ਬੀਰ ਚਰਿਤ੍ਰ
ਬੀਰ ਚਰਿਤ੍ਰ ( Nepali: वीर चरित्र) ਗਿਰੀਸ਼ ਬੱਲਭ ਜੋਸ਼ੀ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖਿਆ ਇੱਕ ਨੇਪਾਲੀ ਕਲਪਨਾ ਨਾਵਲ ਹੈ।[1] ਨਾਵਲ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਭਾਗ ਅੰ. 1899 (1956 ਬੀ.ਐਸ.) ਅਤੇ 1903 ਵਿੱਚ ਪਸ਼ੂਪਤ ਪ੍ਰੈਸ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਰਾਣਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹੋਰ ਜਿਲਦਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਨਾਵਲ ਦੇ ਪੂਰੇ ਚਾਰੇ ਭਾਗ ਜਗਦੰਬਾ ਪ੍ਰੈਸ ਦੁਆਰਾ 1965 (2022 ਬੀ.ਐਸ.) ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।[2] ਇਸਨੂੰ ਨੇਪਾਲੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਵਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[3]
| ਲੇਖਕ | Girish Ballabh Joshi |
|---|---|
| ਦੇਸ਼ | Nepal |
| ਭਾਸ਼ਾ | Nepali |
| ਵਿਧਾ | Fantasy |
| ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ | Jagadamba Press |
ਪਿਛੋਕੜ
ਸੋਧੋਗਿਰੀਸ਼ ਬੱਲਵ ਜੋਸ਼ੀ ਨੇ ਰਾਣਾ ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਕਬੀਰਾਜ (ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਅਭਿਆਸੀ) ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਹਿੰਦੀ ਲੇਖਕ ਦੇਵਕੀ ਨੰਦਨ ਖੱਤਰੀ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ। ਜੋਸ਼ੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਖੱਤਰੀ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਦੇਵਕੀ ਨਾਥ ਰੱਖਿਆ। ਖੱਤਰੀ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਨਾਵਲਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਕਲਪਨਾ ਨਾਵਲ ਚੰਦਰਕਾਂਤਾ ਲਈ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ। ਜੋਸ਼ੀ ਨੇ ਖੱਤਰੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਕੇ ਇਸੇ ਵਿਧਾ ਦਾ ਨਾਵਲ ਲਿਖਿਆ।[4] ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਨਾਵਲ ਦਾ ਸਿਰਫ ਪਹਿਲਾ ਭਾਗ 1903 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਨਾਵਲ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਨਾਵਲ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਭਾਗ ਨਰ ਦੇਵ ਮੋਤੀਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪਸ਼ੁਪਤ ਪ੍ਰੈਸ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਰਾਣਾ ਅਦਾਲਤਾਂ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰਾਣਾ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਆਇਆ। ਰਾਣਾ ਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਾਵਲ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਪਸ਼ੁਪਤ ਪ੍ਰੈਸ ਨੇ ਨਾਵਲ ਦਾ ਅਗਲਾ ਹਿੱਸਾ ਛਾਪਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜੋਸ਼ੀ ਨੂੰ ਨਾਵਲ ਦਾ ਪੰਜਵਾਂ ਭਾਗ ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਵੀ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[5] ਹਾਲਾਂਕਿ, ਨਾਵਲ ਦਾ ਖਰੜਾ ਪਾਠਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਖਰੜੇ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।[6]
ਸਾਰ
ਸੋਧੋਇਹ ਨਾਵਲ ਰਾਣਾ ਸ਼ਾਸਨ 'ਤੇ ਵਿਅੰਗਮਈ ਰਚਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੈੱਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਵਲ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਬਾਗਲੁੰਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗਣੇਸ਼ ਦੱਤਾ ਨਾਮਕ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਅਗਨੀ ਦੱਤਾ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਾਹਸ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਗਨੀ ਦੱਤਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜੋੜੇ ਦੁਆਰਾ ਅਗਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਗਣੇਸ਼ ਦੱਤਾ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਜੀਵ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰਾਕਸ਼ਸ, ਦਾਨਵ, ਨਾਗ ਆਦਿ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਲਪਨਾ ਦੇ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਲਪਨਾ ਦੇ ਤੱਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[7]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "वीरचरित्र : स्मृतियान". वीरचरित्र : स्मृतियान (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-03-23.
- ↑ Taranath, Sharma. "वीरचरित्र उपन्यासको विधाताइिभ्वक अध्ययन" (PDF).
- ↑ Dhakal, Ashish. "The story of books in Nepal" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2022-03-23.
- ↑ "उपन्यासको उबडखाबड !". ekantipur.com (in ਨੇਪਾਲੀ). Retrieved 2022-03-23.
- ↑ "हिमाल खबरपत्रिका | वीर चरित्र १९५६". nepalihimal.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2022-03-23.
- ↑ sangrahalaya, Sahitya- (2015-07-09). "Review : The Evolution of Nepali Fiction". साहित्य सङ्ग्रहालय (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2022-03-23.
- ↑ "हिमाल खबरपत्रिका | वीर चरित्र १९५६". nepalihimal.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2022-03-23."हिमाल खबरपत्रिका | वीर चरित्र १९५६". nepalihimal.com. Retrieved 2022-03-23.