ਮਾਤਾ ਕੌਲਾਂ
ਬੀਬੀ ਕੌਲਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਔਰਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ 6ਵੇਂ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਮੇਂ ਹੋਈ ਸੀ। ਕੌਲਾਂ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਉਹ ਜੋ ਕਮਲ ਨਿਵਾਸ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੋਵੇ । [1] ਬੀਬੀ ਕੌਲਾਂ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਸੰਬੰਧਾਂ ਬਾਰੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੱਤਭੇਦ ਹਨ। ਕੁਝ ਵਿਦਵਾਨ [2] [3] ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਦੀ ਪਤਨੀ ਸੀ, ਜਦਕਿ ਦੂਸਰਿਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਉਸਦੀ ਸੇਵਕ ਸੀ। ਵਿਦਵਾਨ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੀ ਸੱਚੀ ਚੇਲੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਗੁਰੂ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਹੇਠ ਬਿਤਾਇਆ। ਮਾਤਾ ਕੌਲਾਂ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਸੱਚੀ ਚੇਲੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਅਤੇ ਗਾਇਨ ਕਰਦਿਆਂ ਬਤੀਤ ਹੋਈ।