ਮਾਲਵਾ

ਮਾਲਵਾ, ਪੱਛਮੀ ਕੇਂਦਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤਰ ਹੈ ਜੋ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਮੂਲ ਦੇ ਇੱਕ ਪਠਾਰ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਭਾਗ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਭਾਗ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਇਹ ਖੇਤਰ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਹੀ ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਰਾਜਨੀਤਕ ਇਕਾਈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਾਲਵਾ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਭਾਗ ਚੰਬਲ ਨਦੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਿੰਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪੱਛਮੀ ਭਾਗ ਮਾਹੀ ਨਦੀ ਦੁਆਰਾ ਸਿੰਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸਦੀਆਂ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸੀਮਾਵਾਂ ਸਮਾਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀਆਂ ਪਰਿਵਰਤਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਤਦ ਵੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਭਿਅਤਾ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਬਹੁਤੇ ਭਾਗ ਦਾ ਗਠਨ ਜਿਸ ਪਠਾਰ ਦੁਆਰਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਇਸ ਆਂਚਲ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਮਾਲਵਾ ਦਾ ਪਠਾਰ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਮਾਲਵਾ ਜਾਂ ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ ਇਸਦੀ ਔਸਤ ਉਚਾਈ 496 ਮੀ ਹੈ।

ਮਾਲਵਾ
Natural region (former administrative division)
Mhow cantonment area in Malwa
ਦੇਸ਼	ਭਾਰਤ
ਖੇਤਰ
• ਕੁੱਲ	81,767 km2 (31,570 sq mi)
ਉੱਚਾਈ	500 m (1,600 ft)
ਆਬਾਦੀ  (2001)
• ਕੁੱਲ	1,88,89,000
• ਘਣਤਾ	230/km2 (600/sq mi)
ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ
• ਮੇਜਰ ਭਾਸ਼ਾ	ਮਾਲਵੀ, ਹਿੰਦੀ
• ਜਨਮ ਦਰ	31.6 (2001)
• ਮੌਤ ਦੀ ਦਰ	31.6 (2001)
• ਬਾਲ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦਰ	93.8 (2001)
ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ	ਯੂਟੀਸੀ+05:30 (IST)
ISO 3166 ਕੋਡ	IN-MP
ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ	ਇੰਦੌਰ