ਪੋਆਇਨਟਿੰਗ ਵੈਕਟਰ

ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ, ਪੋਆਇਨਟਿੰਗ ਵੈਕਟਰ ਕਿਸੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾਈ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਘਣਤਾ (ਡਾਇਰੈਕਸ਼ਨਲ ਐਨਰਜੀ ਫਲੱਕਸ ਡੈੱਨਸਟੀ) ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪੋਆਇਨਟਿੰਗ ਵੈਕਟਰ ਦੀਆਂ SI ਯੂਨਿਟਾਂ ਵਾੱਟ/ਵਰਗਮੀਟਰ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਖੋਜੀ ਜੌਹਨ ਹੈਨਰੀ ਪੋਆਇਨਟਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਦ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਜਿਸਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸਨੂੰ 1884 ਵਿੱਚ ਕੱਢਿਆ। ਓਲੀਵਰ ਹੈਵੀਸਾਈਡ ਅਤੇ ਨਿਕੋਲੇ ਉਮੋਵ ਨੇ ਵੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਨਾਲ ਪੋਆਇਨਟਿੰਗ ਵੈਕਟਰ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ।

ਪੰਨੇ ਵਿੱਚ ਖੜਵੇਂ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਡਾਈਪੋਲ ਦੀ ਡਾਇਪੋਲ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਜੋ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ ਤਾਕਤ (ਰੰਗ) ਅਤੇ ਪੰਨੇ ਦੀ ਸਤਹਿ ਵਿੱਚ ਪੋਆਇਨਟਿੰਗ ਵੈਕਟਰ (ਤੀਰ) ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ

ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ

ਪੋਆਇਨਟਿੰਗ ਦੇ ਮੂਲ ਪਰਚੇ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ, ਪੋਆਇਨਟਿੰਗ ਵੈਕਟਰ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ

$\mathbf {S} =\mathbf {E} \times \mathbf {H} ,$

ਜਿੱਥੇ ਮੋਟੇ ਅੱਖਰ ਵੈਕਟਰ ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ

• E ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ ਵੈਕਟਰ ਹੈ;
• H ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ ਵੈਕਟਰ ਹੈ|

ਇਸ ਦਰਸਾਓ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਅਬ੍ਰਾਹਮ ਰੂਪ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ|

ਮੈਕਸਵੈੱਲ ਸਮੀਕਰਨਾਂ ਦੇ ਸੂਖਮ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ E ਅਤੇ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫਲੱਕਸ ਡੈੱਨਸਟੀ B ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਦੁਆਰਾ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ|

ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਿਸਥਾਪਨ ਫੀਲਡ D ਨੂੰ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫਲੱਕਸ ਡੈੱਨਸਟੀ B ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਪੋਅਇਨਟਿੰਗ ਵੈਕਟਰ ਦੀ ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਕਿਸਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨੀ ਸੰਭਵ ਹੈ ਜਾਂ D ਅਤੇ H ਦੀ ਵਰਤੋ ਨਾਲ ਇੱਕ ਹੋਰ ਰੂਪ ਰਚਣਾ ਸੰਭਵ ਹੈ| ਚੋਣ ਵਿਵਾਦਾਗ੍ਰਸਤ ਰਹੀ ਹੈ|

ਵਿਆਖਿਆ

ਇੱਕ ਬੈਟਰੀ (V) ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ (R) ਨਾਲ ਬਣਿਆ ਇੱਕ DC ਸਰਕਟ ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੀ ਸਪੇਸ ਵਿੱਚ ਪੋਆਇਨਟਿੰਗ ਵੈਕਟਰ (S, blue) ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ, ਉਹਨਾਂ ਫੀਲਡਾਂ: ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ (E, red) ਅਤੇ ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਫੀਲਡ (H, green) ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਬੈਟਰੀ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪੋਆਇਨਟਿੰਗ ਵੈਕਟਰ ਬਾਹਰ ਵੱਲ ਹੈ, ਜੋ ਫੀਲਡਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਟਰੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਪਾਵਰ ਪ੍ਰਵਾਹਿਤ ਹੁੰਦੀ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ; ਰਜ਼ਿਸਟਰ ਦੁਆਲੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਵੈਕਟਰ ਅੰਦਰ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਰਜਿਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਫੀਲਡ ਪਾਵਰ ਪ੍ਰਵਾਹਿਤ ਹੁੰਦੀ ਦਿਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਸਤਹਿ ’’P’’ ਦੇ ਆਰਪਾਰ ਬੈਟਰਿ ਅਤੇ ਰਜਿਸ਼ਟਰ ਦਰਮਿਆਨ, ਪੋਆਇਨਟਿੰਗ ਫਲੱਕਸ ਰਜਿਸ਼ਟਰ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੈ

ਪੋਆਇਨਟਿੰਗ ਵੈਕਟਰ ਪੋਆਇਨਟਿੰਗ ਥਿਊਰਮ ਵਿੱਚ ਦਿਸਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਐਨਰਜੀ-ਕੰਜ੍ਰਵੇਸ਼ਨ ਨਿਯਮ ਹੈ:

${\frac {\partial u}{\partial t}}=-\mathbf {\nabla } \cdot \mathbf {S} -\mathbf {J_{\mathrm {f} }} \cdot \mathbf {E} ,$

ਜਿੱਥੇ J_f ਮੁਕਤ ਚਾਰਜਾਂ ਦੀ ਕਰੰਟ ਡੈੱਨਸਟੀ ਹੈ ਅਤੇ u ਇਸ ਸਮੀਰਕਨ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਰੇਖਿਕ ਨਾ-ਫੈਲਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਵਾਸਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਐਨਰਜੀ ਡੈੱਨਸਟੀ ਹੈ

$u={\frac {1}{2}}\!\left(\mathbf {E} \cdot \mathbf {D} +\mathbf {B} \cdot \mathbf {H} \right)\!,$

ਜਿੱਥੇ

• E ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੀਲਡ ਹੈ;
• D ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਡਿਸਪਲੇਸਮੈਂਟ ਫੀਲਡ ਹੈ;
• B ਚੁੰਬਕੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਘਣਤਾ;
• H ਚੁੰਬਕੀ ਖੇਤਰ ਹੈ।