ਫ਼ਰਾਂਸਿਸ ਬੇਕਨ (1561 - 1626) ਅੰਗਰੇਜ਼ ਰਾਜਨੇਤਾ, ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਸਨ। ਰਾਣੀ ਅਲਿਜਬੇਥ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਪਰਵਾਰ ਦਾ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ। ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। 1577 ਵਿੱਚ ਉਹ ਫ਼ਰਾਂਸ ਸਥਿਤ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੂਤਾਵਾਸ ਵਿੱਚ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋਇਆ, ਪਰ ਪਿਤਾ ਸਰ ਨਿਕੋਲਸ ਬੇਕਨ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਬਾਅਦ 1579 ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਆਇਆ। ਉਸਨੇ ਵਕਾਲਤ ਦਾ ਪੇਸ਼ਾ ਅਪਨਾਉਣ ਲਈ ਕਨੂੰਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਅਰੰਭ ਤੋਂ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ਰੁਚੀ ਸਰਗਰਮ ਰਾਜਨੀਤਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸੀ। 1584 ਵਿੱਚ ਉਹ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਲੋਕਸਭਾ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। ਸੰਸਦ ਦੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ 1614 ਤੱਕ ਰਿਹਾ, ਕਾਰਜਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਅਤਿਅੰਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਿਹਾ। ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਉਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਉੱਤੇ ਅਲਿਜਬੇਥ ਨੂੰ ਨਿਰਪੱਖ ਸੰਮਤੀਆਂ ਦਿੰਦਾ ਰਿਹਾ। ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜੇਕਰ ਉਸ ਦੀ ਸੰਮਤੀਆਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੰਨ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਤਾਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹੀ ਅਤੇ ਸੰਸਦੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਵਿਵਾਦ ਉੱਠੇ ਹੀ ਨਾ ਹੁੰਦੇ। ਸਭ ਕੁੱਝ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਉਸ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦਾ ਠੀਕ ਠੀਕ ਲੇਖਾ ਜੋਖਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਲਾਰਡ ਬਰਲੇ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਬਾਧਕ ਮੰਨ ਕੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਸ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ। ਰਾਣੀ ਅਲਿਜਾਬੇਥ ਨੇ ਵੀ ਉਸ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਸ਼ਾਹੀ ਲੋੜ ਲਈ ਸੰਸਦੀ ਧਨ ਅਨੁਦਾਨ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀ। 1592 ਦੇ ਲਗਪਗ ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਐਂਥੋਨੀ ਦੇ ਨਾਲ ਅਰਲ ਆਫ਼ ਏਸੇਕਸ ਦਾ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋਇਆ। ਪਰ 1601 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਏਸੇਕਸ ਨੇ ਲੰਦਨ ਦੀ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਬਗ਼ਾਵਤ ਲਈ ਭੜਕਾਇਆ ਤਾਂ ਬੇਕਨ ਨੇ ਰਾਣੀ ਦੇ ਵਕੀਲ ਦੀ ਹੈਸੀਅਤ ਨਾਲ ਏਸੇਕਸ ਨੂੰ ਰਾਜਧਰੋਹ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਜਾ ਦਵਾਈ।

ਫ਼ਰਾਂਸਿਸ ਬੇਕਨ
ਵਾਰਸਾ ਵਿੱਚ ਬੇਕਨ ਦਾ ਪੋਰਟਰੇਟ
ਜਨਮ22 ਜਨਵਰੀ 1561
ਸਟਰੈਂਡ, ਲੰਦਨ, ਇੰਗਲੈਂਡ
ਮੌਤ9 ਅਪਰੈਲ 1626 (ਉਮਰ 65)
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾਇੰਗਲਿਸ਼
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ
ਕਾਲਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਪੁਨਰ ਜਾਗਰਤੀ, ਵਿਗਿਆਨਕ ਇਨਕਲਾਬ
ਖੇਤਰWestern philosophy
ਸਕੂਲਪੁਨਰ ਜਾਗਰਤੀ ਦਰਸ਼ਨ, ਪ੍ਰਤੱਖਵਾਦ
ਦਸਤਖ਼ਤ

ਮੁਢਲਾ ਜੀਵਨ

ਸੋਧੋ

ਫਰਾਂਸਿਸ ਬੇਕਨ ਦਾ ਜਨਮ 22 ਜਨਵਰੀ 1561 ਨੂੰ ਯਾਰਕ ਹਾਉਸ, ਲੰਦਨ ਵਿੱਚ ਸਰ ਨਿਕੋਲਸ ਬੇਕਨ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਦੂਜੀ ਪਤਨੀ ਐਨੀ (ਕੁਕ) ਬੇਕਨ ਤੋਂ ਹੋਇਆ। ਫਰਾਂਸਿਸ ਦੀ ਮਾਸੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਵਿਲਿਅਮ ਸੇਸਿਲ, ਬੈਰਨ ਬਰਘਲੇ ਪਹਿਲਾ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਬਰਘਲੇ ਬੇਕਨ ਦਾ ਮਾਸੜ ਬਣ ਗਿਆ।[1]

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. "Sir Francis Bacon's Journals". p. 191. universe, 2007