ਭਾਰਤੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ 'ਚ ਮਹਿਲਾਵਾਂ

ਭਾਰਤ ਦੀ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਰੰਪਰਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਉਪਜਾਊਪਣ ਲਈ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ। ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ, ਸਿੰਧ ਘਾਟੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ਖੇਤਰ  ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰ ਹਨ ਜੋ ਗੰਗਾ ਅਤੇ ਮਾਨਸੂਨ ਸੀਜ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। 2011 ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦ (ਜੀ.ਡੀ.ਪੀ.) ਦਾ ਕੇਵਲ 17.5% ਖੇਤੀ ਉਤਪਾਦਨ ਦੁਆਰਾ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1] ਫਿਰ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਲਈ, ਪੇਂਡੂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ 1.1 ਅਰਬ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚੋਂ 72 ਫੀਸਦੀ, ਇਹ ਜੀਵਨ ਦਾ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ।[2]

Pic by Neil Palmer (CIAT). Women farmers at work in their vegetable plots near Kullu town, Himachal Pradesh, India. Previously the area was a major producer of high-value apples, but rising temperatures in the last few decades have forced almost all apple producers there to abandon their crop. For these farmers, switching to vegetable production has resulted in a major boost in incomes and livelihoods, illustrating that climate change adaptation can be effective and highly profitable.
 ਨੀਲ ਪਾਮਰ (CIAT) ਦੁਆਰਾ ਖਿੱਚੀ ਇੱਕ ਤਸਵੀਰ। ਕੁੂਲੂ ਸ਼ਹਿਰ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਆਪਣੇ ਸਬਜ਼ੀ ਪਲਾਟਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਮਹਿਲਾ ਕਿਸਾਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਖੇਤਰ ਉੱਚ-ਮੁੱਲ ਵਾਲੇ ਸੇਬਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਤਪਾਦਕ ਸੀ, ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਧ ਰਹੇ ਤਾਪਮਾਨ ਕਾਰਨ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਸੇਬ ਉਤਪਾਦਕ ਆਪਣੀ ਫਸਲ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਹਨਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਕਾਰਨ, ਆਮਦਨੀ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਲਈ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਵਾਤਾਵਰਨ ਤਬਦੀਲੀ ਪਰਿਵਰਤਨ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪਰੰਪਰਾ, ਸਮਾਜਿਕ ਸੰਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਲਿੰਗ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਔਰਤ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਰਵਾਇਤੀ ਸਾਧਨਾਂ ਜਾਂ ਉਦਯੋਗਾਂ ਰਾਹੀਂ, ਨਿਰਭਰਤਾ ਲਈ ਜਾਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਵਜੋਂ, ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਨ-ਅੰਕਣ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਰਥਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦੀਆਂ ਯੋਗਤਾਵਾਂ, ਏਜੰਸੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨੇ ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਅਸੰਤੁਲਨ ਵਰਗੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਅਤੇ ਲਿੰਗ ਅਸਮਾਨਤਾ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਿਤ ਮੁੱਦੇ ਬਣਾਏ ਹਨ।*

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ

ਸੋਧੋ

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. . (2011): http://devdata.worldbank.org/AAG/ind_aag.pdf Archived 2010-05-29 at the Wayback Machine.
  2. “Role of Farm Women In Agriculture: Lessons Learned,” SAGE Gender, Technology, and Development 2010 http://gtd.sagepub.com/content/14/3/441.full.pdf+html Archived 2016-01-01 at the Wayback Machine.