ਗੌਰੀ ਮਾਂ (ਫਰਵਰੀ 1857 – 1 ਮਾਰਚ 1938), ਜਨਮ ਬਤੌਰ ਮ੍ਰਿਡਨੀ ਹੋਇਆ,[2][3] ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭਾਰਤੀ ਚੇਲੀ ਹੈ[4], ਇੱਕ ਸੰਨਿਆਸਨੀ[5] ਸਾਰਦਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਸਾਥੀ ਅਤੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੇ ਸਾਰਦੇਸਵਰੀ ਆਸ਼ਰਮ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੀ।[3][6][7][8][8]

ਸੰਨਿਆਸਨੀ ਗੌਰੀ ਮਾਂ, ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਇੱਕ ਮੱਠਵਾਦੀ ਚੇਲਾ,[1] 1900

ਜਦੋਂ ਗੌਰੀ ਮਾਂ ਦੱਖਣੀਨੇਸਵਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੀ ਸੀ, ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸੰਨਿਆਸ ਦਾ ਗਊਰ ਚੋਗਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਰਸਮਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਸ੍ਰੀ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਖੁਦ ਹੋਮ ਫਾਇਰ ਵਿੱਚ ਬਿਲਵ ਪੱਤਾ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਗੌਰੀ ਮਾਂ ਨੇ ਸੰਨਿਆਸੀ ਦੇ ਬਸਤਰ ਨੂੰ ਬਾਹਰੀ ਚਿੰਨ੍ਹ ਦੇ ਤੌਰ ਉੱਪਰ ਪਹਿਨਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਇਸਦੀ ਕੋਈ ਰਸਮੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਨਹੀਂ ਲਈ ਸੀ। ਇਸ ਰਸਮ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵ ਨਾਮ ਗੁਰਿਆਨੰਦ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।[9] ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਆਮ ਤੌਰ ' ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਗੌਰੀ ਜਾਂ ਗੌਰੀਦਾਸੀ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਕੁਝ ਲੋਕ ਉਸਨੂੰ ਗੁਰਮਾਂ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ।[9] ਪਰ ਗੌਰੀ ਮਾਂ ਉਸਦਾ ਉਹ ਨਾਂ ਸੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਪਰ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।[10]

ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਸੋਧੋ

ਗੌਰੀ ਮਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਸਿਬਪੁਰ, ਹੋਵਰਾਹ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ।[9] ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਹ ਹਿੰਦੂ ਰੂਹਾਨੀਅਤ ਲਈ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਰੁਝਾਨ ਸੀ। ਤੇਰ੍ਹਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਗੌਰੀ ਮਾਂ ਨੇ ਵਿਆਹ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀ ਨਾ-ਪਸੰਦਗੀ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ, ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, "ਮੈਂ ਉਸ ਦੂਲ੍ਹੇ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਾਂਗੀ ਜੋ ਅਮਰ ਹੋਵੇ,"[3] ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਉਸਦੀ ਇੱਛਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਸੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸੀ।[2] [11] ਜਦੋਂ ਗੌਰੀ ਮਾਂ ਜਵਾਨ ਸੀ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਸੰਨਿਆਸਨੀ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਇੱਕ ਪੱਥਰ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦਿੱਤੀ। ਯੋਗਿਨੀ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਕਿਹਾ, "ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਮੇਰੇ ਸਾਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ ਅਤੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਊਰਜਾ ਨਾਲ ਜੀਵਿਤ ਹਾਂ। ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਇਸਨੂੰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੌਂਪ ਰਹੀ ਹਾਂ। ਮੇਰੇ ਬੱਚੇ, ਇਸਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰੋ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਚੰਗਾ ਹੋਵੇਗਾ।"[12] ਗੌਰੀ ਮਾਂ ਨੇ ਇਹ ਤੌਹਫਾ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪਤੀ ਮੰਨ ਲਿਆ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਉਸ ਪੱਥਰ ਦੀ ਮੂਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਗੌਰੀ ਮਾਂ ਨੇ ਘੋਮਾ ਵਿੱਚ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਤੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ।[13]

ਸਾਰਦੇਸਵਰੀ ਆਸ਼ਰਮ [1] ਸੋਧੋ

1895 ਵਿੱਚ, ਸਾਰਦੇਸਵਰੀ ਆਸ਼ਰਮ[14] ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਗੌਰੀ ਮਾਂ ਨੇ ਕੀਤੀ।[8][15] ਇਸ ਵਿੱਚ ਅਣਵਿਆਹੇ, ਵਿਆਹੇ ਅਤੇ ਵਿਧਵਾ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਰਿਹਾਇਸ਼, ਬੋਰਡ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਮੁਫ਼ਤ ਸਨ। ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦੁਪਹਿਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਉਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਫੇਰੀ ਤੋਂ ਪਰਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਨੇ ਆਸ਼ਰਮ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਗੌਰੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, "ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਬਾਰੇ ਪੱਛਮੀ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲੈਕੇ ਜਾਂਵਾਂਗੇ ਅਤੇ ਦਿਖਾਵਾਂਗੇ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵੀ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।"[8][16][17]

ਸਿੱਖਿਆਤਮਕ ਵਿਚਾਰ ਸੋਧੋ

ਸਿੱਖਿਆ, ਗੌਰੀ ਮਾਂ ਦੁਆਰਾ, ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫ਼ਰਜ਼ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਸਿਖਾਇਆ ਕਿ ਜੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦੀ ਅਣਦੇਖੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਾਰੀ ਕੌਮ ਨੂੰ ਝੱਲਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਇੱਕ ਮਾਂ ਦੀ ਵਿਦਵਤਾ, ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਪਾਲਣ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਰਦੇਸਵਰੀ ਆਸ਼ਰਮ ਨੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਜੋ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਪੁਨਰਜਨਮ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲੜਿਆ।[17]

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2018-05-19. Retrieved 2018-05-17. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  2. 2.0 2.1 Swami Mumukshananda (1997), Great Women of।ndia, Published by Advaita Ashrama, ISBN 81-85301-30-1
  3. 3.0 3.1 3.2 https://belurmath.org/gauri-ma/
  4. https://www.amazon.com/Gauri-monastic-disciple-Sri-Ramakrishna/dp/B0006F62C4
  5. http://www.oxfordscholarship.com/view/10.1093/acprof:oso/9780195145380.001.0001/acprof-9780195145380-chapter-3
  6. Sri Sarada Devi – The Great Wonder (1984), published by Advaita Ashrama, Calcutta, ISBN 81-85301-57-3
  7. https://books.google.co.in/books?id=c25pFbnQc18C&pg=PA72&lpg=PA72&dq=Gauri+Ma&source=bl&ots=xnunri99BR&sig=z1ZYz7b4y8AtpDAXKE3fWKV3A78&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwijufzxoYzbAhWNfysKHYQ0D6Y4ChDoAQhdMAg#v=onepage&q=Gauri%20Ma&f=false
  8. 8.0 8.1 8.2 8.3 http://santanadharma.wikia.com/wiki/Gauri_Ma
  9. 9.0 9.1 9.2 http://sribhavatariniashrama.org/?page_id=200
  10. Sannyasini Gauri Mata Puri Devi, A Monastic Disciple of Sri Ramakrishna (1995,2007), By Swami Shivatatvananda, Published by Mothers Trust Mothers Place, Ganges, Michigan, ISBN 978-1-4257-3539-5
  11. https://www.vivekananda.net/BooksOnSwami/GauriMa/4.html
  12. Durga Puri Devi (1955), Gauri-ma, Published by Saradeswari Ashram, Calcutta
  13. Swami Chetanananda (1989), They Lived With God, Published by the Vedanta Society of St. Louis, ISBN 0-916356-61-2
  14. http://saradeswariashram.org/
  15. https://www.vivekananda.net/BooksOnSwami/GauriMa/13.html
  16. Gauri-Mata, Published by the Saradeswari Ashram, Calcutta
  17. 17.0 17.1 http://theylivedwithgod.info/gaurima/205_sri_saradeshwari_ashram.htm