ਬੁਦਾਪੈਸਤ
ਬੁਦਾਪੈਸਤ (/[invalid input: 'icon']ˈbuːdəpɛst/, /ˈbuːdəpɛʃt/ ਜਾਂ /ˈbʊdəpɛst/; ਹੰਗਰੀਆਈ ਉਚਾਰਨ: [ˈbudɒpɛʃt] (
ਸੁਣੋ)) ਹੰਗਰੀ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ,[1] ਮੱਧ-ਯੂਰਪ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਦਾ ਸੱਤਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਾਜਨੀਤਕ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ, ਵਪਾਰਕ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਅਤੇ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਕੇਂਦਰ ਹੈ,[2] ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਹੰਗਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[3] 2011 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਦੀ ਅਬਾਦੀ 17.4 ਲੱਖ ਹੈ,[4] ਜੋ 1989 ਦੇ ਅੰਕੜੇ 21 ਲੱਖ ਤੋਂ ਘਟ ਗਈ ਹੈ;[5] ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਉਪਨਗਰਵਾਦ ਹੈ।[6] ਬੁਦਾਪੈਸਤ ਮਹਾਂਨਗਰੀ ਇਲਾਕਾ 33 ਲੱਖ ਅਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਹੈ।[7][8] ਸ਼ਹਿਰੀ ਹੱਦਾਂ ਅੰਦਰ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ 525 ਵਰਗ ਕਿ.ਮੀ. ਹੈ।[9] ਬੁਦਾਪੈਸਤ 17 ਨਵੰਬਰ 1873 ਵਿੱਚ ਦਨੂਬ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਕੰਢੇ ਉਤਲੇ ਬੁਦਾ ਅਤੇ ਓਬੁਦਾ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਕੰਢੇ ਉੱਤਲੇ ਪੈਸਤ ਦੇ ਏਕੀਕਰਨ ਨਾਲ਼ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਬਣ ਗਿਆ।[9][10]
ਬੁਦਾਪੈਸਤ | |
|---|---|
| Boroughs | List
|
| ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ | ਯੂਟੀਸੀ+1 |
| • ਗਰਮੀਆਂ (ਡੀਐਸਟੀ) | ਯੂਟੀਸੀ+2 |
ਇਤਿਹਾਸ
ਸੋਧੋਮੁੱਢਲਾ ਇਤਿਹਾਸ
ਬੁਦਾਪੈਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਾ ਉੱਤੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਬੰਦੋਬਸਤ ਸੈੱਲਟਸ ਨੇ 1 ਈ. ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤਾ ਸੀ।[11] before 1 AD. It was later occupied by the Romans. The Roman settlement – Aquincum – became the main city of Pannonia Inferior in 106 AD.[11] ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਉੱਤੇ ਰੋਮੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਰੋਮਨ ਬੰਦੋਬਸਤ - ਐਕਿਨਕੁਮ - 106 ਈ. ਵਿੱਚ ਪੈਨੋਨੀਆ ਇਨਫੀਰੀਅਰ ਨਾਮ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰ ਬਣ ਗਿਆ।ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਇੱਕ ਸੈਨਿਕ ਸਮਝੌਤਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਇਸ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਉੱਭਰ ਦਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਵਪਾਰਕ ਜੀਵਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਿੰਦੂ ਬਣ ਗਿਆ। ਅੱਜ ਇਹ ਖੇਤਰ ਬੁਦਾਪੈਸਤ ਦੇ ਅੰਦਰ-ਬੁਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ।[12] ਰੋਮਨਜ਼ ਨੇ ਇਸ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਾਲੇ ਮਿਲਟਰੀ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਸੜਕਾਂ, ਐਂਫੀਥਿਟਰਾਂ, ਇਸ਼ਨਾਨ ਘਰ ਅਤੇ ਗਰਮ ਫਰਸ਼ਾਂ ਵਾਲੇ ਘਰ ਬਣਾਏ ਸਨ।[13] ਰੋਮਨ ਸ਼ਹਿਰ ਅਕੁਨਿਕਮ ਹੰਗਰੀ ਦੇ ਰੋਮਨ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਰਬੋਤਮ-ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ। ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਅਤੇ ਬਾਹਰੋਂ ਖੁੱਲੇ ਭਾਗ ਸਨ।[14]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Bachmann, Helena (18 March 2002). "Beauty and the Feast". Time. Archived from the original on 2008-10-09. Retrieved 2008-05-22.
{{cite news}}: Italic or bold markup not allowed in:|publisher=(help); Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Budapest". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, Inc.. 2008. http://www.britannica.com/eb/article-9106098/Budapest. Retrieved 2008-01-30.
- ↑ Tuna Tasan-Kok: Budapest, Istanbul and Warsaw: Institutional and spatial change, p.41
- ↑ "2011 Hungarian Census" (PDF). Hungary Central Statistical Office. 27 March 2012. Retrieved 2012-03-27.
- ↑ "Interactive population pyramids of Budapest (1980-2010)". Hungary Central Statistical Office. Retrieved 2011-05-10.[permanent dead link]
- ↑ "Dövényi Zoltán-Kovács Zoltán: A szuburbanizáció térbeni-társadalmi jellemzői Budapest környékén (Spatial and societal parameters of the suburbanization in Budapest)" (PDF). Földrajzi Értesítő (Geographical Report). Retrieved 2011-08-29.
- ↑ "History of the Budapest Commuter Association (English))". Archived from the original on 2008-10-14. Retrieved 2013-02-09.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Settlements of the Budapest Commuter Area (Hungarian)" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2006-11-25. Retrieved 2013-02-09.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ 9.0 9.1 Török, András. "Budapest". Encarta. http://encarta.msn.com/encyclopedia_761572648/Budapest.html. Retrieved 2008-04-06. Archived 2009-10-29 at the Wayback Machine. "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2009-10-29. Retrieved 2013-02-09.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help)"ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2008-03-28. Retrieved 2013-02-09.{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Molnar, A Concise History of Hungary, Chronology pp. 15.
- ↑ 11.0 11.1 ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedAqua - ↑ "Association of professional tour guides". Lovely Budapest. Archived from the original on 14 ਮਈ 2013. Retrieved 21 May 2013.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Sugar, Peter F. (1990). "Hungary before the Hungarian Conquest". A History of Hungary. Indiana University Press. p. 5. ISBN 978-0-253-20867-5. Retrieved 3 June 2008.
- ↑ "Aquincum – Aquincum Múzeum". Aquincum.hu.