ਮਿੱਟੀ ਵਿਗਿਆਨ

ਮਿੱਟੀ ਵਿਗਿਆਨ, ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਧਰਤੀ ਦੀ ਸਤਹ 'ਤੇ ਇੱਕ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਗਠਨ, ਵਰਗੀਕਰਨ ਅਤੇ ਮੈਪਿੰਗ ਸਮੇਤ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਹੈ। ਮਿੱਟੀ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਭੌਤਿਕ, ਰਸਾਇਣਕ, ਜੈਵਿਕ ਅਤੇ ਉਪਜਾਊ ਸੰਪੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਉਪਯੋਗ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੇ ਸੰਭਾਲ ਹੈ।

ਕਈ ਵਾਰ ਅਜਿਹੇ ਸ਼ਬਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਮਿੱਟੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੈਡਓਲੋਜੀ (ਗਠਨ, ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ, ਰੂਪ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਵਰਗੀਕਰਣ) ਅਤੇ ਐਡਾਪੋਲੋਜੀ (ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੌਦਿਆਂ), ਮਿੱਟੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਨਾਂ ਦੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਸਬੰਧਤ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਇੰਜੀਨੀਅਰ, ਖੇਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ, ਰਾਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨੀ, ਭੂਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀ, ਭੌਤਿਕ ਭੂਰਾਸ਼ਕ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਗਿਆਨੀ, ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨਕ, ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਓਲੋਜਿਸਟਸ, ਸੈਲਵਿਕਟੁਰਿਸਟਸ, ਸੈਨਿਟੀਆਂ, ਪੁਰਾਤੱਤਵ-ਵਿਗਿਆਨੀ, ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਮਾਹਿਰ, ਸਾਰੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਹੋਰ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਲਈ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਮਿੱਟੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਜਤਾਈ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ ਦੀ ਵਧਦੀ ਆਬਾਦੀ, ਸੰਭਵ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੰਕਟ, ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਖਪਤ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਪਤਨ ਦੇ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਖੇਤੀਯੋਗ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਸਾਂਭ ਸੰਭਾਲ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ।

ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਖੇਤਰ

ਮਿੱਟੀ ਪੈਡਸਫੇਅਰ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਧਰਤੀ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਜੋ ਕਿ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਸੰਕਲਪੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਦਾ ਹੈ ਇਹ ਮਾਦਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਦੋ ਮੁੱਖ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ, ਪੈਡਲੋਜੀ ਅਤੇ ਐਡਫੋਲੋਜੀ ਦੇ ਸੰਕਲਪਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਹੈ। ਪੈਡਓਲੋਜੀ ਆਪਣੀ ਕੁਦਰਤੀ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਹੈ। ਐਡਫੀਲੋਜੀ ਮਿੱਟੀ-ਨਿਰਭਰ ਉਪਯੋਗਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਬ੍ਰਾਂਚ ਮਿੱਟੀ ਭੌਤਿਕੀ, ਮਿੱਟੀ ਰਸਾਇਣ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬਾਇਓਲੋਜੀ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬਾਇਓਸਫ਼ੀਅਰ, ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਅਤੇ ਹਾਈਡਰੋਸਫੇਅਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਰਸਪਰ ਕ੍ਰਿਆ ਕਾਰਨ ਜੋ ਪੈਡਓਪਾਇਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਵਧੇਰੇ ਸੰਗਠਿਤ, ਘੱਟ ਮਿੱਟੀ-ਕੇਂਦਰੀਕ੍ਰਿਤ ਧਾਰਨਾ ਵੀ ਕੀਮਤੀ ਹਨ। ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਸਖਤ ਨਾਲ ਪਛਾਣ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਹ ਭੂਮੀ ਸੰਕਲਪਾਂ ਦੀ ਅੰਤਰ-ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਮਿੱਟੀ ਵਿਗਿਆਨ

ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਖੇਤਰ

ਹਵਾਲੇ

ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ