ਜੈਨਿਸ ਲਿਨ ਜੋਪਲਿਨ (19 ਜਨਵਰੀ, 1943 - 4 ਅਕਤੂਬਰ, 1970) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਰੌਕ, ਆਤਮਾ ਅਤੇ ਬਲੂਜ਼ ਗਾਇਕਾ-ਗੀਤਕਾਰ ਸੀ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਦੌਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸਫਲ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਰਾਕ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।[1][2][3] ਤਿੰਨ ਐਲਬਮਾਂ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਦੀ 27 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੈਰੋਇਨ ਦੇ ਓਵਰਡੋਜ਼ ਨਾਲ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਚੌਥੀ ਐਲਬਮ, ਪਰਲ, ਜਨਵਰੀ 1971 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਬਿਲਬੋਰਡ ਚਾਰਟਸ ਤੇ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ।

1967 ਵਿਚ, ਜੋਪਲਿਨ ਨੂੰ ਮੋਨਟੇਰੀ ਪੌਪ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਫ੍ਰੈਨਸਿਸਕੋ ਸਾਇਕੈਡੇਲੀਕ ਰਾਕ ਬੈਂਡ ਬਿਗ ਬ੍ਰਦਰ ਅਤੇ ਹੋਲਡਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਮੁੱਖ ਗਾਇਕਾ ਸੀ।[4][5][6] ਬੈਂਡ ਨਾਲ ਦੋ ਐਲਬਮਾਂ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਵੱਡੇ ਭਾਈ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਆਪਣੇ ਇਕੱਲੇ ਕਲਾਕਾਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਸਮੂਹਾਂ, ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਜ਼ਮਿਕ ਬਲੂਜ਼ ਬੈਂਡ ਅਤੇ ਫਿਰ ਪੂਰੇ ਟਿਲਟ ਬੂਗੀ ਬੈਂਡ ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਵੁੱਡਸਟਾਕ ਤਿਉਹਾਰ ਅਤੇ ਫੈਸਟੀਵਲ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਰੇਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਤੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈ। ਜੋਪਲਿਨ ਦੁਆਰਾ ਪੰਜ ਸਿੰਗਲ ਬਿਲਬੋਰਡ ਹਾਟ 100 ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚੇ, ਕ੍ਰਿਸ ਕ੍ਰਿਸਟੋਫਰਸਨ ਦੇ ਗਾਣੇ " ਮੈਂ ਅਤੇ ਬੌਬੀ ਮੈਕਗੀ " ਦੇ ਇੱਕ ਕਵਰ ਸਮੇਤ, ਜੋ ਮਾਰਚ 1971 ਵਿੱਚ ਨੰਬਰ 1 ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਸੀ।[7] ਉਸਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ " ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ", " ਕ੍ਰਿਏ ਬੇਬੀ ", " ਡਾਉਨ ਆਨ ਮੀ ", " ਬਾਲ ਐਂਡ ਚੇਨ ", ਅਤੇ " ਸਮਰ ਸਮਾਈ " ਦੇ ਕਵਰ ਸੰਸਕਰਣ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ; ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਅਸਲ ਗਾਣਾ " ਮਰਸੀਡੀਜ਼ ਬੈਂਜ਼ ", ਉਸਦੀ ਅੰਤਮ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਸੀ।[8][9]

ਜੋਪਲਿਨ, ਇੱਕ ਮੇਜੋ-ਸੋਪ੍ਰਾਨੋ[10] ਆਪਣੀ ਮਨਮੋਹਣੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਤਿਕਾਰਤ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ 1995 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੌਕ ਐਂਡ ਰੋਲ ਹਾਲ ਆਫ ਫੇਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਸਰੋਤਿਆਂ ਅਤੇ ਆਲੋਚਕਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਸਟੇਜ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ "ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ" ਕਿਹਾ। ਰੋਲਿੰਗ ਸਟੋਨ ਨੇ 2004 ਦੀ ਆਲ ਟਾਈਮ ਦੇ 100 ਮਹਾਨ ਕਲਾਕਾਰਾਂ[11] ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਜੋਪਲਿਨ ਨੂੰ 46 ਵੇਂ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ 2008 ਦੇ 100 ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਗਾਇਕਾਂ ਦੀ 2008 ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 28 ਵੇਂ ਨੰਬਰ' ਤੇ ਰੱਖਿਆ। ਉਹ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸਟੇਟਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਕਣ ਵਾਲੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਇੰਡਸਟਰੀ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਅਮੈਰਿਕਾ ਦੇ 15.5 ਮਿਲੀਅਨ ਐਲਬਮਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣ ਪੱਤਰ ਵਿਚੋਂ ਹੈ।[12]

ਮੁਢਲਾ ਜੀਵਨ ਸੋਧੋ

1943–1961: ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲ ਸੋਧੋ

 
ਜੋਪਲਿਨ ਨੇ 1960 ਵਿੱਚ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਸੀਨੀਅਰ ਵਜੋਂ

ਜੈਨਿਸ ਲੀਨ ਜੋਪਲਿਨ ਦਾ ਜਨਮ ਪੋਰਟ ਆਰਥਰ, ਟੈਕਸਾਸ ਵਿੱਚ (1943-01-19),[13] ਡੋਰਥੀ ਬੋਨੀਟਾ ਈਸਟ (1913–1998), ਇੱਕ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਾਰ, ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਸੇਠ ਵਾਰਡ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜੋਪਲਿਨ (1910–1987), ਟੈਕਸਾਕੋ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਛੋਟੇ ਭੈਣ ਭਰਾ ਮਾਈਕਲ ਅਤੇ ਲੌਰਾ ਸਨ। ਇਹ ਪਰਿਵਾਰ ਕ੍ਰਿਸਚਿਅਨ ਡੋਮਿਨਿਜ਼ਮ ਦੇ ਚਰਚਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੀ।[14]

ਉਸ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਜੈਨਿਸ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੂਜੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਧਿਆਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।[15] ਇੱਕ ਕਿਸ਼ੋਰ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ, ਜੋਪਲਿਨ ਨੇ ਆਉਟਕਾਸਟ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਨਾਲ ਦੋਸਤੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੇ ਬਲੂਜ਼ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਬੈਸੀ ਸਮਿੱਥ, ਮਾ ਰੈਨੀ ਅਤੇ ਲੀਡ ਬੇਲੀ ਦੁਆਰਾ ਐਲਬਮਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜੋਪਲਿਨ ਨੇ ਗਾਇਕਾ ਬਣਨ ਦੇ ਉਸਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਨ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਦਿੱਤਾ।[16] ਉਸਨੇ ਥਾਮਸ ਜੇਫਰਸਨ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿਖੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਬਲੂਜ਼ ਅਤੇ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਗਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।[17][18][19][20] ਸਾਬਕਾ ਓਕਲਾਹੋਮਾ ਸਟੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਡੱਲਾਸ ਕਾਉ ਬੁਆਇਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕੋਚ ਜਿੰਮੀ ਜਾਨਸਨ ਜੋਪਲਿਨ ਦੇ ਇੱਕ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੇ ਜਮਾਤੀ ਸਨ।[21]

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. Mark Kemp. "Janis Joplin Biography". rollingstone.com.
  2. Gillian G. Gaar. "Janis Joplin". britannica.com.
  3. "Janis Joplin". rockhall.com. Archived from the original on 2012-03-12.
  4. "Women Who Rock: Greatest Breakthrough Moments 1967 Janis Joplin takes a piece of our heart". rollingstone.com. Archived from the original on 2017-09-12. Retrieved 2019-11-19. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  5. Jen Yamato (November 21, 2015). "The Secret Life of Janis Joplin: A Girl, Interrupted". thedailybeast.com.
  6. Wayne Robins (March 31, 2016). A Brief History of Rock, Off the Record. Routledge. pp. 111–112. ISBN 9781135923464.
  7. "Janis Joplin". billboard.com.
  8. "The 10 best Janis Joplin songs". telegraph.co.uk. September 23, 2015.
  9. Michael Gallucci. "Top 10 Janis Joplin Songs". ultimateclassicrock.com.
  10. Bennett, Gloria. "Vocal technique. Breaking through. From rock to opera, the basic technique of voice". Retrieved September 10, 2013.
  11. "100 Greatest Artists of All Time". Rolling Stone. Retrieved June 13, 2010.
  12. "TOP ARTISTS (ALBUMS)". Recording Industry Association of America. Retrieved September 6, 2015.
  13. Echols, Alice (February 15, 2000). Scars of Sweet Paradise: The Life and Times of Janis Joplin. Henry Holt and Company. ISBN 978-0-8050-5394-4.
  14. "The Religious Affiliation of Singer: Janis Joplin". Adherents.com. Archived from the original on 2012-01-03. Retrieved 2019-07-13. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  15. Jacobson, Laurie (October 1984). Hollywood Heartbreak: The Tragic and Mysterious Deaths of Hollywood's Most Remarkable Legends. Simon & Schuster. ISBN 978-0-671-49998-3.
  16. Amburn, Ellis (October 1992). Pearl: The Obsessions and Passions of Janis Joplin: A Biography. Time Warner. ISBN 978-0-446-51640-2.
  17. "Janis Joplin at 70". HoustonChronicle.com.
  18. School, Thomas Jefferson High; Alice, Haynes, (1959). "The Yellow Jacket, Yearbook of Thomas Jefferson High School, 1959". The Portal to Texas History (in English).{{cite journal}}: CS1 maint: extra punctuation (link) CS1 maint: unrecognized language (link)
  19. https://www.nytimes.com/books/first/e/echols-scars.html
  20. Friedman, Myra (2011-04-27). Buried Alive: The Biography of Janis Joplin (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Crown/Archetype. ISBN 9780307790521.
  21. "Deep Into His Job". Vault (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2018-10-14.