ਜਾਰਜਸ ਡੈਂਟਨ
ਜਾਰਜ ਜੈਕੁਏਸ ਡੈਨਟਨ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: George Jacques Danton; 26 ਅਕਤੂਬਰ 1759 - 5 ਅਪ੍ਰੈਲ 1794) ਫ੍ਰੈਂਚ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਲੋਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਸਤੀ ਸੀ। ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਡੈਂਟਨ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ; ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਉਸਦਾ ਵਰਣਨ "ਫ੍ਰੈਂਚ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਤਖਤੇ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਫ੍ਰੈਂਚ ਗਣਤੰਤਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੀ ਮੁੱਖ ਸ਼ਕਤੀ" ਵਜੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।[1]
,_orateur_et_homme_politique_-_P712_-_mus%C3%A9e_Carnavalet.jpg)
ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਜ਼ਿੱਦਤਾ ਅਤੇ ਕੁਤਾਹੀ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦੇ ਹਮਾਇਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਗਾਲਾਂ ਕੱਢੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।
ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ, ਮੁਕੱਦਮਾ ਅਤੇ ਫਾਂਸੀ
ਸੋਧੋ30 ਮਾਰਚ 1794 ਨੂੰ, ਦੋਵਾਂ ਕਮੇਟੀਆਂ ਨੇ ਡੈਨਟਨ ਅਤੇ ਡੇਸਮੂਲਿਨਸ, ਮੈਰੀ-ਜੀਨ ਹਰਾਲਟ ਡੀ ਸੇਚੇਲਸ, ਪਿਅਰੇ ਫਿਲਪੀਅਕਸ ਨੂੰ, ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਸੁਣਵਾਈ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ, ਗਿਰਫ਼ਤਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।[2] ਸਾਜ਼ਿਸ਼, ਚੋਰੀ ਅਤੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁਕੱਦਮਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ; ਫ੍ਰੈਂਚ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਇੱਕ ਵਿੱਤੀ ਘੁਟਾਲੇ ਨੇ ਡੈਂਟਨ ਦੇ ਪਤਨ ਲਈ ਇੱਕ "ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਬਹਾਨਾ" ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ।[3] ਡੈਨਟੋਨਿਸਟ, ਰੋਬੇਸਪੀਅਰ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ, ਝੂਠੇ ਦੇਸ਼ ਭਗਤ ਬਣ ਗਏ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਰੋਬੇਸਪੀਅਰ ਅਮਰ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੀ ਤਿੱਖੀ ਅਲੋਚਨਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਇਸ ਘੁਟਾਲੇ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਦੱਸਿਆ ਸੀ। ਰੋਬੇਸਪੀਅਰ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਾਜਿਸ਼ ਸੀ, ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਲਿਖਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਇਸ ਘੁਟਾਲੇ ਨੂੰ ਵਿਲੀਅਮ ਪਿਟ, ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਉਹ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ , 'ਤੇ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਹਮਲੇ ਦੇ ਅਧਾਰ ਵਜੋਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[4] ਲੈਜੇਂਡਰੇ ਨੇ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਡੈਂਟਨ ਦਾ ਬਚਾਅ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਰੋਬੇਸਪੀਅਰ ਦੁਆਰਾ ਚੁੱਪ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਡੈਂਟੋਨਿਸਟਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਦੋਸਤ ਬੋਲਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਸੀ ਜੇ ਉਸ ਉੱਤੇ ਵੀ ਨੇਕੀ ਅੱਗੇ ਮਿੱਤਰਤਾ ਪਾਉਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਏ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।[2] ਜੂਨੀਅਰ ਸੌਬਰਬੀਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ: "ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜਾ, ਰੋਬੇਸਪੀਅਰ ਜਾਂ ਡੈਂਟਨ, ਗਣਤੰਤਰ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ?"[5]
ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਐਮ.ਜੇ.ਏ. ਹਰਮਨ, ਜਦੋਂ ਤਕ ਉਪਰੋਕਤ ਫ਼ਰਮਾਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਪਾਸ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਉਦੋਂ ਤਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਵਿਚ ਅਸਮਰਥ ਸੀ, ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਬਚਾਅ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਤੱਥ, ਇਕੱਠਿਆਂ ਜਿਊਰੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਵਕੀਲ ਐਂਟੋਇਨ ਕੁਆਂਟਿਨ ਫੂਕੁਏਅਰ-ਟਿਨਵਿਲੇ ਦੁਆਰਾ ਭੁਲੇਖੇ ਭਰੇ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਘਾਤਕ ਨਿੰਦਾ ਅਤੇ ਧਮਕੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਦੋਸ਼ੀ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ। ਡੈਂਟਨ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਬਚਾਅ ਪੱਖ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਅਤੇ ਉਸੇ ਵੇਲੇ, ਚੌਦ੍ਹ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਕੈਮਿਲ ਡੇਸਮੂਲਿਨਜ਼ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਮੈਂਬਰਾਂ ਸਮੇਤ, ਗਿਲੋਟਿਨ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਪੰਦਰਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਵਿਚੋਂ 5 ਅਪ੍ਰੈਲ 1794 ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਗੁੰਡਾਗਰਦੀ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਮੈਰੀ ਜੀਨ ਹਰਾਲਟ ਡੀ ਸੇਚੇਲਜ਼, ਫਿਲਿਪ ਫੈਬਰ ਡੀਗਲੇਂਟਾਈਨ ਅਤੇ ਪਿਅਰੇ ਫਿਲਪੀਅਕਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਡੇਸਮੂਲਿਨਸ ਤੀਜੇ ਅਤੇ ਡੈਂਟਨ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "Georges Danton profile". Britannica.com. Retrieved 20 February 2009.
- ↑ 2.0 2.1 Linton 2013.
- ↑ W. Doyle (1990) The Oxford History of the French Revolution, pp. 272–74.
- ↑ Matrat, J. Robespierre Angus & Robertson 1971 p. 242
- ↑ Hampson 1974.