ਮੁੰਨਾਰ (Munnar) ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਕੇਰਲਾ ਦੇ ਇਡੁੱਕੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਕਸਬਾ ਅਤੇ ਪਹਾੜੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੈ। ਮੁੰਨਾਰ ਲਗਭਗ 1,600 metres (5,200 ft) 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਮੱਧ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਲ ਤੋਂ ਉੱਪਰ, ਪੱਛਮੀ ਘਾਟ ਪਹਾੜੀ ਲੜੀ ਵਿੱਚ। ਮੁੰਨਾਰ ਨੂੰ "ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਕਸ਼ਮੀਰ " ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨੀਮੂਨ ਸਥਾਨ ਹੈ।

ਮੁੰਨਾਰ ਵਿਖੇ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨਾ
ਮੁੰਨਾਰ ਵਿਖੇ ਚਾਹ ਦਾ ਬਾਗ

ਭੂਗੋਲ

ਸੋਧੋ

ਮੁੰਨਾਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਦੀ ਉਚਾਈ 1,450 ਮੀਟਰ (4,760 ਫੀਟ) ਤੋਂ 2,695 ਮੀਟਰ (8,842 ਫੀਟ) ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਲ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ 5 °C (41 °F) ਅਤੇ 25 °C (77 °F) ਅਤੇ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ 15 °C (59 °F) ਅਤੇ 25 °C (77 °F) ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੁੰਨਾਰ ਦੇ ਸੇਵੇਨਮਾਲੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ −4 °C (25 °F) ਤੱਕ ਘੱਟ ਤਾਪਮਾਨ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[1][2]

 
ਚਾਹ ਦੇ ਬਾਗਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਪਹਾੜੀਆਂ, ਮੁੰਨਾਰ

ਆਵਾਜਾਈ

ਸੋਧੋ
 
ਮੁੰਨਾਰ ਕੇਐਸਆਰਟੀਸੀ ਬੱਸ ਸਟੈਂਡ

ਮੁੰਨਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜ ਮਾਰਗਾਂ, ਰਾਜ ਮਾਰਗਾਂ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਸੜਕਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਕੋਚੀ - ਧਨੁਸ਼ਕੋਡੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਮਾਰਗ (N.H 49) ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਕੋਚੀਨ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 130 km (81 mi), ਅਦੀਮਾਲੀ ਤੋਂ 31 km (19 mi), ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ Udumalpettu ਤੋਂ 85 km (53 mi) ਅਤੇ 60 km (37) mi) ਨੇਰੀਆਮੰਗਲਮ ਤੋਂ।

ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰੀ।

  • ਅਲੂਵਾ - 109 ਕਿ.ਮੀ
  • ਵਰਕਲਾ - 245 ਕਿ.ਮੀ
  • ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ - 280 ਕਿ.ਮੀ
  • ਕੋਚੀ ਤੋਂ - ਏਰਨਾਕੁਲਮ - 150 ਕਿਲੋਮੀਟਰ

ਰੇਲਵੇ

ਸੋਧੋ

ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ ਬੋਦੀਨਾਇਕਾਨੂਰ (68 ਕਿ.ਮੀ.) ਹੈ ਅਤੇ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਏਰਨਾਕੁਲਮ (126 ਕਿ.ਮੀ.) ਅਤੇ ਅਲੁਵਾ (110 ਕਿਮੀ) ਵਿੱਚ ਹਨ।

ਕੇਰਲ ਸਟੇਟ ਰੋਡ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ( KSRTC ) ਬੱਸ ਸਟੈਂਡ ਅਲੁਵਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਪੈਦਲ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਹੈ, ਅਤੇ ਮੁੰਨਾਰ ਲਈ ਹਰ ਘੰਟੇ ਬੱਸਾਂ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।

ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ

ਸੋਧੋ

ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਕੋਚੀਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 110 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (68 ਮੀਲ) ਦੂਰ ਹੈ। ਕੋਇੰਬਟੂਰ ਅਤੇ ਮਦੁਰਾਈਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਮੁੰਨਾਰ ਤੋਂ 165 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (103 ਮੀਲ) ਦੂਰ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ

ਸੋਧੋ

24 ਜਨਵਰੀ 1961 ਨੂੰ ਬਣੀ ਮੁੰਨਾਰ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸਹੂਲਤ ਲਈ 21 ਵਾਰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੋਇੰਬਟੂਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ, ਪੱਲੀਵਾਸਲ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ, ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਦੇਵੀਕੁਲਮ ਅਤੇ ਮਰਯੂਰ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਮਾਨਕੁਲਮ ਅਤੇ ਕੁੱਟਮਪੁਝਾ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਸਥਿਤ ਹਨ।

ਜਨਸੰਖਿਆ

ਸੋਧੋ

2011 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੁੰਨਾਰ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤ ਦੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ 32,039 ਸੀ। 16,061 ਮਰਦ ਅਤੇ 15,968 ਔਰਤਾਂ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 7,968 ਪਰਿਵਾਰ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। 0-6 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ 2,916 (ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਦਾ 9.1%) ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 1,478 ਮਰਦ ਅਤੇ 1,438 ਔਰਤਾਂ ਹਨ। ਮੁੰਨਾਰ ਪੰਚਾਇਤ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 84.85% ਸੀ, ਜੋ ਕੇਰਲ ਰਾਜ ਦੀ ਔਸਤ 94.00% ਤੋਂ ਕਾਫੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਮਰਦ ਸਾਖਰਤਾ 91.05% ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਾਖਰਤਾ 78.64% ਹੈ।[3]

 
ਮੁੰਨਾਰ ਵਿਖੇ ਚਾਹ ਦੇ ਬਾਗ
 
ਮੁੰਨਾਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਰਾਜਮਲਾਈ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਨੀਲਗਿਰੀ ਤਾਹਰ

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. "Management Plan". Eravikulam National Park. Archived from the original on 12 May 2006. Retrieved 2013-08-28.
  2. "Frost hits plantations in Munnar". The Hindu. Archived from the original on Mar 13, 2004.
  3. Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000007-QINU`"'</ref>" does not exist.