ਨਿਰਵਾਣ

ਨਿਰਵਾਣ (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ: निर्वाण, ਪਾਲੀ: निब्बान, ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ: णिव्वाण) ਦਾ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਰਥ ਹੈ ਬੁਝਿਆ ਹੋਇਆ ਜਿਵੇਂ ਦੀਵਾ ਜਾਂ ਮੋਮ ਬੱਤੀ। ਇਹ ਸੰਕਲਪ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਮੋਕਸ਼ ਭਾਵ ਮੁਕਤੀ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਾਲੀ ਵਿੱਚ ਨਿੱਬਾਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਮੁਕਤੀ ਪਾਉਣਾ - ਯਾਨੀ, ਲਾਲਚ, ਨਫ਼ਰਤ ਅਤੇ ਭਰਮ ਦੀ ਅਗਨੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ। ਇਹ ਬੋਧੀ ਧਰਮ ਦਾ ਪਰਮ ਸੱਚ ਹੈ ਅਤੇ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਿਧਾਂਤ।