ਫੋਰਟ ਇਮੈਨੁਅਲ, ਜਿਸਨੂੰ ਫੋਰਟ ਮੈਨੂਅਲ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕੋਚੀ, ਕੇਰਲਾ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਫੋਰਟ ਕੋਚੀ ਬੀਚ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਖੰਡਰ ਕਿਲਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੁਰਤਗਾਲੀਆਂ ਦਾ ਗੜ੍ਹ ਸੀ ਅਤੇ ਕੋਚੀ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਅਤੇ ਪੁਰਤਗਾਲ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿਚਕਾਰ ਰਣਨੀਤਕ ਗੱਠਜੋੜ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸੀ। ਪੁਰਤਗਾਲ ਦੇ ਮੈਨੂਅਲ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ, ਇਹ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਕਿਲਾ ਸੀ।

ਇਤਿਹਾਸ ਸੋਧੋ

ਸਤੰਬਰ 1503 ਵਿੱਚ, ਕੋਚੀ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੇ ਅਫੋਂਸੋ ਡੀ ਅਲਬੂਕਰਕ ਨੂੰ ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਦੇ ਵਾਟਰਫਰੰਟ ਨੇੜੇ ਕਿਲਾ ਇਮੈਨੁਅਲ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ। ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਕੰਮ 26 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ "ਇਸਨੇ ਆਰਡਨੈਂਸ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਾਏ ਕੋਨਿਆਂ 'ਤੇ ਝੁਕਦੇ ਬੁਰਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਰਗ ਦਾ ਰੂਪ ਲੈ ਲਿਆ"। ਕੰਧਾਂ ਨਾਰੀਅਲ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਦੇ ਤਣਿਆਂ ਦੀਆਂ ਦੋਹਰੀ ਕਤਾਰਾਂ ਨਾਲ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਜੋ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਵਿਚਕਾਰ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਨਾਲ ਟਕਰਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ; ਇਸ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਇੱਕ ਗਿੱਲੀ ਖਾਈ ਦੁਆਰਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਨਾਮ ਪੁਰਤਗਾਲ ਦੇ ਰਾਜੇ ਦੇ ਬਾਅਦ 1 ਅਕਤੂਬਰ 1503 ਦੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ "ਇਮੈਨੁਅਲ" ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[1]

ਕਿਲ੍ਹਾ ਕੋਚੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਿਲਾਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ 1538 ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [2] ਪੁਰਤਗਾਲੀਆਂ ਨੇ ਸੇਂਟ ਫਰਾਂਸਿਸ ਚਰਚ ਸਮੇਤ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਆਪਣੀ ਬਸਤੀ ਬਣਾਈ। ਕਿਲ੍ਹਾ ਕੋਚੀ 1663 ਤੱਕ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ, ਜਦੋਂ ਡੱਚਾਂ ਨੇ ਇਸ ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਡੱਚਾਂ ਨੇ 1795 ਤੱਕ ਕਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ, ਜਦੋਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੇ ਡੱਚਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। 1806 ਤੱਕ ਡੱਚ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕੰਧਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਬੁਰਜਾਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।[2]

ਪੁਰਾਣੀ ਕੋਚੀ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਫੋਰਟ ਕੋਚੀ ਬੀਚ ਦੇ ਨਾਲ, ਇੱਕ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਹਾਲ ਕੀਤੀ ਬੰਦੂਕ ਦੀ ਬੈਟਰੀ ਅਤੇ ਕਿਲਾਬੰਦੀ ਦੇ ਹੋਰ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਹਨ, ਜੋ ਹੁਣ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਹਨ।

ਤਸਵੀਰਾਂ ਸੋਧੋ

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. Logan, William. Malabar. District Manual. Asian Educational Services, 1887.
  2. 2.0 2.1 "Fort Immanuel at Fort Kochi". keralatourism.org. Retrieved 22 October 2014.