ਮੈਥਿਊ ਅਰਨੋਲਡ (24 ਦਸੰਬਰ 1822 – 15 ਅਪ੍ਰੈਲ 1888) ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਕਵੀ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਆਲੋਚਕ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਰਗਬੀ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈੱਡਮਾਸਟਰ ਥਾਮਸ ਆਰਨੋਲਡ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ  ਅਤੇ ਟੌਮ ਅਰਨੋਲਡ (ਸਾਹਿਤਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ) ਅਤੇ ਵਿਲੀਅਮ ਡੇਲਾਫੀਲਡ ਅਰਨੋਲਡ (ਨਾਵਲਕਾਰ ਅਤੇ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕ) ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਭਰਾ ਸੀ। ਮੈਥਿਊ ਰਨੋਲਡ ਨੂੰ ਇੱਕ ਰਿਸ਼ੀ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਲੇਖਕ ਜੋ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਸਮਕਾਲੀ ਸਮਾਜਿਕ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਤਾੜਨਾ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਪੈਂਤੀ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਸਕੂਲਾਂ ਦਾ ਨਿਰੀਖਕ ਵੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਰਾਜ-ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ।

ਮੈਥਯੂ ਆਰਨਲਡ
ਮੈਥਯੂ ਆਰਨਲਡ, by Elliott & Fry, circa 1883.
ਮੈਥਯੂ ਆਰਨਲਡ, by Elliott & Fry, circa 1883.
ਜਨਮ12 (1822)
Laleham, Middlesex, England
ਮੌਤਅਪ੍ਰੈਲ 15, 1888(1888-04-15) (ਉਮਰ 65)
Liverpool, England
ਕਿੱਤਾHer Majesty's Inspector of Schools
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾBritish
ਕਾਲVictorian
ਸ਼ੈਲੀPoetry; literary, social and religious criticism
ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੰਮ"Dover Beach", "The Scholar-Gipsy", "Thyrsis", Culture and Anarchy, Literature and Dogma
ਜੀਵਨ ਸਾਥੀFrances Lucy
ਬੱਚੇThomas
Trevenen
Richard
Lucy
Eleanore
Basil

ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਸੋਧੋ

ਉਹ ਥਾਮਸ ਅਰਨੋਲਡ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਮੈਰੀ ਪੇਨਰੋਜ਼ ਅਰਨੋਲਡ (1791–1873) ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਜਨਮ 24 ਦਸੰਬਰ 1822 ਨੂੰ ਲਾਲੇਹਮ-ਆਨ-ਥੇਮਸ, ਮਿਡਲਸੈਕਸ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਸੀ।  ਜੌਹਨ ਕੇਬਲ ਮੈਥਿਊ ਦੇ ਗੌਡਫਾਦਰ ਵਜੋਂ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ।

1828 ਵਿੱਚ, ਥਾਮਸ ਆਰਨੋਲਡ ਨੂੰ ਰਗਬੀ ਸਕੂਲ ਦਾ ਹੈੱਡਮਾਸਟਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਉਸ ਸਾਲ ਨਿਵਾਸ ਕੀਤਾ। 1831 ਤੋਂ ਆਰਨੋਲਡ ਨੂੰ ਲਾਲੇਹਮ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਕਲਰਕ ਚਾਚਾ, ਜੌਨ ਬਕਲੈਂਡ ਦੁਆਰਾ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1834 ਵਿੱਚ ਰਨੋਲਡ ਨੇ ਝੀਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੁੱਟੀ ਵਾਲੇ ਘਰ, ਫੌਕਸ ਹਾਉ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਉੱਥੇ ਵਿਲੀਅਮ ਵਰਡਸਵਰਥ ਦਾ ਗੁਆਂਢੀ ਅਤੇ ਕਰੀਬੀ ਦੋਸਤ ਸੀ।

1836 ਵਿੱਚ, ਅਰਨੋਲਡ ਨੂੰ ਵਿਨਚੈਸਟਰ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ, ਪਰ 1837 ਵਿੱਚ ਉਹ ਰਗਬੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ। ਉਹ 1838 ਵਿੱਚ ਛੇਵੇਂ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਆ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਲਈ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖੀ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਇਨਾਮ ਜਿੱਤੇ, ਉਸਦੀ ਇਨਾਮੀ ਕਵਿਤਾ, "ਐਲਾਰਿਕ ਐਟ ਰੋਮ", ਰਗਬੀ ਵਿੱਚ ਛਪੀ।

ਨਵੰਬਰ 1840, ਉਮਰ 17 ਵਿੱਚ, ਆਰਨੋਲਡ ਤੇ ਮੈਟਰਿਕ ਪਾਸ Balliol ਕਾਲਜ, ਆਕਸਫੋਰਡ, ਜਿੱਥੇ 1841 'ਚ ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਓਪਨ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਜਿੱਤਿਆ ਤੇ 1844 ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਬੀ.ਏ ਕੀਤੀ' ਉਸਨੇ ਸੇਂਟ ਮੈਰੀ ਦ ਵਰਜਿਨ ਦੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਚਰਚ ਵਿੱਚ ਜੌਹਨ ਹੈਨਰੀ ਨਿਊਮੈਨ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ ਪਰ ਆਕਸਫੋਰਡ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। 1842 ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਅਚਾਨਕ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਅਤੇ ਫੌਕਸ ਹਾਉ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਸਥਾਈ ਨਿਵਾਸ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਸਦੀ ਕਵਿਤਾ ਕ੍ਰੋਮਵੈਲ ਨੇ 1843 ਦਾ ਨਿਊਡਿਗੇਟ ਇਨਾਮ ਜਿੱਤਿਆ।ਉਸਨੇ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਲਿਟਰੇ ਹਿਊਮਨੀਓਰਸ ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਸਨਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ।

1845 ਵਿੱਚ, ਰਗਬੀ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਨ ਦੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਅੰਤਰਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਰਨੋਲਡ ਨੂੰ ਓਰੀਅਲ ਕਾਲਜ, ਆਕਸਫੋਰਡ ਦਾ ਫੈਲੋ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। 1847 ਵਿੱਚ ਉਹ ਕੌਂਸਲ ਦੇ ਲਾਰਡ ਪ੍ਰਧਾਨ, ਲਾਰਡ ਲੈਂਸਡਾਊਨ ਦਾ ਨਿੱਜੀ ਸਕੱਤਰ ਬਣ ਗਿਆ। 1849 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ, "ਦ ਸਟ੍ਰੇਡ ਰੀਵਲਰ" ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ। 1850 ਵਿਚ ਵਰਡਜ਼ਵਰਥ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਆਰਨੋਲਡ ਨੇ ਫਰੇਜ਼ਰਜ਼ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੇ ਕਵੀ ਉੱਤੇ ਆਪਣੀ "ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਵਰਸਿਜ਼" ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ।

ਵਿਆਹ ਅਤੇ ਕਰੀਅਰ ਸੋਧੋ

ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਪਰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸੈਕਟਰੀ ਦੀ ਤਨਖਾਹ 'ਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ, ਅਰਨੋਲਡ ਨੇ ਅਪਰੈਲ 1851 ਵਿੱਚ ਹਰ ਮੈਜੇਸਟੀ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਇੰਸਪੈਕਟਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਮੰਗਿਆ ਅਤੇ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਦੋ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਮਹਾਰਾਣੀ ਦੇ ਬੈਂਚ ਦੇ ਜੱਜ ਸਰ ਵਿਲੀਅਮ ਵਾਈਟਮੈਨ ਦੀ ਧੀ ਫਰਾਂਸਿਸ ਲੂਸੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ।

ਆਰਨੋਲਡ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਕਰਤੱਵਾਂ ਨੂੰ "ਮਜ਼ਦੂਰੀ" ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਸੀ ਹਾਲਾਂਕਿ "ਹੋਰ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਨਿਯਮਤ ਕੰਮ ਦੇ ਲਾਭ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ।" ਇੰਸਪੈਕਟਰਸ਼ਿਪ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਪਹਿਲਾਂ ਲਗਾਤਾਰ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1850 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ ਰੇਲਵੇ ਵੇਟਿੰਗ ਰੂਮਾਂ ਅਤੇ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਹੋਟਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੁਖਦਾਈ ਘੰਟੇ ਬਿਤਾਏ ਅਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਠ ਸੁਣਾਉਣ ਅਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਸੁਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ। ਪਰ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਵੀ ਸੀ ਕਿ ਉਸਨੇ, ਰੇਲਵੇ ਯੁੱਗ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਵਿੱਚੋਂ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਆਦਮੀ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਕਰਤੱਵ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਖੇਤਰ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਅਰਨੋਲਡ ਸੂਬਾਈ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਹਾਨਗਰ ਲੇਖਕਾਂ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਜਾਣਦਾ ਸੀ।

ਸਾਹਿਤਕ ਕਰੀਅਰ ਸੋਧੋ

1852 ਵਿੱਚ, ਅਰਨੋਲਡ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਦੂਜਾ ਖੰਡ ਏਟਨਾ ਉੱਤੇ ਐਮਪੀਡੋਕਲਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਵਿਤਾਵਾਂ  ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ। 1853 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ: ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਸੰਸਕਰਣ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ, ਦੋ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀਆਂ ਜਿਲਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਚੋਣ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਏਟਨਾ 'ਤੇ ਐਮਪੀਡੋਕਲਸ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਪਰ ਨਵੀਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ, ਸੋਹਰਾਬ ਅਤੇ ਰੁਸਤਮ ਅਤੇ ਦ ਸਕਾਲਰ ਜਿਪਸੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 1854 ਵਿੱਚ, ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੀ ਦੂਜੀ ਲੜੀ ਛਪੀ  ਇੱਕ ਚੋਣ ਵੀ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਕਵਿਤਾ, ਬਲਡਰ ਡੈੱਡ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਆਰਨੋਲਡ ਨੂੰ 1857 ਵਿੱਚ ਆਕਸਫੋਰਡ ਵਿੱਚ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਹ ਲਾਤੀਨੀ ਦੀ ਬਜਾਏ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਇਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਸਨ। ਉਹ 1862 ਵਿੱਚ ਉਹ ਦੁਬਾਰਾ(1861) ਹੋਮਰ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਚੁਣੇ ਗਏ। 1859 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਵਿਦਿਅਕ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਸਦ ਦੇ ਕਹਿਣ 'ਤੇ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਦ ਪਾਪੂਲਰ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਫਰਾਂਸ (1861), ਜਿਸਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਲੋਕਤੰਤਰ (1879) ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।

1865 ਵਿੱਚ, ਅਰਨੋਲਡ ਨੇ ਆਲੋਚਨਾ ਵਿੱਚ ਲੇਖ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ : ਪਹਿਲੀ ਲੜੀ। ਆਲੋਚਨਾ ਵਿੱਚ ਲੇਖ: ਦੂਜੀ ਲੜੀ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗੀ ਨਵੰਬਰ 1888 ਤੱਕ, ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ। 1866 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਥਾਈਰਿਸਿਸ ਕਲੌਗ ਲਈ ਉਸਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ 1861 ਵਿੱਚ ਮਰ ਗਿਆ ਸੀ, । ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਅਰਾਜਕਤਾ, ਸਮਾਜਿਕ ਆਲੋਚਨਾ ਵਿੱਚ ਆਰਨੋਲਡ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੰਮ (ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਛਪ ਰਹੇ ਉਸ ਦੇ ਗੱਦ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ) 1869 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ "ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤ"। ਧਾਰਮਿਕ ਆਲੋਚਨਾ ਵਿੱਚ ਆਰਨੋਲਡ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੰਮ 1873 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ। 1883 ਅਤੇ 1884 ਵਿੱਚ, ਅਰਨੋਲਡ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ  ਸਿੱਖਿਆ, ਲੋਕਤੰਤਰ ਅਤੇ ਰਾਲਫ਼ ਵਾਲਡੋ ਐਮਰਸਨ ਉੱਤੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਆਨਰੇਰੀ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। 1886 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਸਕੂਲ ਦੇ ਨਿਰੀਖਣ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ। ਮੈਥਿਊ ਅਰਨੋਲਡ ਦੁਆਰਾ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਐਡੀਸ਼ਨ, ਏਸੀ ਬੇਨਸਨ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਹੈਨਰੀ ਓਸਪੋਵੈਟ ਦੁਆਰਾ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਜੋਹਨ ਲੇਨ ਦੁਆਰਾ 1900 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਮੌਤ ਸੋਧੋ

1888 ਵਿੱਚ ਆਰਨੋਲਡ ਦੀ ਅਚਾਨਕ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਇੱਕ ਰੇਲਗੱਡੀ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਦੌੜ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜੋ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਧੀ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਲਿਵਰਪੂਲ ਲੈਂਡਿੰਗ ਸਟੇਜ 'ਤੇ ਲੈ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਜੋ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਤੋਂ ਆਈ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚਲੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਜੂਨ 1901 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

[1]

  1. "ਮੈਥਿਊ ਅਰਨੋਲਡ".