ਮੈਕਮੋਹਨ ਰੇਖਾ ਬਰਤਾਨੀਆ ਅਤੇ ਤਿੱਬਤ ਵਿਚਲੇ 1914 ਦੇ ਸ਼ਿਮਲਾ ਸਮਝੌਤੇ ਦੌਰਾਨ ਦੋਹਾਂ ਧਿਰਾਂ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਨਾਲ ਖਿੱਚੀ ਗਈ ਸਰਹੱਦੀ ਰੇਖਾ ਹੈ। ਅਜੋਕੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਨਿਖੇੜਦੀ ਹੈ। ਚੀਨੀ ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਜਾਇਜ਼ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰਦੀ ਰਹੀ ਹੈ।

ਮੈਕਮੋਹਨ ਰੇਖਾ ਪੂਰਬੀ-ਹਿਮਾਲਾ ਖੇਤਰ ਦੇ ਚੀਨ-ਅਧਿਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਭਾਰਤ-ਅਧਿਕ੍ਰਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਸਰਹੱਦ ੧੯੬੨ ਦੀ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਜੰਗ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਕਾਰਨ ਸੀ। ਇਹ ਖੇਤਰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਚਾਈ ਉੱਤੇ ਹੈ, ਜੋ ਨਕਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਰੰਗ ਨਾਲ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਹੈਨਰੀ ਮੈਕਮੋਹਨ

ਪਿਛੋਕੜ

ਸੋਧੋ
 
ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਗੈਜ਼ਟ ਆਫ਼ ਇੰਡਿਆ , ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪ੍ਰੈੱਸ, ੧੯੦੯ ਦਾ ਇੱਕ ਨਕਸ਼ਾ ਉੱਤੇ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਪੂਰਬੀ ਭਾਗ ਦੀ ਬਾਹਰਲਈ ਰੇਖਾ ਵਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ

ਮੈਕਮੋਹਨ ਰੇਖਾ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਤਿੱਬਤ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਹੈ।ਇਹ ਸੰਨ ੧੯੧੪ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਬਰਤਾਨਵੀ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਤਿੱਬਤ ਵਿਚਲੇ ਸ਼ਿਮਲਾ ਸਮੱਝੌਤੇ ਦੇ ਤਹਿਤ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਈ ਸੀ। ੧੯੧੪ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਇਸ ਸਰਹੱਦ ਦੀ ਹੋਂਦ ਕਈ ਹੋਰ ਵਿਵਾਦਾਂ ਕਰਕੇ ਠੰਢੇ ਬਸਤੇ ਵਿੱਚ ਪੈ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ੧੯੩੫ ਵਿੱਚ ਓਲਫ ਕੈਰੋ ਨਾਮੀ ਇੱਕ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਉਦੋਂ ਦੀ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਇਸਨੂੰ ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ। ੧੯੩੭ ਵਿੱਚ ਸਰਵੇ ਆਫ ਇੰਡਿਆ ਦੇ ਇੱਕ ਨਕਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਮੈਕਮੋਨ ਰੇਖਾ ਨੂੰ ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਭਾਰਤੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ