ਪੁਸ਼ਯਮਿਤਰ ਸ਼ੁੰਗ

ਮੋਰਿਆ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਦੇ ਮਹਾਨ ਸਮਰਾਟ ਚੰਦਰਗੁਪਤ ਦੇ ਪੋਤਰ ਮਹਾਨ ਅਸ਼ੋਕ ਨੇ ਕਲਿੰਗ ਲੜਾਈ ਦੇ ਬਾਅਦ ਬੋਧੀ ਧਰਮ ਅਪਣਾ ਲਿਆ। ਅਸ਼ੋਕ ਜੇਕਰ ਰਾਜਪਾਠ ਛੱਡਕੇ ਬੋਧੀ ਭਿਕਸ਼ੂ ਬਣਕੇ ਧਰਮ ਪ੍ਚਾਰ ਵਿੱਚ ਲੱਗਦਾ ਤਦ ਉਹ ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ ਮਹਾਨ ਹੁੰਦਾ। ਪਰ ਅਸ਼ੋਕ ਨੇ ਇੱਕ ਬੋਧ ਸਮਰਾਟ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲੱਗ ਭਾਗ 20 ਸਾਲ ਤੱਕ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ। ਅਹਿੰਸਾ ਦਾ ਰਸਤਾ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਉਸਨੇ ਪੂਰੇ ਸ਼ਾਸਨ ਤੰਤਰ ਨੂੰ ਬੋਧੀ ਧਰਮ ਦੇ ਪ੍ਚਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ। ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਹਿੰਸਾ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਵਲੋਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੀਰ ਭੂਮੀ ਬੋਧੀ ਭਿਕਸ਼ੁਓ ਅਤੇ ਬੋਧੀ ਮੱਠਾਂ ਦਾ ਗੜ ਬੰਨ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਅੱਗੇ ਜਦੋਂ ਮੋਰਿਆ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਦਾ ਨੌਵਾ ਅਖੀਰ ਸਮਰਾਟ ਵਰਹਦਰਥ ਮਗਧ ਦੀ ਗੱਦੀ ਉੱਤੇ ਬੈਠਾ, ਤਦ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਅਜੋਕਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਲਗਭਗ ਪੂਰਾ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਬੋਧੀ ਬੰਨ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਸਿਕੰਦਰ ਅਤੇ ਸੈਲਿਉਕਸ ਜਿਵੇਂ ਵੀਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਹਾਦਰਾਂ ਵਲੋਂ ਅਪਨਾ ਮਾਨ ਮਰਦਨ ਕਰਾ ਚੁੱਕੇ ਸਨ, ਤਦ ਉਸ ਦੇ ਲਗਭਗ 90 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਵਲੋਂ ਬੋਧੀ ਧਰਮ ਦੀ ਅਹਿੰਸਾਤਮਕ ਨਿਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵੀਰ ਵ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਲਗਭਗ ਹਰਾਸ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ, ਗਰੀਕਾਂ ਨੇ ਸਿੰਧੁ ਨਦੀ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਣ ਦਾ ਸਾਹਸ ਵਿਖਾ ਦਿੱਤਾ। ਸਮਰਾਟ ਵਰਹਦਰਥ ਦੇ ਸ਼ਾਸਣਕਾਲ ਵਿੱਚ ਗਰੀਕ ਸ਼ਾਸਕ ਮਿਨਿੰਦਰ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬੋਧੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਭੌਰਾ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਨੇ ਭਾਰਤ ਸਾਲ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ। ਮਿਨਿੰਦਰ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੋਧੀ ਧਰਮ ਦੇ ਧਰਮਗੁਰੁਵਾਂਵਲੋਂ ਸੰਪਰਕ ਸਾਧਿਆ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀ ਭਾਰਤ ਫਤਹਿ ਵਿੱਚ ਮੇਰਾ ਨਾਲ ਦਿਓ ਤਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਫਤਹਿ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬੋਧੀ ਧਰਮ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਵਾਂਗਾ। ਬੋਧੀਗੁਰੁਵਾਂਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦਰੋਹ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸ਼ਾਸਕ ਦਾ ਨਾਲ ਦਿੱਤਾ। ਸੀਮਾ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਬੋਧੀ ਮੱਠ ਰਾਸ਼ਟਰਦਰੋਹ ਦੇ ਅੱਡੇ ਬੰਨ ਗਏ। ਬੁੱਧ ਭਿਕਸ਼ੁਓ ਦਾ ਵੇਸ਼ ਧਰਕੇ ਮਿਨਿੰਦਰ ਦੇ ਫੌਜੀ ਮੱਠਾਂ ਵਿੱਚ ਆਕੇ ਰਹਿਣ ਲੱਗੇ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੱਠਾਂ ਵਿੱਚ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਹਥਿਆਰ ਵੀ ਛੁਪਿਆ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸਮਰਾਟ ਵਰਹਦਰਥ ਦੀ ਫੌਜ ਦਾ ਇੱਕ ਵੀਰ ਫੌਜੀ ਪੁਸ਼ਯਮਿਤ ਸ਼ੁੰਗ ਆਪਣੀ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਸਾਹਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮਗਧ ਕਿ ਫੌਜ ਦਾ ਸੇਨਾਪਤੀ ਬੰਨ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ। ਬੋਧੀ ਮੱਠਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦਾ ਆਗਮਨ ਉਸ ਦੀ ਨਜਰਾਂ ਵਲੋਂ ਨਹੀਂ ਛੁਪਿਆ। ਪੁਸ਼ਯਮਿਤ ਨੇ ਸਮਰਾਟ ਵਲੋਂ ਮੱਠਾਂ ਕਿ ਤਲਾਸ਼ੀ ਦੀ ਆਗਿਆ ਮੰਗੀ। ਪਰ ਬੋਧੀ ਸਮਰਾਟ ਇੰਦਰ ਨੇ ਮਨਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਰਾਸ਼ਟਰਭਕਤੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਵਲੋਂ ਓਤ ਪ੍ਰੋਤ ਸ਼ੁੰਗ, ਸਮਰਾਟ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰ ਕੇ ਬੋਧੀ ਮੱਠਾਂ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ੀ ਲੈਣ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਮੱਠਾਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸਾਰੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਮਲੋਕ ਅੱਪੜਿਆ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਕੱਬਜਾ ਵਿੱਚ ਕਰ ਲਈ ਗਏ। ਰਾਸ਼ਟਰਦਰੋਹੀ ਬੌੱਧੋਂ ਨੂੰ ਵੀ ਗਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਪਰ ਇੰਦਰ ਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਚੰਗੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗੀ। ਪੁਸ਼ਯਮਿਤ ਜਦੋਂ ਮਗਧ ਵਾਪਸ ਆਇਆ ਤਦ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਮਰਾਟ ਫੌਜੀ ਪਰੇਡ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਫੌਜੀ ਪਰੇਡ ਦੇ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ hi ਸਮਰਾਟ ਅਤੇ ਪੁਸ਼ਯਮਿਤ ਸ਼ੁੰਗ ਦੇ ਵਿੱਚ ਬੋਧੀ ਮੱਠਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਹਾਸੁਣੀ ਹੋ ਗਈ। ਸਮਰਾਟ ਇੰਦਰ ਨੇ ਪੁਸ਼ਯਮਿਤ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਣਾ ਚਾਹਿਆ ਪਰ ਪੁਸ਼ਯਮਿਤ ਨੇ ਪਲਟਵਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸਮਰਾਟ ਦਾ ਵਧ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਵੈਦਿਕ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਪੁਸ਼ਯਮਿਤ ਦਾ ਨਾਲ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਪੁਸ਼ਯਮਿਤ ਨੂੰ ਮਗਧ ਦਾ ਸਮਰਾਟ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਗਧ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸਮਰਾਟ ਪੁਸ਼ਯਮਿਤ ਨੇ ਰਾਜ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨੂੰ ਪਰਭਾਵੀ ਬਣਾਇਆ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੁਗਠਿਤ ਫੌਜ ਦਾ ਸੰਗਠਨ ਕੀਤਾ। ਪੁਸ਼ਯਮਿਤ ਨੇ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਤੱਕ ਚੜ੍ਹ ਆਏ ਮਿਨਿੰਦਰ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਭਾਰਤੀ ਵੀਰ ਫੌਜ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਗਰੀਕ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਉਪਾ ਨਾ ਸਫਲ ਹੋਇਆ। ਮਿਨਿੰਦਰ ਦੀ ਫੌਜ ਪਿੱਛੇ ਹਟਦੀ ਚੱਲੀ ਗਈ। ਪੁਸ਼ਯਮਿਤ ਸ਼ੁੰਗ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਮਰਾਟਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੋਈ ਗਲਤੀ ਨਹੀਂ ਦੀ ਅਤੇ ਗਰੀਕ ਫੌਜ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਸਨੂੰ ਸਿੰਧੁ ਪਾਰ ਧਕੇਲ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਗਰੀਕ ਕਦੇ ਵੀ ਭਾਰਤ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਏ। ਸਮਰਾਟ ਪੁਸ਼ਿਅ ਮਿੱਤਰ ਨੇ ਸਿਕੰਦਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਲੋਂ ਹੀ ਭਾਰਤ ਸਾਲ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਵਿੱਚ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਗਰੀਕਾਂ ਦਾ ਸਮੂਲ ਨਾਸ਼ ਹੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਬੋਧੀ ਧਰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵੈਦਿਕ ਸਭਿਅਤਾ ਦਾ ਜੋ ਹਰਾਸ ਹੋਇਆ, ਪੁੰਨ:ਰਿਸ਼ਿਵਾਂਦੇ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਵਲੋਂ ਜਾਗਰਤ ਹੋਇਆ। ਡਰ ਵਲੋਂ ਬੋਧੀ ਧਰਮ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਣ ਵਾਲੇ ਪੁੰਨ: ਵੈਦਿਕ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਪਰਤ ਆਏ। ਕੁੱਝ ਬੋਧੀ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਦੀ ਪੁਸ਼ਯਮਿਤ ਨੇ ਬੌੱਦੋਂ ਨੂੰ ਸਤਾਇਆ . ਪਰ ਇਹ ਪੂਰਾ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਮਰਾਟ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰਦਰੋਹੀ ਬੌੱਧੋਂ ਨੂੰ ਸੱਜਿਆ ਦਿੱਤੀ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਗਰੀਕ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦਾ ਨਾਲ ਦੇ ਰਹੇ ਸਨ। ਪੁਸ਼ਯਮਿਤ ਨੇ ਜੋ ਵੈਦਿਕ ਧਰਮ ਦੀ ਪਤਾਕਾ ਫਹਰਾਈ ਉਸੇਦੇ ਆਧਾਰ ਨੂੰ ਸਮਰਾਟ ਵਿਕਰਮਦਵਿਤਿਅ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਚਲਕੇ ਗੁਪਤ ਸਮਰਾਜ ਨੇ ਇਸ ਧਰਮ ਦੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਇਆ।