ਤੈਮੂਰੀ ਖ਼ਾਨਦਾਨ
ਤੈਮੂਰੀ ਖ਼ਾਨਦਾਨ (Persian: تیموریان), ਗੁਰਕਣੀ ਵਜੋਂ ਸਵੈ-ਨਿਯੁਕਤ (Persian: گورکانیان, romanized: Gūrkāniyān), ਇੱਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸੁੰਨੀ ਮੁਸਲਿਮ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਜਾਂ ਤੁਰਕੋ-ਮੰਗੋਲ ਮੂਲ ਦਾ ਕਬੀਲਾ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਸੂਰਬੀਰ ਤੈਮੂਰ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਟੇਮਰਲੇਨ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਤੋਂ ਆਇਆ ਸੀ।[1][2][3][4][5] "ਗੁਰਕਾਨੀ" ਸ਼ਬਦ "ਗੁਰਕਾਨ" ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਮੰਗੋਲੀਆਈ ਸ਼ਬਦ "ਕੁਰਾਗਨ" ਦਾ ਇੱਕ ਫ਼ਾਰਸੀ ਰੂਪ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਜਵਾਈ"।[6] ਇਹ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਸਨਮਾਨਯੋਗ ਸਿਰਲੇਖ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਤਿਮੂਰਿਡ ਚੰਗੇਜ਼ ਖ਼ਾਨ ਦੇ ਸਹੁਰੇ ਸਨ,[7] ਮੰਗੋਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਬਾਨੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਤੈਮੂਰ ਨੇ ਚੰਗੀਜ਼ ਖ਼ਾਨ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਵੰਸ਼ਜ ਸਰਾਏ ਮੁਲਕ ਖਾਨਮ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਤਿਮੂਰਿਦ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਤਿਮੂਰਿਦ ਪੁਨਰਜਾਗਰਣ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਉਹ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸਨ।[2][8] ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਮਰਾਜਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਪਰਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਤਿਮੂਰਿਦ ਸਾਮਰਾਜ (1370-1507), ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਅਧਾਰਤ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ (1526-1857)।
ਹਵਾਲੇ ਅਤੇ ਨੋਟਸ
ਸੋਧੋ- ↑ Maria E. Subtelny, Timurids in Transition: Turko-Persian Politics and Acculturation in Medieval Persia, Vol. 7, (Brill, 2007), 201.
- ↑ 2.0 2.1 B.F. Manz, "Tīmūr Lang", in Encyclopaedia of Islam, Online Edition, 2006
- ↑ Encyclopædia Britannica, "Timurid Dynasty", Online Academic Edition, 2007. (Quotation: "Turkic dynasty descended from the conqueror Timur (Tamerlane), renowned for its brilliant revival of artistic and intellectual life in Iran and Central Asia. ... Trading and artistic communities were brought into the capital city of Herat, where a library was founded, and the capital became the centre of a renewed and artistically brilliant Persian culture.")
- ↑ "Timurids". The Columbia Encyclopedia (Sixth ed.). New York City: Columbia University. http://www.bartleby.com/65/ti/Timurids.html. Retrieved 2006-11-08.
- ↑ Encyclopædia Britannica article: "Consolidation & expansion of the Indo-Timurids", Online Edition, 2007.
- ↑ A History of the Muslim World Since 1260: The Making of a Global Community, by Vernon Egger, p. 193
- ↑ ""The Man Behind the Mosque"". Archived from the original on 2020-11-09. Retrieved 2023-03-17.
- ↑ Maria Subtelny, Timurids in Transition, p. 40: "Nevertheless, in the complex process of transition, members of the Timurid dynasty and their Persian Mongol supporters became acculturate by the surrounding Persianate millieu adopting Persian cultural models and tastes and acting as patrons of Persian culture, painting, architecture and music." p. 41: "The last members of the dynasty, notably Sultan-Abu Sa'id and Sultan-Husain, in fact came to be regarded as ideal Perso-Islamic rulers who develoted as much attention to agricultural development as they did to fostering Persianate court culture."
ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ
ਸੋਧੋ- BĀYSONḠORĪ ŠĀH-NĀMA in Encyclopædia Iranica
- Elliot, Sir H. M.; edited by Dowson, John. The History of India, as Told by Its Own Historians. The Muhammadan Period; published by London Trubner Company 1867–77. (Online Copy: The History of India, as Told by Its Own Historians. The Muhammadan Period; by Sir H. M. Elliot; Edited by John Dowson; London Trubner Company 1867–1877 — This online copy has been posted by: The Packard Humanities Institute; Persian Texts in Translation; Also find other historical books: Author List and Title List)
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
ਸੋਧੋ