ਜੁਲੀਆਨਾ ਦਿਆਸ ਦਾ ਕੋਸਟਾ

ਜੁਲੀਆਨਾ ਦਿਆਸ ਦਾ ਕੋਸਟਾ (1658–1733) ਕੋਚੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਵੰਸ਼ ਦੀ ਔਰਤ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲ ਸਲਤਨਤ ਦੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਲਿਆਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਹ, ਔਰੰਗਜੇਬ ਦਾ ਪੁੱਤਰ, ਦੀ ਹਰਮ-ਪਸੰਦ ਬਣ ਗਈ ਸੀ, ਜੋ ਸਾਲ 1707 ਵਿੱਚ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਬਣਿਆ।

ਜੀਵਨ

ਜੂਲੀਆਨਾ ਦਿਆਸ ਦਾ ਕੋਸਟਾ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਵੈਦ ਅਗੋਸਟਿਨਹੋ ਡੀ ਡਾਇਸ ਕੋਸਟਾ ਦੀ ਧੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਕਈ ਵਿਰੋਧੀ ਗੱਲਾਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਸੰਸਕਰਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਡੱਚਾਂ ਦੀ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਭੱਜ ਗਿਆ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਰੋਤ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਮੁਗਲ ਸਮਰਾਟ ਨੇ ਹੁਗਲੀ ਦੀ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਬਸਤੀ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਲਾਮ ਬਣਾ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਮੁਗਲ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਵੈਦ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੁਲਾਮ ਜਾਂ ਆਜ਼ਾਦ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਗੁਲਾਮ ਸੀ। ਜੂਲੀਆਨਾ ਦਾ ਜਨਮ ਖ਼ੁਦ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।

ਜੂਲੀਆਨਾ ਦਿਆਸ ਦਾ ਕੋਸਟਾ ਤਤਕਾਲੀ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਸ਼ਾਹਲਾਮ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ (ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਮਾਂ) ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦਿਆਂ ਮੁਗਲ ਹਰਮ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਈ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਵਿਵਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਜਲਾਵਤਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਸੇਵਾ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਸ਼ਾਹ-ਆਲਮ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ (ਸ਼ਾਹ) ਬਹਾਦਰ ਪਹਿਲਾ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਜੁਲੀਆਨਾ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਹੁਤ ਗਹਿਰਾ ਬਣ ਗਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਕੈਥੋਲਿਕ ਵਜੋਂ ਰਹੀ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦਾ ਬਚਾਅ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਦੌਰਾਨ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਕੋਲ ਇੱਕ ਜੰਗੀ ਹਾਥੀ 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਘੱਟ ਸੀ।

ਉਸ ਦੇ ਸਖ਼ਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਜਦੋਂ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਹ ਪਹਿਲਾ ਹਾਲੇ ਵੀ ਜਿਉਂਦਾ ਸੀ, ਯੂਰਪੀਅਨ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਡੱਚ, ਪੁਰਤਗਾਲੀ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਤੇ ਪੋਪ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਦੀ ਅਕਸਰ ਭਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ਫ ਜੀਸਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਟਾਲੀਅਨ ਜੇਸੂਟ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਇਪਪੋਲੀਟੋ ਡੇਸੀਦੀਰੀ (1684-1733) ਨੂੰ ਤਿੱਬਤ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਉਸ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਜੇਸੁਇਟਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਯੋਗਦਾਨਾਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।

ਹਵਾਲੇ

• Maclagan, Sir Edward. The Jesuits and the Great Mogul. 1932: rpt. New York: Octagon Books, 1972: 181-189.
• Pomplun, Trent. Jesuit on the Roof of the World: Ippolito Desideri's Mission to Tibet. New York: Oxford University Press, 2010: 59,224n64.