਹੋਰ ਗੁਰਧਾਮਾਂ ਦੇ ਉਲਟ, ਨਿਰਮਲਾ ਸਿੱਖਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 'ਤੇ ਇੱਕ ਲੱਕੜ ਦੀ ਨੱਕਾਸ਼ੀ 28 ਅਗਸਤ 1668 ਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਅੰਦਰਲੇ ਅਹਾਤੇ ਵਿੱਚ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨ ਅਤੇ ਕਮਰਿਆਂ ਦੇ ਹੋਰ ਬਲਾਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।[1]