ਛਊ ਨਾਚ (ਉੜੀਆ: ଛଉ ନାଚ,ਬੰਗਾਲੀ: ছৌ নাচ) ਇੱਕ ਆਦਿਵਾਸੀ ਨਾਚ ਹੈ ਜੋ ਬੰਗਾਲ, ਓੜੀਸਾ ਅਤੇ ਝਾਰਖੰਡ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਇਸ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ - ਸਰਾਇਕੇਲਾ ਛਊ, ਮਿਊਰਭੰਜ ਛਊ ਅਤੇ ਪੁਰੂਲੀਆ ਛਊ।

ਇਲੀਨਾ ਸਿਤਾਰਿਸਤੀ ਮਿਊਰਭੰਜ ਛਊ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ
ਪੁਰੂਲੀਆ ਵਿੱਚ ਛਊ ਨਾਚ ਦੀ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ

ਨਿਰੁਕਤੀ ਸੋਧੋ

ਕੁੱਝ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਛਾਉ ਸ਼ਬਦ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦ ਛਾਇਆ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਛਾਇਆ ਜਾਂ ਛਵੀ ਹੈ। ਸਿਤਾਕਾਂਤ ਮਹਾਪਾਤਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਛਾਉ ਸ਼ਬਦ ਛਾਵਨੀ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਫੌਜੀ ਸ਼ਿਵਿਰ ਹੈ।

ਸਰੂਪ ਸੋਧੋ

ਛਾਉ ਨਾਚ ਰਣਨੀਤਿਕ ਭੰਗਿਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਨਾਚ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਲੜਾਈ ਦੀ ਤਕਨੀਕ ਅਤੇ ਪਸ਼ੁ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਅਤੇ ਚਾਲ ਨੂੰ ਵਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੇਂਡੂ ਗ੍ਰਿਹਣੀ ਦੇ ਕੰਮ-ਕਾਜ ਉੱਤੇ ਵੀ ਨਾਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਪੁਰਖ ਨਾਚਾ ਇਸਤਰੀ ਦਾ ਵੇਸ਼ ਧਾਰ ਕੇ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਨਾਚ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਕਦੇ ਰਾਮਾਇਣ ਅਤੇ ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵੀ ਚਿਤਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਚ ਜਿਆਦਾਤਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਨਾਵਰਿਤਿਅ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਖੰਡ ਜਾਂ ਅਸਾਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।