ਟਾਇਮ (ਬੂਟੀ)
ਟਾਇਮ (Thyme)[1] ਇੱਕ ਝਾੜੀਨੁਮਾ ਬਨਸਪਤੀ ਹੈ ਜੋ ਮਸਾਲੇ ਅਤੇ ਔਸ਼ਧੀ ਵਜੋਂ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਯੂਨਾਨ ਵਿੱਚ ਗੁਸਲਖਾਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਸੀ ਅਤੇ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਧੂਫ਼ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇਸਨੂੰ ਬਹਾਦਰੀ ਦਾ ਸਰੋਤ ਮੰਨਦੇ ਸਨ। ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਪਸਾਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਰੋਮਨ ਲੋਕ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਮਰੇ ਪਵਿੱਤਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਨੂੰ ਮਹਿਕਾਉਣ ਲਈ ਕਰਦੇ ਸਨ।[2] ਮੱਧਕਾਲੀ ਯੂਰਪ ਦੇ ਲੋਕ ਸੋਹਣੀ ਨੀਂਦ ਲਈ ਅਤੇ ਬੁਰੇ ਸੁਪਨੇ ਦੂਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਸਰਾਹਣਿਆਂ ਹੇਠ ਰੱਖਕੇ ਸੌਂਦੇ ਸਨ।[3] ਇਸ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੂਰਬੀਰਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਤੋਹਫਿਆਂ ਵਿੱਚ ਟਾਇਮ ਬੂਟੀ ਦੇ ਪੱਤੇ ਵੀ ਸਾਮਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵੀਰਤਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮੁਰਦੇ ਦਫਨਾਉਣ ਸਮੇਂ ਧੂਫ਼ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਤਾਬੂਤਾਂ ਤੇ ਰੱਖਣ ਲਈ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਦੀ ਗਤੀ ਸੌਖੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ।[4]
ਗੁਣ
ਸੋਧੋਟਾਇਮ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੁਣ ਹਨ। ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਰੋਗਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- ਇਹ ਮਸਾਲਾ, ਚੂਰਣ, ਕਾੜ੍ਹਾ ਅਤੇ ਅਰਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਲਿਆਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- ਇਸਦਾ ਚੂਰਣ ਬਣਾ ਕੇ ਅਤੇ ਅੱਠਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਸੇਂਧਾ ਲੂਣ ਮਿਲਾਕੇ 2 ਗਰਾਮ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸੇਵਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਢਿੱਡ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਜਲਣ, ਬਦਹਜ਼ਮੀ, ਅਫਾਰਾ, ਅਜੀਰਣ ਅਤੇ ਦਸਤ ਵਿੱਚ ਲਾਭਕਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਸੇਵਨ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਟਾਇਮ ਨੂੰ ਰਾਤ ਵਿੱਚ ਚਬਾਕੇ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨਾਲ ਸਵੇਰੇ ਢਿੱਡ ਸਾਫ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਟਾਇਮ ਦਾ ਚੂਰਣ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ 2 ਤੋਂ 4 ਰੱਤੀ ਅਤੇ ਵੱਡਿਆਂ ਨੂੰ ਦੋ ਗਰਾਮ, ਗੁੜ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਕੇ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਵਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਢਿੱਡ ਦੇ ਕੀੜੇ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
- ਰਾਤ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ਾਬ ਆਉਣ ਉੱਤੇ ਵੀ ਇਸਦੇ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਫ਼ਾਇਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- ਟਾਇਮ ਬੂਟੀ ਦੇ ਫੁੱਲ ਨੂੰ ਸ਼ੱਕਰ ਦੇ ਨਾਲ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਵਾਰ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਲੈਣ ਨਾਲ ਪੀ ਦੀ ਰੋਗ ਠੀਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਟਾਇਮ ਬੂਟੀ ਦੇ ਦਾਣੇ
ਸੋਧੋ- ਟਾਇਮ ਬੂਟੀ ਨੂੰ ਸੇਕ ਕੇ ਚੂਰਣ ਬਣਾ ਕੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਗਰਮੀ ਘੱਟ ਹੋਣ ਜਾਂ ਮੁੜ੍ਹਕਾ ਆਉਣ ਉੱਤੇ ਪੈਰ ਦੀਆਂ ਤਲੀਆਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਮਾਲਿਸ਼ ਕਰਨ ਨਾਲ ਗਰਮੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। *ਹੈਜੇ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ਦੀ ਮਾਲਿਸ਼ ਕਰਨ ਨਾਲ ਗਰਮੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।
- ਟਾਇਮ ਬੂਟੀ ਦੇ 4 ਰੱਤੀ ਫੁਲ, 4 ਰੱਤੀ ਗਲੋਅ ਸਤੋ ਗੁਣ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾਕੇ ਚਰਮ ਰੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਉਂਗਲੀਆਂ ਦੇ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਉੱਤੇ, ਹਵਾ ਦੇ ਦਰਦ, ਰਕਤਚਾਪ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵਿੱਚ ਲਾਭਦਾਇਕ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- ਟਾਇਮ ਬੂਟੀ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਦ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਕੇ ਲਉ ਤਾਂ ਬਲਗ਼ਮ ਆਉਣਾ ਰੁਕਦਾ ਹੈ। ਖੰਘ ਜਾਂ ਬਲਗ਼ਮ ਦੀ ਦੁਰਗੰਧ ਖਤਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
- ਇਸਦਾ ਇੱਕ ਛਟਾਂਕ ਅਰਕ ਪੁਰਾਣੀ ਖਾਂਸੀ, ਵੱਡੀ ਖਾਂਸੀ ਅਤੇ ਬਲਗ਼ਮ ਵਿੱਚ ਲਾਭਕਾਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- ਇਸਦਾ ਅਰਕ ਜਾਂ ਤੇਲ 10-15 ਬੂੰਦ ਬਰਾਬਰ ਲੈਂਦੇ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਦਸਤ ਬੰਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
- ਇਸਦਾ ਚੂਰਣ ਦੋ-ਦੋ ਗਰਾਮ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਲੈਣ ਵਲੋਂ ਠੰਡ ਦਾ ਬੁਖਾਰ ਸ਼ਾਂਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[5]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Thyme
- ↑ Grieve, Maud (Mrs.). Thyme. A Modern Herbal. Hypertext version of the 1931 edition.
- ↑ Huxley, A., ed. (1992). New RHS Dictionary of Gardening. Macmillan.
- ↑ Thyme (thymus) Archived 2006-09-27 at the Wayback Machine., The English Cottage Garden Nursery.
- ↑ http://hi.wikipedia.org/wiki/अजवायन