ਜਣੇਪੇ ਸਮੇਂ ਰੁਕਾਵਟ
ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਰੁਕਾਵਟ ਨੂੰ ਲੇਬਰ ਦਾਇਸਟੌਸੀਆ ਭਾਵ 'ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਆਈਆਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ' ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਗਰੱਭਾਸ਼ਯ ਦੀ ਆਮ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰੁਕਾਵਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਜਣੇਪੇ ਸਮੇਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਜਾਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਆਕਸੀਜਨ ਨਾ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਆਕਸੀਜਨ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆਉਣਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਨਤੀਜਾ ਬੱਚੇ ਦੀ ਮੌਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਗਰੱਭਾਸ਼ਯ ਵਿਗੜਨ ਜਾਂ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਨਿਕਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸ ਨਾਲ ਮਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗ ਲੱਗਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1] ਮਾਂ ਲਈ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਨਾਸੂਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਰੁਕਾਵਟ ਜਾਂ ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਰੁਕਾਵਟ, ਬੱਚਾ ਦੇ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਇਹ ਸਮਾਂ 12 ਘੰਟਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
| ਅਬਸਟ੍ਰਕਟਡ ਲੇਬਰ | |
|---|---|
| ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਸ਼ਬਦ | ਲੇਬਰ ਦਾਇਸਟੌਸੀਆ |
| ਤਸਵੀਰ:।llustration of a deformed female pelvis - angular distortion Wellcome L0038229.jpg | |
| ਇੱਕ ਵਿਕਲਾਂਗ ਪੇਡੂ ਦੀ ਤਸਵੀਰ, ਅਬਸਟ੍ਰਕਟਡ ਲੇਬਰ ਲਈ ਜੋਖਮ ਕਾਰਕ | |
| ਵਿਸ਼ਸਤਾ | ਓਬਸਟੇਟ੍ਰੀਕਸ |
| ਗੁਝਲਤਾ | ਪੈਰੀਨੇਟਲ ਅਸਥਾਈਸੀਆ, ਗਰੱਭਾਸ਼ਯ ਭੰਗ, ਪੇਟ 'ਚ ਖੂਨ ਵਗਣਾ, ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ[1] |
| ਕਾਰਨ | ਬੱਚੇ ਦੀ ਅਸਧਾਰਨ ਸਥਿਤੀ, ਛੋਟਾ ਪੇਡੂ, ਜਨਮ-ਮਾਰਗ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ[2] |
| ਜ਼ੋਖਮ ਕਾਰਕ | ਸੋਲਡਰ ਦਾਇਸਟੌਸੀਆ, ਕੁਪੋਸ਼ਣ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ ਦੀ ਕਮੀ[2][3] |
| ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ | ਲੇਬਰ ਦਾ ਕਿਰਿਆਤਮਕ ਸਮਾਂ > 12 ਘੰਟੇ[2] |
| ਇਲਾਜ | ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਸਿਜੇਰੀਅਨ ਸੈਸ਼ਨ ਜਾਂ ਸੰਭਾਵਿਤ ਸਰਜਰੀ ਨਾਲ ਪੇਟ ਖੋਲ ਕੇ ਵੇਕਮ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਨਾਲ[4] |
| ਅਵਿਰਤੀ | 6.5 ਮਿਲੀਅਨ (2015)[5] |
| ਮੌਤਾਂ | 23,100 (2015)[6] |
ਕਾਰਨ
ਸੋਧੋਰੁਕਾਵਟੀ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: ਬੱਚੇ ਦੀ ਵੱਡੀ ਜਾਂ ਅਸਧਾਰਨ ਸਥਿਤੀ, ਛੋਟਾ ਪੇਟ ਜਾਂ ਪੇਡੂ ਅਤੇ ਜਨਮ-ਮਾਰਗ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ। ਅਸਾਧਾਰਣ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਮੋਢੇ ਦਾ ਦਾਇਸਟੌਸੀਆ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਪੇਟ ਦੀ ਹੱਡੀ ਹੇਠਾਂ ਦੀ ਅਗਲੇ ਮੋਢੇ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਲੰਘਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ। ਛੋਟੇ ਪੇਟ ਕਾਰਨ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਤੋਂ ਲਈ ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਜਨਮ-ਮਾਰਗ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤੰਗ ਯੋਨੀ ਅਤੇ ਪੈਰੀਨੀਅਮ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਮਾਦਾ ਜਣਨ ਅੰਗਾਂ ਜਾਂ ਟਿਊਮਰ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਤਸ਼ਖੀਸ
ਸੋਧੋਇਸ ਰੁਕਾਵਟ ਦੀ ਸ਼ਨਾਖਤ ਸਰੀਰਕ ਮੁਆਇਨਾ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਲਾਜ
ਸੋਧੋਜਨਮ ਸਮੇਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਸਿਜੇਰੀਅਨ ਸੈਸ਼ਨ ਜਾਂ ਸੰਭਾਵਿਤ ਸਰਜਰੀ ਨਾਲ ਪੇਟ ਖੋਲ ਕੇ ਵੇਕਮ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਨਾਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹੋਰ ਉਪਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ: ਜੇਕਰ ਝਿੱਲੀ ਦੀ ਹਾਲਤ 18 ਘੰਟਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਵਿਗੜੀ ਹੋਈ ਹੈ ਤਾਂ ਔਰਤ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਪਿਆਉਂਦੇ ਰਹੋ ਅਤੇ ਕੀਟਾਣੁ-ਮੁਕਤ ਰਖੋ।
ਪੂਰਵ-ਅਨੁਮਾਨ
ਸੋਧੋਜੇਕਰ ਸੀਜੇਰੀਅਨ ਸੈਕਸ਼ਨ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪੂਰਵ-ਅਨੁਮਾਨ ਚੰਗਾ ਹੈ। ਲੰਬੇ ਰੁਕਾਵਟ ਵਾਲਿ ਮਿਹਨਤ ਤੋਂ ਬੱਚਣ ਲਈ ਮਰੇ ਹੋਏ ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਫ਼ਿਸਟੁਲਾ ਅਤੇ ਮਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।[7]
ਵਿਆਪਕਤਾ
ਸੋਧੋਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 2013 ਵਿੱਚ 19,000 ਜੱਚਾ ਮੌਤ ਹੋਈ, ਜੋ 1990 ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ 29,000 ਮੌਤਾਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ।
ਨਿਰੁਕਤੀ
ਸੋਧੋਸ਼ਬਦ 'ਦਾਇਸਟੌਸੀਆ' (dystocia) ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਲੇਬਰ। ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਇਕਟੋਸੀਆ (eutocia) (ਪੁਰਾਤਨ ਯੂਨਾਨੀ: τόκος tókos "childbirth" ਦੇਣਾਪੁਰਾਤਨ ਯੂਨਾਨੀ: τόκος tókos "childbirth") ਦਾ ਵਿਪਰੀਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਅਸਾਨ ਲੇਬਰ ਜਾਂ ਕੰਮ।
ਜਣੇਪੇ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਰੁਕਾਵਟਾਂ: ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਜਣੇਪਾ, ਅਸਧਾਰਨ ਜਣੇਪਾ, ਜਣੇਪੇ ਸਮੇਂ ਔਖਾਈ, ਅਸਧਾਰਨ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਅਤੇ ਅਸੰਤੁਲਿਤ ਕਿਰਿਆ।
ਹੋਰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਿੱਚ
ਸੋਧੋਇਸ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੰਛੀਆਂ ਅਤੇ ਰੀਂਂਗਣ ਵਾਲੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਦਾਇਸਟੌਸੀਆ ਨੂੰ 'ਅੰਡੇ ਦੀ ਬਾਈਡਿੰਗ' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਿਆਪਕ ਚੋਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕਾਰਨ ਛੋਟੇ ਕੱਦ ਦੀ ਨਸਲ ਦੇ ਘੋੜਿਆ ਨੂੰ ਦੂਜੀਆਂ ਨਸਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਅਕਸਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਪਸ਼ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
-
ਸਹਾਇਕ ਡਿਲਿਵਰੀ: ਛੋਟੇ ਘੋੜੇ ਦਾ ਦਾਇਸਟੌਸੀਆ। ਸਿਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖੋ। -
ਛੋਟੇ ਘੋੜੇ ਦਾ ਦਾਇਸਟੌਸੀਆ। ਸਿਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖੋ।
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ 1.0 1.1 Neilson, JP; Lavender, T; Quenby, S; Wray, S (2003). "Obstructed labour". British Medical Bulletin. 67: 191–204. doi:10.1093/bmb/ldg018. PMID 14711764.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedWHO2008S1 - ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedWHO2008S2 - ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedWHO2008S6 - ↑ GBD 2015 Disease and।njury।ncidence and Prevalence, Collaborators. (8 October 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1545–1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577. PMID 27733282.
{{cite journal}}:|first1=has generic name (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link) - ↑ GBD 2015 Mortality and Causes of Death, Collaborators. (8 October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/s0140-6736(16)31012-1. PMC 5388903. PMID 27733281.
{{cite journal}}:|first1=has generic name (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link) - ↑ Carmen Dolea, Carla AbouZahr (July 2003). "Global burden of obstructed labour in the year 2000" (PDF). Evidence and।nformation for Policy (EIP), World Health Organization.