ਦੇਵਗਢ, ਸਰਗੁਜਾ

ਅੰਬਿਕਾਪੁਰ ਵਲੋਂ ਲਖੰਨਪੁਰ 28 ਕਿਮੀ . ਦੀ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ ਹੈ ਅਤੇ ਲਖੰਨਪੁਰ ਵਲੋਂ 10 ਕਿਮੀ . ਦੀ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ ਦੇਵਗਢ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਦੇਵਗਢ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ੀ ਯਮਦਗਨਿ ਦੀ ਸਾਧਨਾ ਸਥਲਿ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦੇ ਮਧਿਅਭਾਗ ਉੱਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਸਵਰੁਪ ਪਾਰਵਤੀ ਜੀ ਨਾਰੀ ਰੁਪ ਵਿੱਚ ਅੰਕਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਨੂੰ ਸ਼ਾਸਤਰੋ ਵਿੱਚ ਅੱਧ ਨਾਰੀਸ਼ਵਰ ਦੀ ਉਪਾਧਿ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਗੌਰੀ ਸ਼ੰਕਰ ਮੰਦਿਰ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹੈ। ਦੇਵਗਢ ਵਿੱਚ ਰੇਣੁਕਾ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਡੇ ਏਕਾਦਸ਼ ਰੁੱਧ ਮੰਦਿਰਾਂ ਦੇ ਭਗਨਾਵਸ਼ੇਸ਼ ਬਿਖਰੇ ਪਡੇ ਹੈ। ਦੇਵਗਢ ਵਿੱਚ ਗੋਲਫੀ ਮੱਠ ਦੀ ਸੰਰਚਨਾ ਸ਼ੈਵ ਸੰਪ੍ਰਦਾਏ ਵਲੋਂ ਸਬੰਧਤ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨੀਕ ਥਾਂ, ਮੰਦਿਰਾਂ ਦੇ ਭਗਨਾਵਸ਼ੇਸ਼, ਗੌਰੀ ਸ਼ੰਕਰ ਮੰਦਿਰ, ਆਇਤਾਕਾਰ ਭੂਗਤ ਸ਼ੈਲੀ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਿਰ, ਗੋਲਫੀ ਮੱਠ, ਪੁਰਾਸਾਰੀ ਕਲਾਤਮਕ ਮੂਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸੌਂਦਰਿਆ ਹੈ।