ਨਿੱਜੀ ਤੰਤ੍ਰਿਕਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ
ਆਪ-ਮੁਹਾਰ ਤੰਤੂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (Autonomic nervous system, ਏਏਨਏਸ ਜਾਂ ਸਹਿਜ-ਗਿਆਨ ਤੰਤਰਿਕਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ) ਮੁੱਖ ਤੰਤੂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਇੱਕ ਭਾਗ ਹੈ ਜੋ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਚੇਤਨਾ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਕਾਬੂ ਤੰਤਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਾਰਜ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਹਿਜ ਪ੍ਰਕਾਰਿਆੋਂ ਨੂੰ ਨਿਅੰਤਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ . ਏਏਨਏਸ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹਰਦਏ ਰਫ਼ਤਾਰ, ਪਾਚਣ ਕਰਿਆ, ਸ਼ਵਾਂਸ ਰਫ਼ਤਾਰ, ਲਾਰ ਨਿਕਲਨਾ, ਮੁੜ੍ਹਕਾ ਨਿਕਲਨਾ, ਅੱਖ ਦੀਆਂ ਪੁਤਲੀਆਂ ਦਾ ਵਿਆਸ, ਮਿਕਟੂਰੀਸ਼ਨ (ਮੂਤਰ), ਅਤੇ ਯੋਨ ਉਤੇਜਨਾ ਉੱਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ . ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਸਾਰਾ ਕਾਰਜ ਅਵਚੇਤਨ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਫਿਰ ਵੀ ਕੁੱਝ ਚੇਤਨ ਮਸਤਸ਼ਕ ਦੁਆਰਾ ਨਿਅੰਤਰਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਸ਼ਵਾਂਸ ਲੈਣਾ .
ਇਹ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਦੋ ਉਪ - ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ: ਪੈਰਾਸਿੰਪੈਥੇਟਿਕ ਤੰਤਰਿਕਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਸਿੰਪੈਥੇਟਿਕ ਤੰਤਰਿਕਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ . ਟਾਕਰੇ ਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਨਿਊਰੌਨੋਂ ਦੀ ਤੀਜੀ ਉਪਪ੍ਰਣਾਲੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਈ ਜਿਨੂੰ ਨਾਨ - ਐਡਰੇਜੇਨਿਕ ਅਤੇ ਨਾਨ - ਕੋਲੀਨਰਜਿਕ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਨਿਉਰੌਨ (ਅਜਿਹਾ ਇਸਲਈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਨਿਊਰੋਟਰਾਂਸਮੀਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਾਇਟਰਿਕ ਆਕਸਾਈਡ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਦੇ ਹੈ) ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਪ੍ਰਕਾਰਿਆੋਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਾਹਿਤ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਦੀ ਗਈ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਅੰਤੜਾਂ ਅਤੇ ਫੇਫੜੋਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ .
ਪ੍ਰਕਾਰਿਆ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ, ਏਏਨਏਸ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ (ਅਭਿਵਾਹੀ) ਸੰਵੇਦੀ ਅਤੇ ਮੋਟਰ (ਅਪਵਾਹੀ) ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ . ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਨਨਿਊਰਾਂਸ ਦੇ ਵਿੱਚ, ਉੱਥੇ ਇੰਹਿਬਿਟੋਰੀ ਅਤੇ ਏਕਸਾਈਟੇਟੋਰੀ ਸਿਨਾਪਸੇਸ ਹਨ .
ਤੰਤਰਿਕਾ ਤੰਤਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕਦੇ ਕਦੇ ਨਿੱਜੀ ਤੰਤਰਿਕਾ ਤੰਤਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਔਤੋਨੋਮਿਕ, ਅਤੇ ਕਦੇ ਕਦੇ ਇੱਕ ਆਜਾਦ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ .